'Tăng tuổi hưu không phải để người đương chức ở lại'

Ngày 14/8, bên cạnh đề xuất tăng giờ làm thêm tối đa cho người lao động, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội bàn về dự án luật Bộ luật Lao động sửa đổi.

Báo cáo của cơ quan thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày cho biết dự thảo đưa ra 2 phương án, trong đó nhiều đại biểu Quốc hội tán thành phương án 1, quy định đến năm 2028 sẽ có lao động nam đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 62 và năm 2035 có lao động nữ đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 60.

Bên cạnh đó, một số đại biểu Quốc hội băn khoăn về quy định nâng tuổi nghỉ hưu so với hiện hành.

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh. Ảnh: Q. Khánh.

Tăng tuổi nghỉ hưu nữ lên 60, nam lên 62 tuổi

Cơ quan thẩm tra cho rằng việc quy định quyền được nghỉ hưu sớm hơn 5 năm chưa thực sự phù hợp với thực tiễn, cần được cân nhắc để điều chỉnh nghỉ hưu sớm hơn 10 năm đối với một số công việc. Đặc biệt là công việc như khai thác than trong hầm lò, người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn, rủi ro nghề nghiệp…

Việc quy định quyền được nghỉ hưu cao hơn, nhưng không quá 5 năm so với tuổi nghỉ hưu chung, cũng phải được hướng dẫn cụ thể hơn đối với một số ngành, lĩnh vực đang kéo dài tuổi nghỉ hưu cao hơn cả mức 5 năm (như giáo dục, y tế…).

Góp ý kiến vào nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhắc lại vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu đã được đặt ra nhiều lần. Hiện nay, có một số văn bản quy định tuổi nghỉ hưu khác nhau và tăng so với quy định chung. Cụ thể như tuổi nghỉ hưu trong lĩnh vực tư pháp, tuổi nghỉ hưu với một số chức danh như giáo sư, phó giáo sư từ 65 đến 67 tuổi.

Hay như trong Luật Cán bộ công chức, viên chức cũng quy định tuổi nghỉ hưu của cán bộ cao cấp từ bộ trưởng và tương đương trở lên cao hơn ngưỡng 55 đến 60.

Phó chủ tịch Quốc hội lưu ý việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu của người lao động cần có tầm nhìn dài hạn và tính đến yếu tố già hóa dân số trong tương lai gần, tính đến cân bằng giới, thị trường lao động… Vì vậy, ông Lưu ủng hộ phương án tăng tuổi theo lộ trình nữ lên 60, nam lên 62 tuổi.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Ảnh: Quochoi.vn.

Đồng tình, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh việc tăng tuổi phải tính đến các yếu tố sức khỏe, khả năng làm việc của người lao động, thị trường lao động, giải quyết việc làm, an sinh xã hội. Đây là vấn đề lớn, phải thực hiện theo đúng tinh thần Trung ương đã cho chủ trương.

"Theo lộ trình, tới năm 2035, một cán bộ nữ mới được nghỉ hưu ở tuổi 60. Tức là hơn 15 năm nữa, phụ nữ mới được làm việc tới 60 tuổi. Chứ không phải chúng tôi làm cái này để chúng tôi tính ở lại đâu. Tôi với chị Phóng (Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng) cũng quá tuổi theo Bộ luật rồi. Làm Bộ luật này không phải cho người đương chức kéo dài thời gian làm việc", bà Ngân nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị từ năm 2021 thực hiện lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu phải đánh giá tác động với từng đối tượng cụ thể, cách làm rõ ràng, bước đi thận trọng để thuyết minh trình Quốc hội. Đồng thời, phải lấy ý kiến nhân dân, trên cơ sở đó tổng hợp đánh giá, phân tích, cân nhắc các luận cứ khoa học, có thêm thông tin quy định tuổi nghỉ hưu để đạt được sự đồng thuận của xã hội.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nhắc lại quan điểm với các công việc độc hại, nặng nhọc thì cần đánh giá tác động để lập danh mục đưa ra thời gian nghỉ hưu sớm hơn, thời gian làm việc ngắn hơn.

Tăng tuổi hưu theo lộ trình, tính tới từng đối tượng

Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cho biết qua thu thập ý kiến thì phần lớn người lao động, đặc biệt là lao động trực tiếp chưa đồng tình với việc tăng tuổi nghỉ hưu. Còn một bộ phận thì đồng tình tăng tuổi nghỉ hưu theo phương án 1.

Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang. Ảnh: Q.Khánh.

Nói về quan điểm của Tổng liên đoàn Lao động, ông Khang cho rằng hiện xu hướng tăng tuổi nghỉ hưu cơ bản đã diễn ra ở các nước thiếu lao động, trong khi Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, tình hình thiếu việc làm, thất nghiệp đang là vấn đề xã hội lớn.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang bước vào thời kỳ già hóa dân số, việc tăng tuổi nghỉ hưu cần phải tính toán kỹ lưỡng, quan tâm đến nhu cầu có việc làm của lực lượng lao động trẻ, có trình độ đào tạo bài bản và nguyện vọng của một bộ phận người lao động lớn tuổi không còn muốn tiếp tục làm việc.

Theo ông Khang, nhiều doanh nghiệp không muốn sử dụng lao động lớn tuổi cho những công việc trực tiếp sản xuất. Thậm chí, có doanh nghiệp tìm cách chấm dứt hợp đồng lao động đối với công nhân 35 đến 45 tuổi. Mặt khác, tuổi thọ trung bình của Việt Nam ngày càng cao nhưng thực tế sức khỏe của người dân chưa tốt, trung bình một người cao tuổi mắc 3 bệnh, phải chịu gánh nặng bệnh tật kép.

Từ những cơ sở đã nêu, ông Khang cho biết Tổng liên đoàn Lao động đồng tình với việc xem xét tăng tuổi nghỉ hưu trong lần sửa đổi Bộ luật Lao động lần này.

Tuy nhiên, mức và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu cần xem xét tới các yếu tố: đối tượng, lĩnh vực, ngành, nghề và cần được thiết kế linh hoạt, cân nhắc đến các đối tượng là công nhân lao động trực tiếp trong khu vực sản xuất và viên chức trong một số ngành nghề đặc thù như giáo viên mầm non, tiểu học và người làm trong lĩnh vực nghệ thuật.

“Đối với những người lao động trực tiếp trong lĩnh vực nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc, độc hại thì có thể có quyền nghỉ hưu sớm từ 7 đến 10 năm”, ông Khang nói.

Hoài Thu