Sửa sai bộ sách Tiếng Việt lớp 1 cách nào?

Ai gánh chịu thiệt hại khi bắt buộc học sinh phải thay đổi bộ sách Tiếng Việt lớp 1?

Bộ sách Tiếng Việt lớp 1 do nhóm Cánh Diều biên soạn, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP.HCM ấn hành, thực sự khiến nhiều người lo ngại về chất lượng sách giáo khoa.

Từ bục giảng, nhà giáo Trần Thu Hương - Trường Tiểu học Nguyễn Viết Xuân, TP.HCM chia sẻ: “Giáo viên chúng tôi xưa nay chỉ biết tin vào sách giáo khoa, lấy sách giáo khoa làm tiêu chuẩn cho việc hướng dẫn các em đọc và viết. Bây giờ, với bộ sách Tiếng Việt lớp 1 do nhóm Cánh Diều biên soạn, thì chúng tôi hoang mang quá. Nói thật, có những ngữ liệu mà chúng tôi cũng không biết phải giải thích cho học sinh như thế nào.

Lớp 1 là nền tảng, nên Tiếng Việt lớp 1 rất cần trong sáng. Nếu dạy “quạ la quà quà” thì tôi không hiểu những người biên soạn có ngụ ý sâu xa gì. Chủ tịch Hội đồng thẩm định là Giáo sư Trần Đình Sử cho rằng, “quạ la quà quà” được lấy từ tác phẩm của nhà văn Ma Văn Kháng, khiến tôi sửng sốt. Tại sao lại dùng ngôn ngữ nghệ thuật để thay thế ngôn ngữ phổ thông trong sách giáo khoa?

Nhiều đồng nghiệp của tôi bày tỏ mong muốn tạm dừng phổ biến Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều. Nếu chỉnh sửa được thì tốt, còn không thì sử dụng bộ sách khác phù hợp hơn”.

Rất nhiều ý kiến đề nghị thu hồi bộ sách Tiếng Việt lớp 1 do nhóm Cánh Diều biên soạn. Lý do, không thể dễ dàng chỉnh sửa một sản phẩm lỗi trong hệ thống sách giáo khoa.

Cụ thể hơn, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đạt khẳng định: “Một bộ sách giáo khoa có quá nhiều lỗi sai, dư luận, người dân đã có ý kiến, các nhà nghiên cứu trong ngành cũng có nhiều ý kiến không đồng tình, thì nên thu hồi. Bất cứ chỉnh sửa nào cũng thêm phần chắp vá. Một bộ sách giáo khoa liên quan đến con người thì việc giải quyết phải dứt khoát, không chấp nhận sự chắp vá.

Sách một nơi, tri thức một nẻo. Đặc điểm của con vật không biết, từ ngữ không biết dùng khiến cuốn sách thất bại. Khi muốn dạy một từ, dạy cách phát âm nhưng lại không biết tạo ra văn cảnh, ngữ cảnh sử dụng từ. Người viết giống như không có tư duy về văn học, về đời sống hiện thực, càng đọc càng buồn cười.

Trẻ em không phải vật thí điểm của các nhà khoa học. Đây là điểm chúng ta phải suy nghĩ nhiều vì không thể biến cả một thế hệ thành vật thí nghiệm.

Tôi quan niệm rằng, biên soạn sách giáo khoa phải được tiến hành bài bản trong một hệ thống thống nhất dưới sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước, nếu không hệ quả là vô cùng nguy hiểm. Không chỉ tốn kém chi phí, mà hậu quả xã hội phải gánh cũng rất nặng, với những xáo trộn, nhất là tâm trạng, niềm tin và lòng người không yên. Do vậy, tôi cho rằng sách giáo khoa này cần phải thu hồi”.

Nhóm Cánh Diều từng khẳng định giá trị bộ sách của họ là "mang cuộc sống vào bài học, đưa bài học vào cuộc sống".

Tương tự quan niệm của Phó Giáo sư- Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đạt, Thạc sĩ văn chương Nguyễn Trọng Bình (Trường Đại học Cửu Long) cũng ủng hộ thu hồi Tiếng Việt lớp 1: “Quyển sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 tập 1 của nhóm Cánh Diều không những vi phạm những nguyên tắc, chuẩn mực quan trọng trong giáo dục trẻ em mà còn có nguy cơ làm mất đi vẻ đẹp của ngôn ngữ Tiếng Việt.

Ngoài ra, sách Tiếng Việt lớp 1 do nhóm Cánh Diều biên soạn, cũng thiếu một cái nhìn thực tế để giúp học sinh có thể tự học khi không có thầy cô, phụ huynh bên cạnh. Vì vậy, theo tôi nhất định quyển sách này phải được thu hồi để chỉnh sửa và thẩm định lại. Dĩ nhiên việc thẩm định lại do một Hội đồng mới và độc lập để đảm bảo tính khách quan, nghiêm túc”.

Tuy nhiên, có một vấn đề cần phải đắn đo. Thu hồi Tiếng Việt lớp 1 không khó, nhưng giải quyết hệ lụy như thế nào? Nhóm Cánh Diều từng khẳng định giá trị bộ sách giáo khoa do họ biên soạn là "mang cuộc sống vào bài học, đưa bài học vào cuộc sống" thì họ có chịu trách nhiệm không?

Năm học chỉ mới bắt đầu, không dùng bộ sách Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều, thì không lẽ phụ huynh phải tự bỏ thêm tiền để mua bộ sách khác cho con em mình? Có phải những người hưởng lợi từ quá trình mua bán Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều, sẽ gánh chịu chi phí phát sinh kia không?

Rất nhiều câu hỏi đang được đặt ra cho việc xử lý bộ sách Tiếng Việt lớp 1 theo đúng tinh thần chỉ đạo khắc phục, mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trực tiếp nhắc nhở Bộ Giáo dục Đào tạo.

PHẠM TUẤN