Sớm xử lý dứt điểm việc xâm phạm di tích thắng cảnh Phố Cát

Một trong những công trình xây dựng trong khu vực đất đã cấp của hộ gia đình ông Huế được xác định là vi phạm di tích danh thắng Phố Cát.

Khu di tích thắng cảnh Phố Cát gồm hệ thống đền, hang động, thác, núi non, hồ và rừng cảnh quan đã được xếp hạng là di tích thắng cảnh cấp tỉnh năm 1998; được UBND tỉnh cấp đổi bằng xếp hạng di tích thắng cảnh năm 2013. Từ lâu, đền Phố Cát, Thác Voi và các hạng mục khác trong khu di tích thắng cảnh này đã trở thành địa điểm du lịch tâm linh, khám phá quen thuộc của người dân, du khách trong và ngoài tỉnh.

Để bảo vệ và phát huy giá trị di tích thắng cảnh Phố Cát, ngày 7-6-2016, UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 5867 về việc xác định khu vực di tích và cắm mốc giới trên thực địa di tích thắng cảnh Phố Cát. UBND tỉnh giao huyện Thạch Thành phối hợp với các đơn vị liên quan lập hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Phố Cát theo quy định; giao UBND huyện Thạch Thành lập quy hoạch xây dựng khu vực khu du lịch thắng cảnh Thác Voi, với phạm vi lập quy hoạch gồm toàn bộ Khu di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Phố Cát. Việc khoanh vùng và bảo vệ di tích lịch sử văn hóa là một trong những quy định tại Luật Di sản văn hóa dành cho những di tích đã được xếp hạng. Thắng cảnh Thác Voi là một trong các hạng mục thuộc hệ thống di tích thắng cảnh Phố Cát theo quyết định xếp hạng và hồ sơ lý lịch di tích. UBND huyện Thạch Thành cũng đã tổ chức các cuộc khảo sát thực địa, hội nghị lấy ý kiến của các sở, ngành, đơn vị có liên quan về việc lập hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng bảo vệ Khu di tích thắng cảnh Phố Cát, tuy nhiên trong quá trình thực hiện khoanh vùng bảo vệ di tích tại thắng cảnh Thác Voi thuộc Khu di tích thắng cảnh Phố Cát đã nảy sinh không ít bất cập, vướng mắc. Năm 2003 UBND huyện Thạch Thành đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có diện tích là 14.666m2 thuộc Khu di tích thắng cảnh Phố Cát cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Huế (xã Thành Vân) sử dụng vào mục đích kinh doanh tổng hợp. Từ thời điểm đó đến nay, trên khu đất thắng cảnh Thác Voi, hộ gia đình ông Huế đã cho xây dựng nhà nghỉ, nhà ở, công trình vệ sinh và các công trình phụ trợ khác...

Trước tình hình trên, qua trao đổi, lãnh đạo Phòng Quản lý di sản văn hóa và Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đều cho biết, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và việc xây dựng các hạng mục trên đất của hộ gia đình ông Huế đã vi phạm đến khu vực bảo vệ bao quanh di tích, vi phạm Luật Di sản văn hóa. Ngày 16-10-2018, Sở Xây dựng đã có Văn bản số 6091/SXD-HT đề nghị UBND huyện Thạch Thành thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp, đồng thời phối hợp với gia đình ông Nguyễn Văn Huế kiểm tra thực tế, rà soát và có phương án tháo dỡ các hạng mục công trình xây dựng vi phạm trên khu đất, hoàn trả lại mặt bằng, đồng thời tổ chức kiểm kê, bồi thường các tài sản trên đất theo quy định; kiểm tra xác định rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra vi phạm. Đến ngày 24-10-2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Văn bản số 3154 nêu rõ: Việc UBND huyện Thạch Thành cấp 14.666m2 đất thuộc Khu di tích thắng cảnh Phố Cát cho gia đình ông Nguyễn Văn Huế sử dụng vào mục đích kinh doanh tổng hợp tại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số V373003 ngày 19-6-2003 là vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa. Sở đề nghị UBND huyện Thạch Thành thu hồi diện tích đất tại khu Thác Voi đã cấp sai quy định cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Huế.

Tuy vậy, trong suốt 1 năm qua, việc xử lý vi phạm của huyện Thạch Thành vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn và vướng mắc. Đến nay, các hạng mục xây dựng trên diện tích đất nói trên thuộc thắng cảnh Thác Voi vẫn còn nguyên, hộ gia đình ông Huế vẫn khai thác dịch vụ bình thường. Việc đã cấp sổ đỏ số diện tích đất nói trên cho hộ gia đình ông Huế chính là điểm mấu chốt khiến vụ việc gần như rơi vào “bế tắc”. Việc thu hồi diện tích đất vi phạm để đưa vào khoanh vùng bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát theo đúng quy định của Luật Di sản là rất khó khăn. Việc bồi thường cũng không hề đơn giản, đòi hỏi kinh phí lớn.

Theo lãnh đạo Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Thạch Thành, Thác Voi là một hạng mục thuộc Khu di tích thắng cảnh Phố Cát, tuy nhiên, trong hồ sơ lý lịch xếp hạng và biên bản, bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích thắng cảnh Phố Cát năm 1998 do Bảo tàng Thanh Hóa lập có xác nhận của Sở Văn hóa và Thông tin (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) không thể hiện rõ tên “Thác Voi” và diện tích cụ thể mà chỉ thể hiện là “Đồi Thác Voi”; đồng thời trong bản đồ khoanh vùng di tích thắng cảnh Phố Cát khu vực I (khu vực bất khả xâm phạm) không bao gồm khu vực “Thác Voi” hoặc “Đồi Thác Voi”. Trong khi đó năm 2013, UBND tỉnh đã có quyết định cấp đổi bằng xếp hạng di tích thắng cảnh Phố Cát nhưng cũng không lập lại hồ sơ, lý lịch, biên bản và bản đồ khoanh vùng di tích thắng cảnh Phố Cát dẫn đến việc quản lý di tích thắng cảnh Phố Cát còn nhiều khó khăn và bất cập.

Từ đầu năm 2019 đến nay, huyện Thạch Thành đã vào cuộc để có phương án xử lý dứt điểm vụ việc nói trên với tiêu chí hài hòa lợi ích, bảo đảm đúng quy định của Luật Di sản, Luật Đất đai. Huyện cũng đã cử các đoàn công tác làm việc cụ thể với hộ gia đình ông Huế, UBND xã Thành Vân và các đơn vị có liên quan để có phương án xử lý vụ việc hợp tình, hợp lý. Huyện Thạch Thành cũng đang phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các ngành có liên quan lập lại hồ sơ, biên bản và bản đồ khoanh vùng Khu di tích thắng cảnh Phố Cát, trong đó có khu vực Thác Voi. Huyện cũng sẽ xác định rõ những sai phạm, có quá trình khảo sát, đánh giá hiện trạng để có phương án bồi thường tài sản cho hộ gia đình ông Huế theo đúng quy định của pháp luật. Việc tháo dỡ các công trình xây dựng vi phạm cũng sẽ được tiến hành sau khi đã hoàn tất các thủ tục pháp lý.

Bài và ảnh: Gia Khánh