Stephen Hawking: Bộ óc vĩ đại trong thân xác tật nguyền

Gia đình ông đã thông báo chính thức về sự ra đi của ông, tuy nhiên chưa tiết lộ nguyên nhân, chỉ nói rằng ông "đã ra đi bình an". Ông qua đời vào Ngày số Pi, cũng là ngày sinh của Albert Einstein (14-3-1879).

Thân liệt, trí tuyệt

Hawking sinh tại Oxford, Anh vào ngày 8-1-1942, đúng 300 năm sau ngày mất của Galileo Galilei (8-1-1642). Cha ông là Frank Hawking và mẹ ông là Isobel.

Mặc dù Hawking có thể đã mất năng lực về thể chất, nhưng ông không hề lùi bước trước những gì ông muốn làm. “Mục tiêu của tôi rất đơn giản. Đó là một sự hiểu biết đầy đủ về vũ trụ, tại sao nó là như vậy và tại sao nó lại tồn tại”, ông Hawking từng nói.

Trong các cuộc phỏng vấn trước đó, Hawking đã thẳng thắn về những hạn chế thể chất của mình. Ông nói trong một cuộc phỏng vấn với đài BBC: “Tôi chắc chắn rằng tình trạng tàn tật của tôi có ảnh hưởng đến lý do tại sao tôi nổi tiếng. Mọi người đang bị cuốn hút bởi sự tương phản giữa sức mạnh thể chất rất hạn hẹp của tôi và bản chất khổng lồ của vũ trụ tôi nghiên cứu”.

Hawking đã lập gia đình và ly hôn hai lần. Người vợ đầu tiên của ông, Jane Wilde, là một sinh viên ở Cambridge, người ông đã kết hôn trong 28 năm. Sau đó ông cưới cô y tá Elaine Mason, người ở với ông trong 11 năm trước khi họ ly thân. Ông sống dựa vào 3 người con từ cuộc hôn nhân đầu tiên, Robert, Timothy và Lucy. Ông có hai em gái và một người con nuôi.

Hawking phát triển sự quan tâm đầu tiên về khoa học và toán học, và khi ông đủ lớn, cha ông, một nhà nghiên cứu y học, đã khuyến khích ông dự thi vào Oxford. Trong khi đó, Hawking bắt đầu nghiên cứu vật lý và phát triển mối quan tâm đến nhiệt động lực học, tương đối và cơ học lượng tử.

Sau khi tốt nghiệp Oxford, Hawking học tại Cambridge, nơi ông được chẩn đoán là bị ALS. Còn được gọi là bệnh của Lou Gehrig, ALS là một bệnh thần kinh vận động gây tử vong, gây ra sự yếu cơ và teo. Để giao tiếp, Hawking sử dụng hệ thống máy tính gắn trên xe lăn của mình. Ông đã sử dụng một chuyển đổi để lựa chọn các từ được in trên màn hình, và khi ông hình thành câu, chúng được gửi đến một bộ tổng hợp giọng nói.

Ngay sau khi lấy bằng tiến sĩ, Hawking trở thành giáo sư tại Cambridge, làm việc như một nghiên cứu viên sau đó là một giáo sư trước khi trở thành Giáo sư Lucasian Toán học. Ông giữ vị trí này từ năm 1979 đến năm 2009. Nhà khoa học thiên tài Isaac Newton từng giữ vị trí này năm 1669.

Hawking đã được trao 12 bằng danh dự và được bầu là một trong những nghiên cứu sinh trẻ nhất của Hiệp hội Hoàng gia năm 1974. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm Tư lệnh Bộ Chính trị Anh năm 1982 và đồng hành danh dự vào năm 1989. Ông cũng là thành viên của Học viện Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ và được trao Huân chương Tự do Tổng thống năm 2009.

Cảnh báo về người ngoài hành tinh và trí tuệ nhân tạo

Nghiên cứu của Hawking tập trung vào vũ trụ học và các luật cơ bản của vũ trụ. Cùng với Roger Pemrose, ông áp dụng một mô hình mới cho thuyết tương đối tổng quát của Einstein. Mô hình cho thấy không gian và thời gian là vô hạn, và họ sẽ bắt đầu với Big Bang và kết thúc với lỗ đen. Ông cũng kết luận rằng các hố đen phát ra bức xạ, và vũ trụ không có cạnh hoặc ranh giới trong thời gian tưởng tượng.

Sử dụng cơ sở toán học, ông nói gần như chắc chắn rằng cuộc sống ngoài hành tinh tồn tại ở những nơi khác trong vũ trụ. “Những con số một mình nghĩ về người ngoài hành tinh một cách hợp lý”, ông nói. “Thách thức thực sự là tìm ra những gì mà người ngoài hành tinh thực sự có thể là như thế”.

Trong vài năm gần đây, Hawking liên tục cảnh báo nhân loại về nguy cơ biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo, ô nhiễm môi trường và người ngoài hành tinh. "Sự phát triển toàn diện của trí tuệ nhân tạo có thể hủy diệt nhân loại”, Hawking nói với hãng tin với BBC News năm 2014.

Trong một cuộc phỏng vấn năm ngoái với tạp chí WIRED, Hawking cho biết “A.I sẽ đạt tới mức độ hình thành loại hình sống mới vượt trội hơn con người”. Nhà vật lý học thiên tài này khẳng định mặc dù các thể thức A.I ban đầu tỏ ra hữu ích nhưng ông lo ngại về hậu quả có thể tạo ra A.I thông minh, thậm chí vượt trội hơn con người. “Chúng có suy nghĩ và có thể tự thiết kế lại với tốc độ nhanh chưa từng có”, Hawking cảnh báo.

Bảo Uyên