Syria - đồng minh bị Mỹ bỏ rơi?

Trump cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ ngay sau khi bật đèn xanh

Hoa Kỳ đã rút 50 đến 100 "nhà khai thác đặc biệt" từ biên giới phía Bắc của Syria, nơi đóng vai trò là vùng đệm ngăn chặn một cuộc tấn công được lên kế hoạch từ lâu của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chống lại lực lượng người Kurd ở Syria.

Trong một ngày hỗn loạn về chính sách đối ngoại, thông báo bất ngờ của ông Trump hôm thứ Hai đã thu hút sự chỉ trích nặng nề từ những lãnh đạo Đảng Cộng hòa rằng ông đang từ bỏ người Kurd, nhóm người quan trọng trong chiến dịch kéo dài nhiều năm để đánh bại Nhà nước Hồi giáo.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo rằng ông sẽ 'xóa sổ' nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu nó đi quá xa ở Syria

Trump đã cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ rằng ông sẽ "xóa sổ" nền kinh tế của đất nước này nếu họ đi quá xa - mà không giải thích điều đó có nghĩa là gì. "Tôi đã nói với Thổ Nhĩ Kỳ rằng nếu họ làm bất cứ điều gì ngoài những gì chúng ta nghĩ là nhân đạo... họ có thể phải chịu cơn thịnh nộ của một nền kinh tế cực kỳ suy thoái", ông nói.

Ankara phản ứng lời đe dọa với tuyên bố của Phó Chủ tịch Fuat Oktay: "Thổ Nhĩ Kỳ không phải là quốc gia sẽ hành động theo các mối đe dọa".

Iran, nước ủng hộ chính của chính phủ Syria, cho biết hôm thứ Ba rằng họ phản đối bất kỳ hành động quân sự nào của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong một cuộc gọi tới Ankara, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif "kêu gọi tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của Syria".

Thổ Nhĩ Kỳ luôn thúc đẩy mạnh mẽ sự ủng hộ của Washington đối với lực lượng người Kurd ở Syria, vì sợ rằng họ sẽ củng cố lực lượng ly khai người Kurd trên lãnh thổ của mình. Bộ Quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ đã đăng trên twitter rằng việc chuẩn bị cho một cuộc tấn công ở miền Bắc Syria đã được "hoàn thành".

Một quan chức cấp cao của Mỹ phủ nhận việc Tổng thống Trump đã bật "đèn xanh" cho cuộc xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ, điều này cũng làm dấy lên mối lo ngại về số phận của hàng ngàn tù nhân Nhà nước Hồi giáo bị giam giữ trong các nhà tù của người Kurd. "Có vẻ như người Thổ Nhĩ Kỳ đang có ý định thực hiện một số hoạt động quân sự." - quan chức này nói thêm - "Sẽ không có sự tham gia của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ."

Trump nhấn mạnh ông muốn chấm dứt sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ trong khu vực. "Chúng tôi muốn đưa quân đội của chúng tôi trở về nhà, ra khỏi cuộc chiến bất tận này. Chúng tôi chỉ hành động giống như một lực lượng cảnh sát. Chúng tôi không chiến đấu. Chúng tôi chỉ đang kiểm soát."

Hoa Kỳ đã rút 50-100 "nhà khai thác đặc biệt" từ biên giới phía Bắc của Syria

Bị đồng minh Mỹ bỏ rơi?

Ngay cả các đồng minh của Trump cũng cáo buộc ông quay lưng lại với người Kurd - những người lãnh đạo Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) - nói rằng họ đã mất khoảng 11.000 máy bay chiến đấu với tư cách là lực lượng tiền tuyến chính chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo.

Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) là một liên minh đa sắc tộc và đa tôn giáo của người Kurd chủ yếu, cũng như các lực lượng dân quân Arab và các lực lượng dân quân người Assyria, cũng như một số nhóm nhỏ hơn người Turk, người Armenia, người Circassia và người Chechnya trong cuộc nội chiến Syria

Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell, một trong những người Cộng hòa cấp cao chỉ trích Trump rằng "Một cuộc rút quân nhanh chóng của lực lượng Mỹ khỏi Syria sẽ chỉ có lợi cho Nga, Iran và chế độ Tổng thống Assad". "Và nó sẽ làm tăng nguy cơ ISIS và các nhóm khủng bố khác tập hợp lại", ông nói.

Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ muốn thiết lập một "vùng an toàn" ở phía biên giới Syria

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết hôm thứ Hai rằng chiến dịch tấn công vào Syria có thể được tiến hành vào “bất kỳ đêm nào mà không có cảnh báo", trong khi người Kurd ở khu vực này đã tham gia chiến đấu.

"Người khôn ngoan nên chuẩn bị cho chiến tranh", Mustefa Bozan, một chủ cửa hàng 79 tuổi ở Ras al-Ain, nơi một đội ngũ của Lực lượng đặc biệt Hoa Kỳ đã đến đầu ngày thứ Hai.

Ankara nói rằng họ muốn thiết lập một "vùng an toàn" ở phía biên giới Syria, nơi họ có thể gửi lại một phần trong số 3,6 triệu người tị nạn từ cuộc nội chiến kéo dài 8 năm.

Người Kurd cho rằng mục tiêu của Ankara là làm loãng sự thống trị của họ trong khu vực với một dòng người tị nạn chủ yếu là người Sunni hiện đang sống ở phía Tây Nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Lầu năm góc cảnh báo về sự bất ổn

Thông báo của Trump dường như đã khiến nhiều quan chức Mỹ bất ngờ, và họ đã dành ngày thứ Hai để tìm cách ngăn cản hành động của Ankara.

Người phát ngôn Lầu năm góc Jonathan Hoffman cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gây bất ổn trong khu vực nếu nó tiến hành cuộc tấn công. "Bộ Quốc phòng đã nói rõ với Thổ Nhĩ Kỳ - cũng như Tổng thống - rằng chúng tôi không tán thành hoạt động của Thổ Nhĩ Kỳ ở Bắc Syria," ông nói.

Mustefa Bali - người phát ngôn của SDF - cho biết quyết định của Washington "sắp hủy hoại sự tin tưởng và hợp tác giữa SDF và Mỹ." "Là Lực lượng Dân chủ Syria, chúng tôi quyết tâm bảo vệ đất đai của mình bằng mọi giá", nhóm này nói.

SDF cho biết 11.000 chiến binh người Kurd đã thiệt mạng trong 5 năm chiến tranh để tiêu diệt IS ở Syria

Một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ có thể làm cho bóng ma của khoảng 10.000 chiến binh Nhà nước Hồi giáo hiện do SDF giam giữ sẽ trốn thoát nếu binh sĩ SDF phải chiến đấu với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Khoảng 2.000 người trong số họ là "chiến binh nước ngoài" của IS và Tổng thống Trump đã tấn công các đồng minh của Mỹ ở châu Âu vì đã không tịch thu quốc tịch của họ. Nếu họ trốn thoát hoặc được thả ra, họ có thể tái lập Nhà nước Hồi giáo, chưa đầy một năm sau khi nó bị đánh bại và tan rã.

Trump tuyên bố rằng việc đối phó với các tù nhân IS sẽ là trách nhiệm của Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác. "Thổ Nhĩ Kỳ, Châu Âu, Syria, Iran, Iraq, Nga và người Kurd giờ đây sẽ phải tìm ra cách đối phó với tình huống đó và họ sẽ làm gì với các máy bay chiến đấu ISIS bị bắt trong ‘khu phố’ của họ", ông sử dụng một từ khác thường được dùng khi nói về “Chủ nghĩa thánh chiến”.

Trâm Anh