Súng Bazooka 'made in' Việt Nam ra đời như thế nào?
Sự ra đời của súng Bazooka 'made in' Việt Nam bắt nguồn từ sự kiện đồng chí Võ Nguyên Giáp lên thăm Xưởng quân giới Giang Tiên, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên (tháng 3-1946) và trực tiếp giao cho xưởng nghiên cứu, chế tạo súng Bazooka; đồng thời gắn liền với sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp ký Tạm ước 14-9-1946.
Khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp lựa chọn kỹ sư Phạm Quang Lễ (sau này được Bác Hồ đổi tên là Trần Đại Nghĩa)-một trí thức có đức, có tài, nhiệt tình cách mạng, có kiến thức khoa học về sản xuất vũ khí đưa về phụ trách ngành quân giới Việt Nam và Người căn dặn: "Chú về phải lo ngay việc chế tạo vũ khí cho sự nghiệp kháng chiến của nhân dân ta. Sớm muộn thế nào ta cũng phải đánh nhau với Pháp".
Sau khi từ Pháp về được một tuần, Phạm Quang Lễ lên Thái Nguyên cùng cán bộ, công nhân Xưởng quân giới Giang Tiên trực tiếp nghiên cứu chế tạo Bazooka. Đây là loại vũ khí hiện đại lúc bấy giờ, chủ yếu để tiêu diệt xe tăng. Đạn Bazooka là loại đạn nổ lõm, dài 0,56m, nặng 1,7kg, có 220g thuốc nổ mạnh và 60g thuốc đẩy, khả năng xuyên thép 150mm. Súng dài 1,27m, nặng 11kg, có thể vác vai, cơ động dễ dàng. Cự ly bắn hiệu quả từ 50 đến 100m.
Một khẩu súng Bazooka trưng bày tại Bảo tàng Quân khu 4. Ảnh: TRÀ MY
Bazooka được coi là loại vũ khí lý tưởng của ta lúc bấy giờ. Tuy nhiên, để có được "Tiếng sét Bazooka" trên chiến trường, cán bộ, công nhân Xưởng quân giới Giang Tiên đã trải qua muôn vàn khó khăn, vất vả và không ít lần thất bại. Mặc dù làm việc trong điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị thiếu thốn, song với ý chí quyết tâm cao, được sự đùm bọc, thương yêu, giúp đỡ của đồng bào các dân tộc, cán bộ, công nhân Xưởng quân giới Giang Tiên đã phát huy tính sáng tạo, áp dụng nhiều sáng kiến và phương pháp gia công thích hợp. Đầu đạn và thân đạn được tiện từ các đoạn thép hoặc nhôm đặc; côn đồng tiện từ các khúc đồng đúc; ống đuôi đạn (buồng đựng thuốc đẩy) cũng tiện từ thép đặc. Không có máy hàn điện, công nhân phải hàn bằng thiếc gắn cánh đuôi vào cuống đuôi đạn. Khó khăn nhất là việc tính toán buồng thuốc đẩy, loa phụt hơi, liều thuốc đẩy, thuốc gây nổ...
Với nỗ lực không mệt mỏi, các cán bộ, công nhân Xưởng quân giới Giang Tiên cùng các xưởng quân giới khác như Xưởng K1 (Khu 11) đã chế tạo thành công đạn Bazooka, kịp thời cung cấp cho chiến trường và chiến công đầu tiên là diệt gọn hai xe tăng địch ở Chúc Sơn-Chùa Trầm, huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Đông (nay là TP Hà Nội), ngày 2-3-1947. Với 3 khẩu Bazooka và 10 quả đạn đầu tiên được giao, bộ đội Trung đoàn Thủ đô đã góp phần bẻ gãy cuộc tiến quân của địch; đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của những người lính thợ quân giới, làm cho kẻ thù hết sức bất ngờ và hoảng sợ.
