Tạo cơ chế thuận lợi cho phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quy mô lớn

NIC và kỳ vọng thúc đẩy việc phát triển kinh tế đất nước trong dài hạn

Đầu tháng 10/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Vietnam National Innovation Center - NIC). NIC là đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhằm thực hiện hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng phát triển khoa học và công nghệ.

Với 5 lĩnh vực ưu tiên là nhà máy thông minh, nội dung số, an ninh mạng, đô thị thông minh và công nghệ môi trường, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia được kỳ vọng trở thành hạt nhân cho việc thúc đẩy việc phát triển kinh tế đất nước về dài hạn. Đây sẽ là trung tâm mang tính thí điểm và nếu thành công có thể nhân rộng ra thành nhiều trung tâm khác.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ đạo Ban quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc hỗ trợ hoàn tất các thủ tục triển khai đầu tư xây dựng và hoạt động của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại khu công nghệ cao Hòa Lạc.

Theo đề án thành lập NIC của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ, NIC sẽ được xây dựng tại Khu nghiên cứu và phát triển thuộc Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội) với diện tích khoảng 23 ha, giáp với Đại học FPT và khu Trung tâm của Khu Công nghệ cao Hòa Lạc.

Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia được kỳ vọng là nơi tập trung, thu hút nguồn lực hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ảnh minh họa

Tổng vốn đầu tư cho công trình trụ sở là khoảng 1.700 tỷ đồng (khoảng 74 triệu USD) với diện tích 82.000 m2 sàn với 6 phân khu chức năng chính gồm trung tâm dịch vụ tích hợp; không gian làm việc cho các công ty công nghệ lớn trong và ngoài nước đặt văn phòng làm việc; không gian làm việc chung cho các doanh nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; khu các phòng thí nghiệm, xưởng chế tạo nguyên mẫu; khu trưng bày sản phẩm và khu không gian sự kiện.

Đánh giá về tầm quan trọng của việc triển khai xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu cho rằng, NIC được xây dựng với mục tiêu và kỳ vọng trở thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quy mô lớn, chất lượng cao, góp phần thúc đẩy các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp trong nước theo hướng đổi mới sáng tạo.

Trung tâm được thành lập cũng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực tiếp nhận và áp dụng công nghệ, nhất là công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo trên phạm vi quốc gia, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0.

NIC được kỳ vọng là nơi các doanh nghiệp được hỗ trợ toàn diện về đổi mới sáng tạo để các mô hình kinh doanh sáng tạo nhanh chóng được hiện thực hóa, các sản phẩm và dịch vụ mới nhanh chóng được đưa ra thị trường. NIC sẽ hộ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong tất cả các vấn đề mà doanh nghiệp cần, từ thủ tục hành chính đến đào tạo nhân lực, tiếp cận vốn và tiếp cận thị trường…

“Với vai trò là một trung tâm quốc gia, NIC sẽ kết nối, hỗ trợ và hợp tác với các cơ sở hỗ trợ đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ hiện tại, tạo thành hệ thống đổi mới sáng tạo trên khắp cả nước, qua đó, góp phần phát triển và nâng cấp năng lực công nghệ của nền kinh tế. Mục đích cuối cùng của NIC là nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp, qua đó góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế”, ông Phan Đức Hiếu cho biết.

Cần cơ chế riêng để NIC phát huy hết tiềm năng

Ông Nguyễn Hoa Cương, Tổ trưởng Tổ chuyên trách đề án Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ xây dựng Nghị định quy định các cơ chế, chính sách ưu đãi và khuyến khích đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, thống nhất với Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ và dự thảo Nghị định.

Đây là một văn bản quy phạm pháp luật để quy định các cơ chế, chính sách ưu đãi và khuyến khích đối với Trung tâm và các doanh nghiệp, cá nhân hoạt động tại Trung tâm để có thể nhanh chóng xây dựng cơ sở vật chất của Trung tâm, thu hút các đối tác đầu tư để tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ xây dựng Nghị định quy định các cơ chế, chính sách ưu đãi và khuyến khích đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, thống nhất với Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ và dự thảo Nghị định.

Nội dung của chính sách tập trung vào 4 nội dung chính là: Cơ chế chính sách ưu đãi đối với Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia; Ưu đãi khuyến khích đối với cácdoanh nhân khởi nghiệp sáng tạo và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đầu tư, nghiên cứu và phát triển công nghệ và ứng dụng công nghệ tại Trung tâm; Thu hút đầu tư của các công ty công nghệ lớn đến đầu tư, hoạt động tại Trung tâm; Thu hút đối tác hỗ trợ đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm.

Ông Nguyễn Hoa Cương nhấn mạnh, cần tạo cơ chế thuận lợi để Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia hoạt động hiệu quả. Ảnh: Báo đầu tư

Kinh nghiệm quốc tế và trong nước cho thấy ưu đãi và khuyến khích là điều kiện tiên quyết để thu hút đầu tư và nhân tài cho các hoạt động nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo, từ đó tạo ra công nghệ mới, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới, nâng cao năng suất và hiệu quả của nền kinh tế.

"Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra nhanh chóng và các nước đang chạy đua xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu phát triển và ứng dụng các công nghệ mới, việc xây dựng Nghị định quy định cơ chế, chính sách ưu đãi và khuyến khích đối với Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia là rất cần thiết", ông Cương nói.

Theo đó, mục tiêu của Nghị định nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng cơ chế chính sách ưu đãi cao nhất trong khung khổ pháp luật, phấn đấu tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi tối đa, là yếu tố quan trọng hàng đầu để Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia thành công; tạo sức hấp dẫn để thu hút nhân tài, chuyên gia trong và ngoài nước, các tập đoàn công nghệ lớn từ các nước có trình độ công nghệ phát triển, đóng góp tích cực vào việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn.

Việc xây dựng Nghị định góp phần thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo và xây dựng Chính phủ kiến tạo.

Cùng quan điểm trên, chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu cũng cho rằng, để NIC thành công, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ, các bộ, ngành để tạo dựng các yếu tố thành công cần có của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo xunh quanh NIC. Trong hệ sinh thái này, Chính phủ đóng vai trò quyết định. Chính phủ tạo ra thể chế, môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút các thành phần còn lại của hệ sinh thái.

Trong đó, những điều mà NIC cần Chính phủ hỗ trợ không chỉ ở việc tạo thuận lợi về thủ tục đầu tư, kinh doanh, cắt giảm chi phí kinh doanh, mà còn hỗ trợ các bên bằng cách cho phép họ triển khai các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới.

Bảo Lâm