Sốt mò - bệnh nguy hiểm và khó chẩn đoán

Một bệnh nhân bị sốt mò đang được bác sĩ thăm khám.

TS.BS Hoàng Công Tình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình cho biết, sốt mò là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Rickettsia orientalis (Orientia tsutsugamushi) gây nên. Bệnh nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kháng sinh đặc hiệu thì dễ dẫn đến suy đa tạng, tử vong 50-60%.

Mầm bệnh Rickettsia orientalis có ở trên ấu trùng mò và một số loài vật gặm nhấm, thú nhỏ như: Chuột, chim hoặc ở chó, lợn, gà (ít gặp hơn)… được truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò (Leptotrombidium). Bệnh không lây từ người sang người. Ấu trùng mò thường sống ở bụi cây, bụi cỏ ẩm ướt, các hang đá hoặc gốc cây nơi có các loài gặm nhấm sinh sống.

Vì vậy, người bị bệnh sốt mò thường mắc khi đi làm nương rẫy, đi dã ngoại cắm trại dưới tán lá cây trong rừng, bộ đội hành quân, các trang trại chăn nuôi hoặc người đi qua vùng ven suối, ven sông, bìa rừng… Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh nhưng hay gặp ở lứa tuổi lao động. Bệnh có thể gặp rải rác trong năm nhưng hay gặp chủ yếu về mùa mưa và nắng nóng.

“Bệnh sốt mò có biểu hiện đa dạng, rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác hoặc bỏ sót, khi không tìm thấy vết mò đốt thì bệnh đã ở giai đoạn nặng suy đa phủ tạng. Hiện sốt mò vẫn chưa có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán, bác sĩ thường dựa vào dấu hiệu lâm sàng, yếu tố dịch tễ, đặc điểm vết thương để xác định”, BS Tình nhấn mạnh.

Bệnh nhân mắc bệnh thường có các triệu chứng như: Sốt, đau đầu, đau mỏi khắp người, có vết loét ngoài da do mò đốt (đây cũng là dấu hiệu đặc trưng của sốt mò), phát ban, sưng các hạch, tổn thương đa cơ quan (đặc biệt là phổi, tim, gan…). Dấu hiệu có vết loét gặp trong khoảng 80% các trường hợp bệnh, thường ở vùng da mềm như nách, bẹn, bộ phận sinh dục, ngực, cổ, bụng, vành tai hoặc một số ít có thể gặp vết loét ở lưng, mi mắt, rốn, mông.

Tổn thương các tạng thường gặp nhất là ở phổi với tình trạng viêm phổi, tràn dịch màng phổi gây suy hô hấp cấp phải hỗ trợ bằng thở máy; gan với tình trạng tổn thương tế bào gan, phải hỗ trợ bằng lọc máu liên tục và thay huyết tương; bệnh nhân có thể bị tụt huyết áp, viêm cơ tim, viêm não, viêm màng não…

Do đó, nếu một số bệnh nhân bị suy đa phủ tạng không rõ nguyên nhân, dùng kháng sinh thế hệ mới không cải thiện có thể thử điều trị theo phác đồ sốt mò. Kháng sinh điều trị sốt mò là những kháng sinh thế hệ cũ, giá thành thấp nhưng rất đặc hiệu. Sau dùng thuốc, nếu đúng sốt mò, tình trạng nhiễm khuẩn của bệnh nhân cải thiện rất nhanh chóng, đặc biệt là dấu hiệu sốt, sau đó là cải thiện các tạng bị suy.

“Để phòng bệnh sốt mò, người dân cần tránh không để ấu trùng mò đốt khi đi vào nương rẫy, đồi núi. Người dân cần mặc quần áo kín, quần áo có tẩm hóa chất chống côn trùng như: Benzyl benzoate, bôi hóa chất xua côn trùng lên các vùng da hở; tránh ngồi, nằm, phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây... Đặc biệt, ở nơi sinh sống nên thường xuyên tiến hành diệt chuột, sử dụng hóa chất diệt côn trùng để phòng bệnh”, BS Tình khuyến cáo.

Thục San