Sự sụp đổ của 'ông vua không ngai' ngành công nghiệp xe hơi

Vị cứu tinh của Nissan

Ông Carlos Ghosn (mang 3 quốc tịch Pháp, Brazil và Lebanon) gia nhập hãng Renault năm 1996 và là người có công giúp hãng này chuyển lỗ thành lãi nhờ chính sách cắt giảm mạnh tay. Ông cũng được xem là nhân vật giữ vai trò quan trọng giúp hãng Nissan vượt qua giai đoạn khủng hoảng kinh tế trong thập niên 90 của thế kỷ trước, cũng như hỗ trợ hãng Mitsubishi chống chọi với thời kỳ kinh doanh giảm sút sau khi hãng bị cáo buộc làm giả số liệu về chỉ số tiêu thụ nhiên liệu.

Theo RFI, năm 1999, khi Nissan bên bờ vực thẳm, gần như trong tình trạng bị vỡ nợ, hãng xe Pháp Renault điều Carlos Ghosn đến xứ hoa anh đào. Ông Carlos Ghosn không chủ trương sáp nhập Nissan với Renault mà quyết định thành lập một “liên minh”: Renault mua lại 43% cổ phần của đối tác Nhật, đổi lại, Nissan kiểm soát 15% vốn của Renault. Với chiến lược kinh doanh hiệu quả, ông Carlos Ghosn đã hồi sinh hãng xe hơi Nhật Bản và đưa Nissan phát triển mạnh mẽ.

Ông Carlos Ghosn từng được coi là vị cứu tinh của ngành xe hơi Nhật Bản. Ảnh: lalibre.be.

Giới phân tích khi đó cho rằng, có 5 bí quyết thành công của “vị cứu tinh” Carlos Ghosn. Thứ nhất, nói thẳng, nói thật và quyết định nhanh chóng. Thứ hai, đóng cửa những nhà máy bị coi là những con vịt què và là gánh nặng cho tập đoàn. Thứ ba, cho 21.000 nhân viên về hưu non.Thứ tư, bán lại các chi nhánh không thuộc diện "sống còn" đối với Nissan. Thứ năm, mở rộng thị trường của Nissan sang Trung Quốc.

Hơn 10 năm dưới sự điều hành của Carlos Ghosn, Nissan bắt đầu chinh phục thế giới. Liên kết với Renault, hãng xe Nhật hợp tác với hãng xe Đức Daimler. Hai năm sau, vẫn dưới sự dẫn dắt của Carlos Ghosn, Renault-Nissan mua lại một phần cổ phiếu của hãng xe Nga Alliance Rostec và công ty mẹ của hãng xe Lada. Tháng 4-2016, CEO Mitsubishi Motors Osamu Masuko đề nghị ông Carlos Ghosnn hồi sinh hãng xe sau bê bối nhiên liệu. Ông Carlos Ghosn sau đó đã quyết định thâu tóm 34% cổ phần Mitsubishi để trở thành cổ đông lớn nhất. Sau thương vụ trên, Mitsubishi cũng chính thức gia nhập liên minh Renault-Nissan.

Từ đỉnh cao quyền lực đến vực thẳm

Dù có nhiều công trạng đối với hãng Nissan, song tham tiền và quyền lực lại là hai nhược điểm lớn của Carlos Ghosn-"ông vua không ngai" ngành công nghiệp xe hơi thế giới. Ngày 19-11, nhà chức trách Nhật Bản đã bắt giữ ông Carlos Ghosn với cáo buộc vi phạm Luật Quản lý sàn giao dịch và công cụ tài chính của nước này, thao túng các hồ sơ tài chính và báo cáo không đầy đủ thu nhập cá nhân. Theo các công tố viên Tokyo, ông Carlos Ghosn bị nghi báo cáo thu nhập tại Nhật Bản thấp hơn so với thực tế 5 tỷ yên (tương đương 44 triệu USD) từ năm 2011. Nếu bị kết tội, ông Carlos Ghosn sẽ đối mặt với mức án lên tới 10 năm tù và bị phạt 10 triệu yên (hơn 88.000USD).

Trong khi đó, báo chí Nhật Bản cũng tỏ ra không mấy thiện cảm đối với ông Carlos Ghosn. Ngay sau khi ông bị bắt, Đài Truyền hình Fuji cho biết, Nissan không chỉ mua 4 khu biệt thự sang trọng cho vị chủ tịch sử dụng cá nhân, không liên quan đến lợi ích của doanh nghiệp, mà là tận 6 khu nhà ở Tokyo và New York. Theo nhận định của truyền thông Nhật Bản, Carlos Ghosn có quá nhiều quyền lực, quá đáng sợ. Việc ông có thu nhập cao gấp 5-6 lần các ông chủ Nhật Bản làm nản lòng nhân viên của Nissan.

Chỉ sau một tuần bị bắt, từ đỉnh cao danh vọng, ông Carlos Ghosn đã bị cách chức Chủ tịch Nissan. Mitsubishi Motors dự kiến cũng sẽ đưa ra quyết định bãi nhiệm vai trò chủ tịch của ông tại cuộc họp ban lãnh đạo vào tuần tới. Trong khi đó, Renault trong cuộc họp ngày 20-11 vừa qua, đã bổ nhiệm Giám đốc điều hành Thierry Bollore làm quyền Giám đốc điều hành của hãng này, mặc dù chưa sa thải ông Carlos Ghosn.

Trước bối cảnh lệnh tạm giam ông Carlos Ghosn có thể kéo dài đến giữa tháng 12 tới, ngày 23-11, Nhật Bản khẳng định sẵn sàng hợp tác với các đối tác nhằm bảo đảm sự ổn định của liên minh Renault-Nissan. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga nhấn mạnh, liên minh Renault-Nissan được coi là biểu tượng của sự thành công trong hợp tác giữa Pháp và Nhật Bản, do vậy Tokyo tiếp tục hỗ trợ mối quan hệ này. Ông Suga cũng kêu gọi duy trì sự ổn định của mối quan hệ giữa 3 hãng sản xuất ô tô là Nissan Motors, Mitsubishi Motors và Renault. Trong khi đó, Chính phủ Pháp, cổ đông lớn nhất của hãng Renault, tuyên bố việc duy trì liên minh ba hãng xe trên mang lại lợi ích cho cả hai nước.

BÌNH NGUYÊN