Tăng cường quản lý hoạt động khai thác khoáng sản

Thời gian qua, mặc dù các cơ quan chức năng của TP Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhưng hoạt động khai thác trái phép cát, sỏi lòng sông vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp.

Nguyên nhân do công tác phối hợp giữa chính quyền các địa phương với lực lượng chức năng thành phố trong phát hiện, xử lý vi phạm chưa đồng bộ; công tác quản lý hoạt động của các bãi tập kết, trung chuyển vật liệu xây dựng ven sông vẫn còn nhiều sơ hở.

Xử lý chưa triệt để

Theo Phó Trưởng ban Ðô thị HÐND thành phố Hà Nội, Hoàng Thị Thúy Hằng, kết quả khảo sát cho thấy, thành phố chỉ cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản cho tám doanh nghiệp trên địa bàn năm quận, huyện nhưng thực tế, trên địa bàn thành phố còn 13 điểm khai thác cát trái phép, làm thất thoát tài nguyên và thất thu nguồn ngân sách nhà nước. Theo đại diện Công an TP Hà Nội, từ đầu năm 2020 đến nay, các lực lượng công an đã phối hợp các đơn vị phát hiện 68 vụ với 140 đối tượng vi phạm khai thác cát, sỏi lòng sông, tạm giữ 84 phương tiện tàu thuyền, xử phạt 49 vụ với hơn 1,8 tỷ đồng, trong đó, khởi tố hai vụ, 18 đối tượng về tội vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên, song tình trạng vi phạm khai thác cát vẫn còn nhiều tiềm ẩn phức tạp.

Cũng qua khảo sát thực địa của HÐND thành phố, nhiều bến bãi được giao đất, cho thuê để tập kết, trung chuyển vật liệu xây dựng chưa thực hiện đúng quy định, còn vi phạm hành lang thoát lũ, chưa được gia hạn cho thuê đất. Hiện có 189 bãi trên tổng số 246 bãi không thực hiện các thủ tục đất đai theo quy định; có tới 131 bến thủy nội địa hoạt động không phép, nhưng chưa được xử lý triệt để. Có nhiều bến hoạt động không phép hoặc giấy phép đã hết hạn tại các địa phương: Phúc Thọ, Sóc Sơn, Ba Vì, Ðan Phượng, Gia Lâm, quận Bắc Từ Liêm và thị xã Sơn Tây.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Lê Thanh Nam cho biết, từ năm 2019 đến nay, Sở đã thành lập đoàn kiểm tra hoạt động của tám đơn vị khai thác khoáng sản và thực hiện giải tỏa các bãi chứa trung chuyển vật liệu xây dựng vi phạm ven sông, nhưng chưa xử lý được rốt ráo các vi phạm.

Phó Trưởng ban Ðô thị HÐND thành phố Hà Nội, Ðoàn Việt Cường cho biết, việc khai thác khoáng sản lòng sông trái phép đã diễn ra từ lâu, các lực lượng chức năng đã tăng cường xử lý, song chưa xử lý được triệt để. Ðáng lưu ý, công tác phối hợp giữa chính quyền các địa phương với lực lượng chức năng của thành phố từ khi phát hiện hành vi vi phạm đến khi xử lý còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ. Cùng với đó, việc thực hiện quy chế phối hợp giữa Công an thành phố với Công an các tỉnh giáp ranh còn khó khăn, chậm đánh giá, đề xuất giải pháp tăng cường hiệu quả công tác phối hợp.

Cần có biện pháp mạnh

Ðể quản lý tốt các tuyến sông trên địa bàn, ngay sau đợt khảo sát, các ban HÐND thành phố đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương xây dựng quy hoạch tổng thể, thống nhất việc xác định cụ thể các mỏ, bãi được phép khai thác cát; phê duyệt các dự án nạo vét sao cho thống nhất đối với các địa phương trên cùng tuyến sông (nhất là đối với sông Hồng) nhằm bảo đảm an toàn giao thông đường thủy và các yêu cầu trong công tác bảo vệ môi trường, bảo vệ đê điều, bảo vệ hành lang thoát lũ. Bộ Tài nguyên và Môi trường cần có quy định, hướng dẫn cụ thể trong công tác quy hoạch, cấp phép thăm dò, khai thác và phối hợp các bộ, ngành liên quan tính kinh phí cấp quyền khai thác cát phù hợp với thực tế hiện nay. Bộ Giao thông vận tải sớm hoàn thiện việc lập quy hoạch kết cấu hạ tầng giao thông đường thủy nội địa, trong đó có bến thủy nội địa để làm cơ sở quản lý, kêu gọi đầu tư phát triển hạ tầng giao thông đường thủy.

Các ban HÐND thành phố kiến nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, xử lý các bãi chứa, tập kết, trung chuyển vật liệu vây dựng, bến thủy nội địa hoạt động không phép, nhất là tại các tuyến sông là điểm nóng, địa bàn phức tạp về quản lý, khai thác cát, sỏi. Theo Trưởng ban Ðô thị HÐND thành phố Nguyễn Nguyên Quân, để xử lý triệt để các vụ khai thác khoáng sản trái phép, Công an thành phố cần tăng cường chỉ đạo Công an các quận, huyện, thị xã tham mưu với UBND cùng cấp tổ chức tập huấn về công tác phát hiện, xử lý vi phạm cho các đối tượng liên quan. Việc phối hợp xử lý vi phạm cần chặt chẽ, thường xuyên hơn nữa, bao gồm cả thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất.

Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HÐND thành phố Hồ Vân Nga cũng cho rằng, các sở, ngành của thành phố cần sớm tham mưu UBND thành phố phê duyệt việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản; rà soát các khu vực bến bãi đủ điều kiện hoạt động và phù hợp tiêu chí để làm thủ tục cho thuê đất; nhanh chóng phối hợp các quận, huyện, thị xã giải tỏa các bến bãi không đủ điều kiện hoạt động. Cần thực hiện nhanh việc phối hợp cơ quan, đơn vị liên quan trong việc đôn đốc các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước và hoàn thiện các thủ tục đấu giá, thuê đất, khai thác, kiểm đếm số lượng khai thác theo quy định. Tăng cường việc thực hiện các quy chế đã ký với các tỉnh giáp ranh trong hoạt động quản lý khai thác khoáng sản các tuyến sông; chú trọng tập huấn và trang bị các phương tiện cần thiết cho các lực lượng chuyên ngành để đấu tranh với các nhóm đối tượng cố tình vi phạm pháp luật.

Việt Tuấn