Sự sống mong manh trong những căn hộ bán hầm giữa thủ đô Seoul

16h40 ngày 8/8, cô bé 13 tuổi nhắn tin cho bà ngoại đang điều trị ở bệnh viện. Em chúc bà mau bình phục và nói rằng đang cầu nguyện cho bà mỗi ngày.

“Cháu của bà thật ngọt ngào!”, người bà trả lời tin nhắn. Nhưng bà không biết đó là lần cuối cùng được trò chuyện cùng cháu gái.

4 tiếng đồng hồ sau, dòng nước lũ từ cơn mưa lớn nhất nhất trong 80 năm qua tại Hàn Quốc đã tràn xuống các bậc thang và nhấn chìm căn hộ dưới tầng hầm ở phía Nam Seoul, nơi cô bé sống cùng mẹ và dì. Cả gia đình đã thiệt mạng trong đêm mưa. Phải đến khi đội cứu hộ tháo nước toàn khu vực vào sáng 9/8, thi thể họ mới được tìm thấy.

Cầu thang dẫn xuống căn hộ bán hầm nơi gia đình ba người thiệt mạng (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Vào những năm 1970, khi những căng thẳng với Triều Tiên leo thang, Chính phủ Hàn Quốc lúc bấy giờ yêu cầu người dân xây dựng những căn phòng bên dưới nhà để làm nơi trú ẩn phòng trường hợp khẩn cấp. Những tầng hầm trú ẩn ấy ngày nay được gọi là nhà bán hầm.

Gia đình ba người đã chuyển đến căn hộ bán hầm cách đây 7 năm. Họ biết rằng ngôi nhà ở chỗ trũng và dễ bị ngập lụt, nhưng nó rẻ và gần trung tâm phúc lợi của chính phủ, nơi người dì mắc hội chứng Down có thể nhận được sự giúp đỡ.

Trận mưa lũ kéo dài từ tối ngày 8/8 đến ngày 10/8 đã khiến 6 người mất tích và ít nhất 9 người thiệt mạng. Cái chết của gia đình bé gái 13 tuổi dưới căn hộ bán hầm đã làm nổi bật cuộc sống khó khăn của những người nghèo tại các đô thị của Hàn Quốc, đồng thời giấy lên cuộc tranh luận về cuộc khủng hoảng nhà ở và sự phân biệt giàu nghèo ngày càng tăng trong xã hội.

Bên trong căn hộ bán hầm có cửa sổ cao ngang mặt đường (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Theo hàng xóm và các nhân viên cứu hộ, áp lực nước mạnh khiến gia đình không thể mở được cánh cửa duy nhất trong nhà. Người mẹ đã cầu cứu hàng xóm. Những người sống gần đó đã gọi cho đường dây nóng 119, nhưng rất nhiều nạn nhân lũ lụt khác cũng gọi đến khiến tổng đài tắc nghẽn.

Hai người đàn ông hàng xóm đã cố gắng giải cứu gia đình qua ô cửa sổ nhỏ, nhưng những người trong nhà không thể chui qua lưới thép chống trộm. "Nước tràn vào nhà nhanh đến mức chúng tôi không thể làm gì được", Jeon Ye-sung, một người hàng xóm, nói.

Ông Jeon đã vội vã về nhà vào tối thứ hai sau khi con gái ông gọi điện báo nước đang tràn qua cửa sổ vào ngôi nhà bán hầm của họ. Ông đã phá cửa sổ để giải cứu ba cô con gái của mình. Nhưng ông đã không thể giúp được những người hàng xóm có hoàn cảnh tương tự.

Một trong số 9 người thiệt trong đêm mưa lũ kinh hoàng là một phụ nữ khoảng 50 tuổi, cũng sống trong một ngôi nhà bán hầm ở Seoul. Cô đã chạy về nhà để giải cứu con mèo của mình nhưng cả hai đã không thoát được dòng nước lũ.

Tại Seoul, nơi giá nhà cao ngất ngưởng, việc sống trong các tòa chung cư cao ráo do các tập đoàn đứng đầu đất nước như Samsung và Hyundai xây dựng là một biểu tượng địa vị. Trong khi đó, hàng trăm nghìn người nghèo ở các đô thị của Hàn Quốc thường sống trong những căn hộ bán hầm tối tăm và ẩm thấp. Nguy cơ ngập lụt của những ngôi nhà dưới lòng đất này đã được miêu tả chân thực trong “Parasite” - bộ phim Hàn Quốc đầu tiên đoạt giải Oscar.

Cảnh phim chân thực trong phim Parasite về căn hộ bán hầm ngập trong mưa lũ (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Trong những năm qua, chính quyền Seoul đã tìm cách giúp đỡ những người sống trong những căn hộ dưới tầng hầm bằng cách cung cấp cho họ máy bơm và các thiết bị khác để chống lại lũ lụt. Hệ thống cống thoát nước ở các vùng trũng cũng được cải tạo để giúp thoát nước mưa nhanh hơn. Chính phủ Hàn Quốc đã kêu gọi những người sống dưới tầng hầm chuyển đến các căn hộ thuộc sở hữu nhà nước với giá thuê rẻ.

Tuy nhiên, hàng nghìn gia đình vẫn lựa chọn ở lại các căn hộ bán hầm và lo sợ lũ lụt mỗi mùa gió mùa. Họ xây những con đê nhỏ bằng bao cát xung quanh nhà. Khi nước lũ rút, họ phơi quần áo, đồ đạc chật kín các con hẻm.

Trong một cuộc khảo sát vào năm 2020, có 500 gia đình sống trong các căn hộ bán hầm ở hai quận phía Tây Nam Seoul. Một nửa trong số đó cho biết nhà của họ thường xuyên bị ngập trong nước mưa.

Sau mưa lớn, khu phố đầy ắp các bao rác và đồ đạc kéo ra từ những căn hộ dưới tầng hầm (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Ngày 9/8, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đã đến thăm khu phố nơi gia đình ba người thiệt mạng sinh sống. Ông Yoon phải ngồi xổm ngoài đường để nhìn xuống nhà qua ô cửa sổ cao ngang mặt đường. Ngôi nhà của họ vẫn ngập trong nước lũ. Gối, bàn ghế và túi ni lông nổi lềnh bềnh bên trong.

Choi Tae-young, người đứng đầu Trụ sở phòng cháy và thảm họa Seoul, cho rằng nước mưa chặn cửa nhà là lý do khiến hộ dân thiệt mạng. Tuy nhiên, những người sống tại khu phố khẳng định lỗi thuộc về chính quyền khi không đưa ra cảnh báo kịp thời. Mãi tới 21h21 người dân mới nhận được cảnh báo lũ. Trong khi đó, gia đình nạn nhân đã gọi điện cầu cứu hàng xóm từ 20h vì không thể thoát ra ngoài.

Trong cuộc họp với đơn vị ứng phó khẩn cấp vào hôm 10/8, Tổng thống Yoon Suk-yeol gọi đây là trận lũ tồi tệ nhất trong 115 năm qua. “Người nghèo luôn là đối tượng chịu thiệt hại lớn nhất từ thiên tai. Chỉ khi nào họ được đảm bảo an toàn, đất nước mới thật sự ổn định”, ông Yoon phát biểu.