Sự “ngoa ngôn” của báo chí và quan chức Trung Quốc

Khó có thể tin vào các tuyên bố của Trung... Trung Quốc chuyển sang “đánh võ mồm” Những tuyên bố của Trung Quốc là “lố bịch” Bịa đặt, vu cáo: Trung Quốc không thuyết phục được...

Trung tướng Vương Quán Trung, Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 13.

Bài báo này đã dùng nhiều từ ngữ kiểu “đầu đường xó chợ” như “cướp, giở mọi thủ đoạn, gây sự cố, quấy rối cường độ mạnh, ý đồ nham hiểm, để ngoài tai, ngày càng táo tợn” để vu vạ Việt Nam.

Bài báo cho rằng, “Việt Nam như người chạy tiếp sức với Philippines để “gây hấn” với Trung Quốc, Việt Nam “đi con đường cũ” của Philippines, nhưng Việt Nam “cứng” hơn Philippines, quyết tâm “đối đầu” cũng kiên quyết hơn. Bài báo vu vạ nực cười rằng, “trong quá trình đối phó với Việt Nam, Trung Quốc đã khó thoát được hoàn cảnh khó xử “nước lớn bị nước nhỏ bắt cóc”, rằng bất cứ Trung Quốc làm gì ở Biển Đông hay Việt Nam chủ động “khiêu khích, gây sự”, dư luận quốc tế đều đứng về phía Việt Nam.

Bài báo thừa nhận một lý do để Trung Quốc gây hấn ở Biển Đông, rằng “nếu Trung Quốc không cứng rắn trong vấn đề chủ quyền”, thì sẽ không thể làm dịu thái độ bất mãn ở trong nước. Trung Quốc và Việt Nam tiếp tục tiến hành “khẩu chiến”, “vòi rồng chiến” chỉ có thể là “kế tạm thời thích nghi”.

Bài báo gắp lửa bỏ tay người cho rằng, giữa Trung-Việt có thể bùng phát chiến tranh quy mô lớn thực sự ở Biển Đông bất cứ lúc nào. Cuộc chiến giữa Trung-Việt ở Biển Đông có thực sự phải dùng vũ lực hoàn toàn tùy thuộc vào sự lựa chọn của Việt Nam. Trung Quốc tuy “quyết tâm, kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, nhưng Trung Quốc sẽ không nổ phát súng đầu tiên”. Bài báo cho rằng, nếu Việt Nam dám nổ phát súng đầu tiên thì Trung Quốc và Việt Nam sẽ lại nổ ra chiến tranh trên biển. Đây thực sự là một ý đồ thâm hiểm vì bài báo đẩy quả bóng về phía Việt Nam, cho rằng cuộc chiến nếu có nổ ra hay không là do Việt Nam.

Bài viết “China’s “new” language of diplomacy” đăng trên Asia Sentinel phân tích ngọn ngành, gốc rễ của phong cách phát ngôn khiếm nhã, bất lịch sự, thậm chí thô lỗ có tính hệ thống của các quan chức chính trị, ngoại giao, báo chí Trung Quốc trong thời gian gần đây.

Bài báo của Asia Sentinel viết: Một tính cách đặc trưng đáng chú ý của giới quan chức Trung Quốc trong các hội nghị quốc tế là họ hay dùng ngôn ngữ khiếm nhã, thậm chí lỗ mãng một cách bất bình thường. Đây là thứ ngôn ngữ hoàn toàn không giúp được cho Trung Quốc trong nỗ lực được công nhận là một thành viên văn minh của cộng đồng ngoại giao quốc tế.

Những cử chỉ lễ phép, những ngôn từ tôn trọng người khác dường như biến mất trong các bài diễn văn của các quan chức Trung Quốc trên diễn đàn quốc tế. Đối với Việt Nam, những ngôn từ được các quan chức Trung Quốc đưa ra rất kẻ cả, bề trên và hỗn xược. Mới đây thôi, sau chuyến viếng thăm Việt Nam, ông Dương Khiết Trì - Ủy viên Quốc vụ viện với thâm niên lâu năm làm chính sách đối ngoại, đã tuyên bố với báo chí rằng mục tiêu của ông ta đến Việt Nam "đơn giản chỉ là trách mắng đồng nhiệm người Việt Nam".

Một bộ phận không nhỏ báo chí Trung Quốc cũng vào hùa với các quan chức sử dụng ngôn từ khó nghe khi đề cập vấn đề Hoàng Sa. Cụm từ phản ứng phổ biến nhất là “Sự cố/phát biểu này đã can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc, làm tổn thương nghiêm trọng đến cảm xúc của người dân Trung Quốc và hủy hoại mối quan hệ song phương cơ bản”.

Fang Kecheng, một blogger người TQ và là thạc sĩ báo chí trường Đại học Bắc Kinh, từng đếm được ít nhất là 140 lần phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc phát biểu một cách chính thức rằng người Trung Quốc “đang cảm thấy bị tổn thương” bởi ít nhất 42 quốc gia, kể cả những quốc gia rất khó hiểu như Iceland và Guatemala.

Victor Mair, một nhà ngôn ngữ học viết trên The Language Log tại Đại học Pennsylvania (Mỹ), đã quyết định kiểm tra xem các quan chức Trung Quốc thường xuyên dùng cụm từ “làm tổn thương cảm xúc của người dân Trung Quốc” như thế nào trên Google. Theo Mair, các quan chức Trung Quốc đã nêu lên rằng nước này bị tổn thương tổng cộng 17.000 lần cho đến năm 2011. Các quốc gia làm tổn thương Trung Quốc đứng đầu là Nhật với 178 lần, kế đến là Mỹ với 5 lần.

Miệng nói thường xuyên “bị tổn thương”, nhưng ngược lại, Trung Quốc đã sử dụng ngôn ngữ cứng rắn đối với hàng loạt quốc gia xung quanh, trong đó có Việt Nam, và cụm từ “bị tổn thương” hoàn toàn không hề có trong các bài phát biểu.

Cách hành xử khiếm nhã của các quan chức Trung Quốc ngày nay đang gia tăng và trở nên thông dụng trên các diễn đàn chính trị và ngoại giao thế giới. Mới tháng trước, tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, cả thế giới chứng kiến màn phát ngôn thiếu nhân cách phát ra từ miệng của một vị tướng Trung Quốc để đáp trả lời bình luận của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel và Thủ tướng Nhật Shinzo Abe.

Thực tế, ngôn từ bất lịch sự trong ngoại giao của Trung Quốc cũng không có gì mới. Nhiều tài liệu cho thấy từ thế kỷ thứ 15, các hoàng đế Trung Hoa đã sử dụng loại ngôn ngữ xấc xược như một công cụ để đe dọa các nước láng giềng. Một trong những cụm từ các hoàng đế Trung Hoa thích dùng là “Trung Quốc là một nước lớn” và cụm từ này đến nay vẫn đang được ưa thích.

Nguyễn Chiến (tổng hợp)