Taliban cảnh báo lạnh gáy sau quyết định hủy hòa đàm Afghanistan của ông Trump
Quyết định hủy các vòng đàm phán hòa bình Afghanistan mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra mới đây sẽ cướp thêm nhiều sinh mạng người Mỹ - Taliban tuyên bố sắc lạnh trong lúc Mỹ cam kết duy trì sức ép quân sự đối với nhóm phiến quân này, động thái đảo ngược các nỗ lực hòa bình nhằm chấm dứt gần 20 năm chiến sự ở Afghanistan.
Taliban ra cảnh báo lạnh gáy sau khi Mỹ hủy hòa đàm Afghanistan (Ảnh: Al Jazeera)
Nhóm phiến quân Hồi giáo đã đưa ra một tuyên bố sau khi ông Trump bất ngờ hủy các cuộc đối thoại bí mật được lên kế hoạch tổ chức vào hôm Chủ nhật vừa qua với các thủ lĩnh cấp cao của Taliban tại Trại David, bang Maryland. Ông chủ Nhà Trắng đã quyết định hủy cuộc gặp này trong hôm thứ Bảy sau khi Taliban tuyên bố nhận trách nhiệm một vụ tấn công ở thủ đô Kabul, Afghanistan hồi tuần trước khiến 1 binh sỹ Mỹ cùng 11 người khác thiệt mạng.
Zabihullah Mujahid – một phát ngôn viên của Taliban – đã lên tiếng chỉ trích ông Trump vì hủy cuộc đối thoại này và nói rằng các lực lượng Mỹ đã vùi dập Afghanistan bằng nhiều vụ tấn công cùng thời điểm.
“Điều này sẽ dẫn tới nhiều tổn thất hơn cho nước Mỹ” – ông Mujahid nói – “Uy tín của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng và quan điểm chống hòa bình của họ sẽ bị vạch trần trước toàn thế giới, tổn thất về sinh mạng và tài sản của họ sẽ gia tăng”.
Tại Washington, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng các vòng hòa đàm Afghanistan hiện tạm ngừng và Washington sẽ không giảm hiện diện quân sự của Mỹ ở nước này cho đến khi họ được thuyết phục rằng Taliban tuân thủ một số cam kết nhất định.
Mỹ cũng triệu hồi đặc phái viên về vấn đề Afghanistan Zalmay Khalilzad về nước để lên kế hoạch về đường hướng tiếp theo, ông Pompeo nói trong một chương trình tin tức trên truyền hình hôm cuối tuần trước. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News, trả lời câu hỏi rằng có phải hòa đàm Afghanistan đã chết hay không, ông Pompeo nói: “Hiện tại thì đúng là như vậy”.
Tổng thống Trump từ lâu đã công khai mong muốn chấm dứt sự can dự của Mỹ ở Afghanistan – từ lúc ông còn là một ứng viên tranh cử Tổng thống - và các nhà ngoại giao Mỹ đã đàm phán với đại diện của Taliban suốt nhiều tháng về một kế hoạch hòa bình mà trong đó Mỹ sẽ rút hàng nghìn binh sỹ để đổi lấy các đảm bảo về mặt an ninh từ phía Taliban.
Các nhà đàm phán Mỹ và Taliban hồi tuần trước đã nhất trí về một dự thảo thỏa thuận có thể khởi động tiến trình rút quân của Mỹ. Hiện tại, có khoảng 14.000 binh sỹ Mỹ và hàng nghìn binh sỹ NATO đang đóng tại Afghanistan, 18 năm kể từ khi liên minh quân sự mà Mỹ dẫn đầu bắt đầu cuộc chiến ở nước này.
Chiến sự ở Afghanistan vẫn tiếp diễn ngay cả khi các vòng đàm phán hòa bình đang diễn ra, và các vụ tấn công mới đây do Taliban thực hiện đã làm dấy lên sự hoài nghi về dự thảo thỏa thuận hòa bình. Trong bối cảnh tình trạng bạo lực gia tăng, giới lãnh đạo Afghanistan, trong đó có cả Tổng thống Ashraf Ghani, cực lực chỉ trích thỏa thuận này và kêu gọi Taliban trực tiếp đàm phán với họ.
Khi được hỏi liệu sự sụp đổ của các vòng hòa đàm có khiến Mỹ ngừng kế hoạch rút binh hay không, Ngoại trưởng Pompeo nói rằng vấn đề này sẽ được thảo luận. “Tổng thống vẫn chưa đưa ra quyết định về điều đó” – ông Pompeo trả lời phỏng vấn hãng ABC.
Binh sỹ nước ngoài cùng lực lượng NATO điều tra hiện trường vụ đánh bom tự sát ở thủ đô Kabul hôm 5/9 (Ảnh: Reuters)
Cú sốc “Trại David”
Tổng thống Trump đã quyết định đích thân tham gia vào các vòng hòa đàm để đạt được thỏa thuận cuối cùng tại Trại David, sau khi nhận thấy có “bước tiến thực sự” trong các vòng đàm phán trước đó – ông Pompeo nói.
“Tổng thống Trump cuối cùng đã ra quyết định” – ông Pompeo nói với Fox News – “Ông ấy đã nói rằng “tôi muốn nói chuyện với (Tổng thống) Ashraf Ghani. Tôi muốn nói chuyện với các nhà đàm phán của Taliban. Tôi muốn nhìn vào mắt họ. tôi muốn nhìn xem liệu chúng ta có thể có được kết quả cuối cùng mà chúng ta cần hay không””.
Tổng thống Mỹ đã từng thể hiện kỹ năng của ông với tư cách người đàm phán và cả tư cách cá nhân với nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có cả Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un, nhưng kiểu ngoại giao một-chọi-một này đến nay chưa giúp đạt được các thỏa thuận đột phá nào.
Bản thân ông Trump hứng chịu sự chỉ trích kịch liệt, ngay cả từ một số thành viên đảng Cộng hòa, vì đón tiếp tới nước Mỹ một nhóm phiến quân từng giết hại rất nhiều binh sỹ Mỹ và từng che giấu thủ lĩnh al-Qaeda là Osama bin Laden sau sự kiện khủng bố ngày 11/9/2001.
“Trại David là nơi mà các nhà lãnh đạo Mỹ đã hội gọp để bàn cách phản ứng sau khi al-Qaeda, được hỗ trợ bởi Taliban, giết hại 3.000 người Mỹ trong sự kiện 11/9” – nghị sỹ Liz Cheney, con gái của Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney thời điểm xảy ra sự kiện khủng bố, viết trên Twitter – “Không có thành viên nào của Taliban nên đặt chân tới đây. Không bao giờ”.
Trong hôm thứ Tư tới đây (11/9) nước Mỹ sẽ tổ chức kỷ niệm lần thứ 18 sự kiện khủng bố mà al-Qaeda thực hiện nhằm vào New York, Washington và Pennsylvnia.
Các chiến binh Taliban – hiện đang nắm giữ phần lãnh thổ lớn hơn so với bất kỳ thời điểm nào tính từ năm 2001 – đã thực hiện hàng loạt vụ tấn công chỉ trong tuần trước, trong đó có một vụ đánh bom tự sát ở thủ đô Labul hôm thứ Năm, khiến 1 binh sỹ Mỹ thiệt mạng.
Hồi đầu tháng này, các quan chức an ninh cấp cao của Kabul nói rằng, các cuộc không kích phối hợp giữa lực lượng của họ và Mỹ nhằm vào Taliban đã được thực hiện. Ngoại trưởng Mỹ Pompeo thì nói rằng hơn 1.000 chiến binh Taliban ở Afghanistan đã bị tiêu diệt trong 10 ngày qua.
Mới đây, vị cựu Đại sứ của Mỹ đã lên tiếng cảnh báo rằng Afghanistan có thể sụp đổ trong một “cuộc nội chiến toàn diện” nếu như ông Trump rút toàn bộ binh sỹ Mỹ trước thời điểm mà Chính phủ Kabul và Taliban đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Pompeo đã gạt phăng khả năng đạt một thỏa thuận vội vã: “Tổng thống Trump đã nêu rõ rằng chúng ta không chỉ rút quân chỉ vì đã có một thời gian biểu. Chúng ta sẽ giảm lực lượng quân sự khi mà các điều kiện nhất định được đáp ứng”.
