Sốt xuất huyết: Cách phân biệt triệu chứng, điều trị và lưu ý về chế độ dinh dưỡng

Dịch sốt xuất huyếtbùng phát, khiến người dân trên cả nước không khỏi hoang mang lo lắng. Đa số người dân thường có thói quen, nước đến chân mới nhảy, chính vì vậy các công tác phòng tránh trước khi dịch bùng nổ hầu như không có. Chỉ khi dịch bùng phát người ta mới quan tâm đến việc xử lý hậu quả.

1. Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là bệnh do một loại virus có tên là Dengue gây ra, virus này sinh sống và phát triển tốt trong hai loại muỗi là Aedes aegypti hoặc Aedes albopictus. Ở Việt Nam người ta gọi muỗi này là muỗi vằn, có nhiều sọc trắng đen xen kẽ trên thân.

Tuy chỉ là bệnh cấp tính, nhưng theo số liệu từ tổ chức WHO ghi nhận, mỗi năm trên thế giới có tới trên 100.000.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó 500.000 trường hợp bệnh trở nặng và có tới 25.000 nghìn người tử vong vì căn bệnh quái ác này. Mỗi năm, con số này không ngừng tăng lên.

Bạn đã nắm được cách phân biệt muỗi thường và muỗi gây sốt xuất huyết chưa?

2. Sốt xuất huyết lây qua những đường nào?

Muỗi vằn sống xung quanh con người, bởi thức ăn của chúng chính là máu người. Khi muỗi vằn hút máu, virus Dengue trong cơ thể muỗi sẽ được truyền qua cơ thể con người.

Sốt xuất huyết rất dễ bùng phát thành dịch lớn, nhất là vào mùa mưa, khi mà môi trường ẩm, tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi và nảy nở. Virus trong cơ thể muỗi được truyền qua trứng, trứng này trở thành loăng quăng và sau đó là phát triển thành muỗi, muỗi này lại tiếp tục đi đốt người, làm lây truyền virus sốt xuất huyết, tạo thành dịch sốt xuất huyết.

Mỗi con muỗi 1 lần sinh sản có thể đẻ tới 100-200 trứng, vì vậy khả năng bùng phát dịch bệnh là rất nhanh. Người dân cần tự giác có ý thức bảo vệ môi trường sống của mình, bằng việc vệ sinh nhà ở sạch sẽ, không để nước đọng trong chum vại, phun thuốc diệt muỗi và bôi thuốc chống muỗi trước khi ra khỏi nhà,...

Nguy hiểm khi người dân tự ý phun thuốc diệt muỗi

Con đường lây nhiễm sốt xuất huyết duy nhất là đường máu và được lây truyền bằng việc muỗi đốt từ người này sang người khác. Bởi thế khi tiếp xúc với người sốt xuất huyết, sẽ không bị lây bệnh, ngay cả khi quan hệ với người sốt xuất huyết.

Tuy nhiên, không nên dùng chung bàn chải đánh răng hay những vật dụng khác có thể dính máu với người bệnh sốt xuất huyết, bởi người bệnh trong giai đoạn này rất dễ bị xuất huyết, gây ra các hiện tượng như chảy máu chân răng, cơ thể nóng gây nhiệt,...

3. Sốt xuất huyết có nguy hiểm không?

Phần lớn bệnh nhân sốt xuất huyết đều tự khỏi trong vòng 2 tuần, kể từ ngày phát sốt, chính vì vậy nó không quá nguy hiểm như người ta thường nghĩ. Tuy nhiên, khi mắc bệnh, bệnh nhân sẽ bị mất nước, mất sức khá nhanh, cơ thể tiều tụy trông thấy, cần được nghỉ ngơi nhiều. Sốt xuất huyết có thể điều trị tại nhà, nếu được bác sĩ cho phép.

Tham khảo thêm

Biến chứng sốt xuất huyết nguy hiểm: Giảm tiểu cầu, cô đặc máu

Một số trường hợp bệnh nặng, cần nhập viện để theo dõi, vì bệnh nhân sốt xuất huyết thể nặng có những biến chứng rất khó lường, như sốc làm giảm huyết áp đột ngột hoặc giảm tiểu cầu đột ngột, sẽ gây tử vong cho người bệnh.

4. Triệu chứng sốt xuất huyết điển hình

Hiện nay, y học hiện đại vẫn chưa có công cụ hoặc thiết bị nào có thể xét nghiệm ra bệnh sốt xuất huyết. Bác sĩ chỉ có thể dựa vào các chỉ số xét nghiệm liên quan sau từ 2-3 ngày đầu phát sốt, để chẩn đoán và đánh giá bệnh tình.

Chính vì thế mà việc phát hiện các triệu chứng sốt xuất huyết điển hình là điều cực kỳ quan trọng, tuy nhiên ở giai đoạn đầu thì triệu chứng bệnh không rõ rệt, rất dễ gây nhầm lẫn với những bệnh khác.

4.1. Đột ngột sốt cao

Cơ thể người bệnh sốt xuất huyết trong giai đoạn đầu có thể sốt cao lên tới trên 39 độ C. Toàn thân mệt mỏi rã rời, đau nhức cơ, xương, khớp đặc biệt là vùng vai, gáy, đau đầu dữ dội,.. Đây được coi như là những dấu hiệu điển hình, mà các loại sốt thông thường không có, tuy nhiên vẫn rất dễ nhầm lẫn với bệnh sốt rét và sốt virus khác.

Tham khảo thêm

Phân biệt sốt do sốt xuất huyết và sốt do sốt rét đúng cách

Ở trẻ em, khi mà kháng thể, cũng như sức chịu đựng cơn đau còn yếu kém, thì trẻ thường có những phản ứng rất dữ dội, như quấy khóc, bỏ bú. Một số bé còn kèm theo các triệu chứng đau nhức toàn thân, đi ngoài, nôn trớ,...

Sau 3 ngày mà cơn sốt chưa giảm cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế chuyên khoa, để khám chữa bệnh.

Trong 3 ngày đầu phát sốt bệnh nhân tuyệt đối không nên sử dụng nước quá nóng để tắm, không nên xông hơi, bởi sẽ làm tình trạng xuất huyết trở nên nặng hơn.

4.2. Phát ban và xuất huyết

Từ ngày thứ 4 trở đi, bệnh nhân sốt xuất huyết rơi vào giai đoạn nguy hiểm nhất. Bệnh nhân sẽ bớt sót hoặc đã cắt sốt hẳn, khiến nhiều người thường lầm tưởng đã khỏi bệnh. Nhưng sau đó sẽ có các dấu hiệu phát ban hoặc xuất hiện chấm đen xuất huyết dưới da, tạo cảm giác ngứa vô cùng khó chịu.

Các nốt phát ban cũng có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau => Xem ngay!

Một số bệnh nhân tới giai đoạn này sẽ cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, nhưng nhanh chóng có cảm giác thèm ăn và tiến tới giai đoạn hồi phục. Nhưng ở một số bệnh nhân khác có biến chứng nặng, thường sẽ kèm theo các dấu hiệu như: li bì, tiểu ít, buồn nôn, đau chướng bụng, chảy máu chân răng, chảy máu cam,,...

Ngoài ra, gan to, sưng phù nề, huyết áp giảm, tiểu cầu giảm cũng là những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm ở bệnh nhân sốt xuất huyết. Bởi khi huyết áp xuống quá thấp sẽ dẫn tới biến chứng sốc, giảm tiểu cầu, khiến cho tình trạng xuất huyết thêm nặng,... tình trạng này rất dễ dẫn tới tử vong khi không được điều trị kịp thời.

4.3. Giai đoạn hồi phục

Ở giai đoạn này bệnh nhân nhanh chóng có cảm giác thèm ăn, bởi quá trình mang bệnh, khiến cơ thể người sốt xuất huyết thiếu hụt rất nhiều chất dinh dưỡng. Người bệnh ở giai đoạn hồi phục gần như cạn kiệt sức lực, cần được nghỉ ngơi và tĩnh dưỡng thật nhiều.

5. Điều trị sốt xuất huyết

Bạn có thể điều trị sốt xuất huyết tại nhà, với điều kiện được sự cho phép của bác sĩ.

Bởi mỗi bệnh nhân có sức để kháng, cũng như có thể mắc phải type sốt xuất huyết khác nhau, vì vậy tình trạng bệnh và biểu hiện bệnh ở mỗi bệnh nhân cũng khác nhau. Với những bệnh nhân tình trạng nhẹ, có thể điều trị ngoại trú, nhưng cần thăm khám theo chỉ định.

Các giai đoạn sốt xuất huyết thường gặp
Những sai lầm thường gặp trong phòng và điều trị sốt xuất huyết

Với những bệnh nhân mắc sốt xuất huyết ở thể nặng hơn, cần nhập viện để được đội ngũ y bác sĩ theo dõi. Hiện nay y học vẫn chưa tìm ra loại thuốc nào đặc trị sốt xuất huyết, trong khi đó càng ngày càng có nhiều type sốt xuất huyết hơn. Sốt xuất huyết hiện nay được chia làm 4 type, mỗi type sẽ có tác động khác nhau lên cơ thể bệnh nhân.

Tùy vào thể trạng và tình trạng của mỗi người, sẽ có phác đồ điều trị khác nhau, việc điều trị lúc này chủ yếu là điều trị phòng biến chứng hoặc xử lý các biến chứng.

Do có đến 4 type bệnh sốt xuất huyết, nên người đã từng mắc sốt xuất huyết, sẽ không bị ảnh hưởng bởi những virus cùng type, nhưng vẫn sẽ có thể mắc bệnh nếu virus type khác tấn công. Bởi vậy người mắc sốt xuất huyết có thể mắc nhiều hơn 1 lần.

6. Sốt xuất huyết nên và không nên làm gì?

Sốt xuất huyết là bệnh nguy hiểm, bệnh nhân cần nhớ những việc nên làm và không nên làm sau:

Nên làm: Ăn nhiều thực phẩm chứa đạm, đặc biệt là các thực phẩm từ thịt và sữa,...; bổ sung nhiều vitamin C, đặc biệt là các loại quả như cam, quýt, bưởi, táo,... vitamin C giúp tăng sức đề kháng cho người bệnh sốt xuất huyết; nên nghỉ ngơi nhiều, ngủ nhiều,..

Tham khảo thêm

Hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết bằng một số loại thực phẩm an toàn

Không nên: Không tắm nước nóng hoặc xông hơi; không ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, đặc biệt là đồ chiên rán; không sử dụng chất kích thích; không vận động quá nhiều trong khoảng thời gian mang bệnh.

Chuyên gia chỉ ra hai sai lầm đáng tiếc khi chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết trong mùa dịch Covid-19

Vũ Minh Ngọc