Su-15 Liên Xô lao xuống biển khi đánh chặn SH-37 Thụy Điển

Trong suốt thời gian qua, thỉnh thoảng trên các phương tiện truyền thông lại xuất hiện tin tức về những vụ máy bay của Nga hay các quốc gia NATO cất cánh "hộ tống" nhau trên không phận quốc tế, hay nghiêm trọng hơn là một số lần Su-24 bay rất sát khu trục hạm Mỹ trên biển Đen.

Những phi vụ trên nghe qua thì có vẻ rất bình thường, tuy nhiên thực chất nó lại tiềm ẩn bên trong không ít nguy hiểm mà Liên Xô là phía đã phải chịu nhiều "trái đắng" hơn hẳn đối thủ.

Máy bay ném bom tu-16 của Liên Xô bay sát tàu sân bay USS Esexx của Mỹ

Vào ngày 25/5/1968, một chiếc Tu-16 phiên bản trinh sát Tu-16RM-2 (Badger F) do Thiếu tá phi công Andry Pliyev cầm lái đã thực hiện thao tác bay cực thấp ngay cạnh tàu sân bay USS Essex (CV-9) của Hải quân Mỹ.

Có lẽ viên phi công đã quá tự tin khi cho một chiếc máy bay cỡ lớn và cồng kềnh như Tu-16RM-2 bay quá thấp ở tốc độ cao, dẫn tới việc ở vòng lượn cuối, chiếc Tu-16 trên đã bị thất tốc, mất độ cao, đâm thẳng xuống biển và phát nổ.

Tiêm kích JA-37 Viggen của Không quân Thụy Điển

Một vụ việc khác ít được biết đến hơn nhưng cũng gây hậu quả nghiêm trọng không kém, khi vào ngày 7/7/1985, một máy bay trinh sát SH-37 của Không quân Thụy Điển đã được lệnh bay lên để theo dõi cuộc tập trận của Hải quân Liên Xô trên biển Baltic.

SH-37 là phiên bản trinh sát của tiêm kích JA-37 do Thụy Điển chế tạo, nó nổi tiếng về độ cơ động và nhanh nhẹn, thậm chí chiến công đáng nói nhất của JA-37 chính là chặn đầu và "khóa chết" thành công máy bay trinh sát nhanh nhất thế giới SR-71 Blackbird của Mỹ.

Tiêm kích đánh chặn Su-15 Falgon của Không quân Liên Xô

Khi nhận ra bị máy bay Thụy Điển xâm nhập, phía Liên Xô đã cử ngay một tiêm kích đánh chặn Su-15 Flagon thuộc Trung đoàn không quân số 54 cất cánh để đánh chặn, các chiến đấu cơ này đã gặp nhau trên bầu trời biển Baltic.

Phi công của chiếc SH-37 Viggen khi đó đã chụp cận cảnh chiếc Su-15 Flagon của Liên Xô từ trong buồng lái bằng máy ảnh góc rộng, bức ảnh trên cho thấy rằng cự ly giữa hai máy bay là rất sát.

Tiêm kích đánh chặn Su-15 Flagon của Liên Xô được phi công SH-37 Viggen của Thụy Điển chụp lại

Chiếc máy bay Thụy Điển lúc này chỉ mang theo thùng dầu phụ, nó bay thấp phía dưới bụng tiêm kích Liên Xô để chụp ảnh vũ khí mang theo và hạ xuống tới độ cao 500 m rồi bất ngờ thực hiện thao tác lật úp, chiếc Viggen lấy lại trạng thái bình thường cách mặt biển 100 m rồi tiếp tục bay lên.

Tuy nhiên thảm họa đã xảy ra với chiếc Su-15 khi nó cũng làm theo động tác của SH-37, nhưng do mang đầy đủ vũ khí và có kích thước cồng kềnh, kém cơ động hơn, máy bay của Liên Xô đã lao xuống biển, phi công không kịp nhảy dù và đã thiệt mạng.

Chiếc SH-37 trên sau đó đã quay trở lại căn cứ ở Gotland, một tiêm kích Su-15 khác bám sát nó trên đường về nhưng đã nhanh chóng rời đi khi nhận thấy nguy cơ sẽ bị những chiến đấu cơ JA-37 Viggen lên tiếp ứng.

Vụ việc trên là một trong những sự kiện đáng tiếc nhất của Không quân Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, đồng thời cũng là lời cảnh báo cho các phi công ngày nay khi thường xuyên phải thực hiện các nhiệm vụ đánh chặn tương tự.

Chí Linh