Tặng tiền để khuyến khích… sinh con ở 'lục địa già'
Với chế độ an sinh xã hội tốt, các quốc gia Bắc Âu từ lâu có tỷ lệ sinh đẻ gần như không thay đổi gì. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, sự già hóa dân số đang trở thành vấn đề nhức nhối, đe dọa chính mô hình phúc lợi vốn phụ thuộc nhiều vào tiền thuế của người dân ở những nước này.
Ông Trude Lappegard, chuyên gia xã hội học thuộc Đại học Oslo (Na Uy) cho biết, để duy trì ổn định dân số, tỷ lệ sinh tại khu vực Bắc Âu cần giữ ở mức 2,1 em bé/phụ nữ. Nhưng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, tỷ lệ này bắt đầu có sự suy giảm rõ rệt. Đến năm 2017, các nước như Na Uy, Phần Lan và Iceland đã ghi nhận tỷ lệ sinh thấp kỷ lục, từ 1,49 đến 1,71 em bé/phụ nữ và đang tiếp tục giảm.
Kết quả khảo sát nhân khẩu học trong khu vực Bắc Âu cho thấy, các gia đình đông con và phụ nữ trẻ mang thai ngày càng thấp, trong khi số người lập gia đình muộn hoặc không muốn có con tăng mạnh. Các chuyên gia cho rằng, sự bất ổn về tài chính và chi phí nhà ở quá cao là hai nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng trên.
Về lâu dài, dân số già hóa sẽ trở thành gánh nặng khi ngày càng nhiều người không đủ sức lao động để có thể đóng thuế, trong khi số người trong lực lượng lao động lại ngày một ít đi. Trong bài phát biểu mừng năm mới, Thủ tướng Na Uy Erna Solberg đã nhấn mạnh rằng, chỉ trong vài thập kỷ tới, mô hình an sinh xã hội hiện tại sẽ trở thành gánh nặng ngân sách khi ngày càng ít người trẻ có thể lao động để đóng thuế chi trả cho phúc lợi toàn dân.
Lo ngại về ảnh hưởng của sự già hóa dân số lên nền kinh tế, các nhà chức trách Bắc Âu đang tích cực thực hiện các biện pháp khuyến khích sinh đẻ. Một chiến dịch được tiến hành ở Copenhagen (Đan Mạch) để thúc đẩy người trẻ tuổi kết hôn sớm. Hỗ trợ tài chính là biện pháp được áp dụng nhiều nhất, khi có nơi trao tặng 10.000 euro cho mỗi em bé ra đời. Tại Na Uy, có ý kiến cho rằng, nên trợ cấp cho các bà mẹ 500.000 kroner (50.000 euro) khi sinh mỗi đứa con.
Tuy nhiên, giải pháp gây nhiều tranh cãi nhất hiện tại là dựa vào những người nhập cư đến các nước Bắc Âu. Tại Thụy Điển, nhờ đã “rộng cửa” chào đón người từ châu Phi, Trung Đông và vùng Balkans, tỷ lệ sinh đẻ của nước này đang giảm nhưng vẫn đứng thứ 2 châu Âu với mức 1,85 em bé/phụ nữ vào năm 2016, chỉ sau Pháp.
Dòng người nhập cư đã cung cấp một số lượng lớn người trong độ tuổi lao động đến làm việc và đóng thuế nhưng cũng làm dấy lên vấn đề về việc những gia đình nhập cư có xu hướng sinh nhiều con hơn so với người bản xứ.
