Sớm triển khai lập quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050

Nguồn: Chinhphu.vn

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, để triển khai thực hiện Luật quy hoạch và Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 05/02/2018, Bộ đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai xây dựng Báo cáo phân vùng giai đoạn 2021-2030, tổ chức lấy ý kiến bằng văn bản đối với 17 Bộ, ngành Trung ương, 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và tổ chức hội thảo xin ý kiến chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý cho dự thảo Báo cáo Nghiên cứu phân vùng.

Phân vùng ở Việt Nam đã thực hiện tương đối sớm và đạt được một số kết quả như, phương án phân vùng có tính kế thừa qua nhiều lần phân vùng khác nhau và các địa phương (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) trong mỗi vùng cơ bản có sự tương đồng về điều kiện tự nhiên, lịch sử, văn hóa, dân cư. Các tỉnh có mối quan hệ nhất định về kinh tế, xã hội, kết nối kết cấu hạ tầng. Bên cạnh đó, phương án phân vùng hiện nay đã là cơ sở cho việc xây dựng các chính sách vùng nói chung trong khoảng gần 20 năm qua bao gồm từ quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội cho đến các chính sách chung.

Bên cạnh những kết quả đạt được, phương án phân vùng hiện nay còn tồn tại một số hạn chế như phân vùng và quy hoạch phát triển trong giai đoạn hiện nay chưa thực sự chuyển đổi, hướng tới hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường. Phương pháp luận, phân vùng vẫn còn đặt nặng tính đồng nhất về điều kiện tự nhiên và có tính đến sự đồng nhất về kinh tế hơn là so với tính liên kết kinh tế - xã hội giữa các địa phương trong mỗi vùng. Bên cạnh đó, chưa chú ý nhiều đến việc tạo ra không gian phát triển mới, thúc đẩy hội nhập kinh tế, liên kết liên vùng, quốc tế để nâng cao năng lực cạnh tranh, giải quyết những vấn đề về môi trường và phát triển bền vững…

Để có cơ sở đề xuất phương án phân vùng mới giai đoạn 2021-2030, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã dựa trên quy định về “vùng” tại Luật quy hoạch (khoản 6, Điều 3) và những đánh giá thực tế phân vùng trong các thời kỳ đã qua, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và phân tích bối cảnh phát triển mới, cụ thể hóa định nghĩa về vùng trong Luật quy hoạch thành các tiêu chí, tiến hành phân tích lãnh thổ (trên phạm vi toàn quốc) theo các tiêu chí, đánh giá tổng hợp so sánh các phương án phân vùng... nhằm tạo ra không gian phát triển mới, thúc đẩy liên kết nâng cao năng lực cạnh tranh để hội nhập một cách hiệu quả. Quy mô vùng vừa phải, khoảng cách giữa các địa phương trong vùng không lớn, thuận lợi cho hợp tác, quản lý phát triển…

Đối với quy hoạch tổng thể quốc gia, để bảo đảm việc triển khai lập quy hoạch này có sự hiệu lực, hiệu quả và khả thi, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ động nghiên cứu và đề xuất Kế hoạch tổ chức triển khai lập quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là lần đầu tiên thực hiện xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia, tuy nhiên trước đó đã có những nội dung liên quan đã được quy hoạch hoặc được định hướng phát triển. Do vậy, báo cáo quy hoạch sẽ chọn lọc, kế thừa các chủ trương chính sách lớn của Đảng và Chính phủ, trong đó có cụ thể hóa các nội dung của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cũng như các quy hoạch cấp quốc gia trước đó.

Theo Luật quy hoạch, quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển và vùng trời; hệ thống đô thị và nông thôn; kết cấu hạ tầng; sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

Đây là lĩnh vực mới, phức tạp và có nội dung liên quan đến đảm bảo quốc phòng, an ninh, đòi hỏi phải có sự chỉ đạo thống nhất của Chính phủ. Do vậy, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập Hội đồng quy hoạch quốc gia để chỉ đạo quá trình tổ chức lập quy hoạch này (Quyết định số 1226/QĐ-TTg ngày 24/9/2018). Tham gia Hội đồng có lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương. Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan thường trực của Hội đồng, thực hiện vai trò chủ đầu tư của dự án lập Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch vùng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Hiện nay, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 đang được dự thảo để trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Đây là căn cứ quan trọng để xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030. Bên cạnh đó, các bộ, ngành đang chuẩn bị xây dựng các chiến lược, quy hoạch ngành quốc gia và các địa phương đang xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 cũng như lập quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị - nông thôn.

Để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ giữa quy hoạch với chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch tổng thể quốc gia và các quy hoạch khác cần thực hiện đồng thời. Trong đó, các nội dung liên quan đến mục tiêu, định hướng phát triển quốc gia của dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 sẽ được cập nhật thường xuyên để xây dựng Khung định hướng phát triển quốc gia cho quy hoạch tổng thể quốc gia.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng đã cho ý kiến về Kế hoạch tổ chức triển khai lập Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Báo cáo kết quả nghiên cứu Đề án phân vùng.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đánh giá cao công tác chuẩn bị của cơ quan thường trực Hội đồng quy hoạch quốc gia. Mặc dù trong thời gian ngắn, việc triển khai Luật quy hoạch còn nhiều vấn đề mới, phức tạp, nhưng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ động, tích cực chuẩn bị một cách bài bản. Báo cáo đã khái quát cơ bản đầy đủ các nội dung từ kết quả triển khai nhiệm vụ của Hội đồng, đến đề xuất trình tự, kế hoạch lập quy hoạch tổng thể quốc gia, Đề án phân vùng…

Theo Phó Thủ tướng, sau khi Luật quy hoạch được Quốc hội ban hành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo, tổ chức triển khai thi hành. Do đó, trong thời gian tới, Hội đồng Quy hoạch quốc gia cần tích cực, khẩn trương triển khai thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được giao để Luật sớm đi vào cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên quy hoạch tổng thể quốc gia được triển khai lập tại Việt Nam theo quy định tại Luật quy hoạch. Nội dung, khối lượng công việc rất lớn, liên quan đến tất cả các ngành, lĩnh vực, địa phương và có tính chiến lược lâu dài. Kinh nghiệm quốc tế cũng còn ít.

Do vậy, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp các bộ, ngành và địa phương xây dựng kế hoạch triển khai nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia và xây dựng các quy hoạch thuộc ngành mình phụ trách như: Quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh,... Đồng thời yêu cầu các bộ, ngành và địa phương liên quan tích cực nghiên cứu, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia.

Quy hoạch tổng thể quốc gia là loại quy hoạch mới, có nội dung rất lớn và phức tạp, đồng thời đây cũng chính là những nội dung cụ thể của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, việc lựa chọn đơn vị tư vấn đòi hỏi phải có những điều kiện, tiêu chí rất chặt chẽ để lựa chọn được đơn vị tư vấn có năng lực và khả năng triển khai thành công việc lập quy hoạch, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh.

Về các phương án phân vùng trong quy hoạch, Phó Thủ tướng đề nghị cơ quan thường trực tiếp thu ý kiến các thành viên Hội đồng tại cuộc họp. Đồng thời, nghiên cứu, hoàn thiện phương án, công khai lấy ý kiến và tiếp thu ý kiến đảm bảo tính minh bạch, tạo sự đồng thuận của các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân trên cả nước, báo cáo đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét. Việc phân vùng trong quy hoạch cần ưu tiên sự tương đồng về kinh tế - xã hội để thuận lợi trong chính sách đầu tư, đồng thời tạo điều kiện cho những vùng, khu vực, tỉnh thành còn khó khăn có sự liên kết trong phát triển./.

Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư