Sóc Trăng chú trọngphát triển kinh tế cảng biển
Với 72 km bờ biển cùng hệ thống sông, rạch dài hơn 3.000 km và các cửa sông lớn ra vào Biển Ðông, tỉnh Sóc Trăng được đánh giá có nhiều tiềm năng về cảng biển, vận tải biển và vận tải thủy nội địa. Ðây cũng là lợi thế của tỉnh so với các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL) trong việc phát triển kinh tế nói chung và kinh tế cảng biển nói riêng.
Với 72 km bờ biển cùng hệ thống sông, rạch dài hơn 3.000 km và các cửa sông lớn ra vào Biển Ðông, tỉnh Sóc Trăng được đánh giá có nhiều tiềm năng về cảng biển, vận tải biển và vận tải thủy nội địa. Ðây cũng là lợi thế của tỉnh so với các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL) trong việc phát triển kinh tế nói chung và kinh tế cảng biển nói riêng.
Nhu cầu bức thiết của cả vùng
Hiện nay, ÐBSCL đóng góp khoảng 90% kim ngạch xuất khẩu gạo, 65% kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước, nhưng chỉ có khoảng 20 - 30% lượng hàng hóa được xuất khẩu qua hệ thống cảng trong vùng. Theo thống kê sơ bộ, các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của các tỉnh ÐBSCL là gạo và thủy sản chế biến, chiếm từ 75 - 80% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của cả nước. Hằng năm, nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất khẩu của ÐBSCL khoảng 17 - 18 triệu tấn. Tuy nhiên, 70% trong số này phải chuyển tải về các cảng lớn ở khu vực miền Ðông Nam Bộ, khiến chi phí vận tải doanh nghiệp phải gánh cao hơn từ 10 - 40%.
Nguyên nhân là do hạn chế về luồng nên tàu biển tải trọng lớn khó ra vào sông Hậu và trong vùng chưa có trung tâm logistics, phần lớn các dịch vụ logistics là tự phát. Hơn 85% các cảng còn phân tán, manh mún, công suất xếp dỡ nhỏ, chi phí làm hàng cao, dẫn đến giảm tính cạnh tranh của hàng hóa trong khu vực. Theo "Quy hoạch phát triển hệ thống trung tâm logistics trên địa bàn cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm 2030" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, vùng ÐBSCL sẽ có một trung tâm logistics hạng II với quy mô tối thiểu 30 ha đến năm 2020 và hơn 70 ha đến năm 2030. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, các hoạt động logistics tại ÐBSCL chỉ dừng lại ở việc giao nhận vận tải, cho thuê kho bãi, làm thủ tục hải quan, vận chuyển nội địa, gom hàng. Vì vậy, nhu cầu xây dựng một cảng biển nước sâu tại ÐBSCL để trực tiếp xuất, nhập khẩu hàng hóa của các địa phương trong vùng ngày càng trở nên bức thiết. Xuất phát từ thực tế này, thời gian qua, nhiều nghiên cứu quy hoạch đã được thực hiện, theo đó đều khẳng định tính cần thiết và khả thi xây dựng hệ thống cảng cho tàu biển trọng tải lớn để làm hàng xuất, nhập khẩu trực tiếp cho vùng ÐBSCL, cũng như hình thành hệ thống logistics và chuỗi cung ứng chuyên nghiệp cho khu vực.
Trên cơ sở khảo sát, các chuyên gia hàng hải thống nhất cho rằng, vị trí phù hợp xây dựng cảng biển nước sâu ở ÐBSCL là cách cửa biển Trần Ðề khoảng 20 km do ở khu vực này ít bị bồi lấp, không phải nạo vét nhiều. Hơn nữa, với vị trí nằm ở trung tâm vùng hạ lưu sông Hậu, cảng nước sâu xây dựng tại đây sẽ thu hút, góp phần rút ngắn và tạo thuận lợi nhất cho thông thương hàng hóa của các tỉnh trong vùng. Mặt khác, Cảng Trần Ðề kết nối thuận tiện với mạng lưới giao thông thủy, bộ trong vùng như: Tuyến quốc lộ Nam Sông Hậu nối các tỉnh, thành phố Bạc Liêu, Sóc Trăng, Hậu Giang, Cần Thơ; tuyến quốc lộ 60 nối Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng; tuyến Quản Lộ - Phụng Hiệp nối Hậu Giang, Sóc Trăng - Bạc Liêu - Cà Mau. Tương lai còn có đường cao tốc Châu Ðốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và cầu Ðại Ngãi nối Trà Vinh - Sóc Trăng, cùng mạng giao thông đường bộ liên vùng khác kết nối tỉnh Sóc Trăng với các tỉnh trong vùng ÐBSCL và các nước trong tiểu vùng sông Mê Công. Bên cạnh đó, với hệ thống sông, rạch chằng chịt, nhất là tuyến sông Hậu, từ Sóc Trăng rất thuận tiện giao thương khắp vùng ÐBSCL và nhiều nước trong khu vực.
Ðịnh hướng quy hoạch phát triển vùng ÐBSCL đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và với vị trí, địa lý đặc thù, Sóc Trăng có tiềm năng lớn nhất để phát triển hệ thống cảng biển, vận tải biển và vận tải thủy nội địa. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là vốn đầu tư cho dự án khá lớn. Nếu chi cho xây dựng cảng sẽ chiếm hơn 60% suất đầu tư hằng năm cho ÐBSCL. Ðể không tạo gánh nặng cho ngân sách, giải pháp đưa ra là kêu gọi nhà đầu tư và trên thực tế đã có nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn quan tâm đến vấn đề này. Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu khẳng định, Cảng biển Trần Ðề sau khi quy hoạch được công bố và kêu gọi đầu tư thành công sẽ là bước đi cần thiết hướng đến trở thành một điểm kết nối hàng hải quan trọng trong vùng ÐBSCL, không chỉ tăng cường vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu mà còn kết nối ÐBSCL với thế giới, góp phần đắc lực trong thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ.
Sớm triển khai quy hoạch, xây dựng
Ðến nay, dự án đầu tư xây dựng công trình luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu đã hoàn thành đưa vào khai thác và bước đầu phát huy hiệu quả, đáp ứng cho tàu biển có trọng tải 10 nghìn tấn đầy tải, 20 nghìn tấn giảm tải ra, vào các cảng trên sông Hậu. Việc nghiên cứu quy hoạch một cảng cho tàu biển trọng tải lớn để làm hàng xuất, nhập khẩu trực tiếp cho vùng ÐBSCL, hạn chế tiếp chuyển qua các cảng nhỏ, trung chuyển cần được thực hiện phục vụ cho sự phát triển lâu dài. Vừa qua, tại buổi làm việc với lãnh đạo chủ chốt tỉnh Sóc Trăng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo các bộ, ngành khẩn trương tham mưu Thủ tướng ban hành cơ chế chính sách tháo gỡ khó khăn cho địa phương trong việc quy hoạch cảng biển nước sâu Trần Ðề. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Giao thông vận tải (GTVT) khẩn trương điều chỉnh quy hoạch hệ thống cảng biển Sóc Trăng và bến cảng Trần Ðề trong quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; sớm hoàn thiện nội dung điều chỉnh để tổ chức thẩm định cùng với quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng phê duyệt.
Một góc cảng Trần Đề hiện nay đang được mở rộng.
Tỉnh Sóc Trăng đã báo cáo, cung cấp hồ sơ, thông tin có liên quan đến việc điều chỉnh quy hoạch cảng biển Sóc Trăng và bến cảng Trần Ðề và được Bộ GTVT thống nhất đề xuất xây dựng tại Sóc Trăng Cảng biển đặc biệt loại I. Khu vực nghiên cứu khoảng 30 nghìn ha từ cửa Trần Ðề đến cửa Mỹ Thanh, đường bờ dài 20 km. Bến cảng Trần Ðề được xây dựng nằm ngoài khơi cách bờ khoảng 15 - 20 km. Quy mô xây dựng: Bến tiền phương ngoài khơi tiếp nhận cỡ tàu từ 20 nghìn đến 160 nghìn DWT, Khu bến hậu phương trong bờ gồm đầu tư xây dựng 3.000 m cầu cảng trung chuyển than cho tàu 2.000 đến 5.000 DWT, cầu vượt biển dài khoảng 10 - 16 km.
Quy mô cảng Trần Ðề được tính toán phù hợp với vai trò chức năng là cảng cửa ngõ làm hàng xuất, nhập khẩu trực tiếp vùng ÐBSCL, tiếp chuyển hàng hóa cho Cam-pu-chia và các nước tiểu vùng sông Mê Công; kết hợp trung chuyển than nhập khẩu cho các trung tâm điện lực ở ÐBSCL... Cũng theo quy hoạch, năng lực thông qua hàng hóa của cảng vào năm 2030 đạt khoảng 50 đến 55 triệu tấn/năm, định hướng công suất có thể đạt 130 đến 150 triệu tấn/năm. Cảng biển Sóc Trăng được đánh giá đủ điều kiện xếp loại cảng biển loại IA có tổng diện tích quy hoạch là 5.750 ha; tổng vốn thực hiện quy hoạch ước tính khoảng 50.509 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư theo quy hoạch được thực hiện trên cơ sở huy động các nguồn lực xã hội, không sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.
Mới đây, tại hội thảo tham vấn về "Ðịnh hướng phát triển vùng ÐBSCL thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050" do Bộ Kế hoạch và Ðầu tư tổ chức, các chuyên gia đã kiến nghị sớm xây dựng hệ thống logistics cho vùng ÐBSCL và sớm đầu tư xây dựng cảng biển nước sâu Trần Ðề. Có như vậy, "điểm nghẽn" trong xuất, nhập khẩu hàng hóa cho cả vùng ÐBSCL mới được tháo gỡ. Khi cảng biển Sóc Trăng hoàn thành, cùng với các khu bến cảng nội địa phục vụ vận tải hàng hóa đi các tuyến biển nội Á và gom hàng tới các bến cảng cửa ngõ, bến cảng trung chuyển quốc tế sẽ bảo đảm khả năng đáp ứng nhiều chủng loại tàu có trọng tải khác nhau, góp phần phát triển dịch vụ logistics, giảm giá thành vận tải hàng hóa, giảm tải trọng cho hệ thống đường bộ khu vực ÐBSCL.
Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng Lâm Văn Mẫn nhận định, cảng nước sâu là dự án quan trọng, tác động rất lớn đến sự phát triển của tỉnh Sóc Trăng nói riêng, cũng như sự phát triển của toàn vùng ÐBSCL và cả nước, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ vùng biên giới biển của Tổ quốc. Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về chủ trương bổ sung cảng biển nước sâu Trần Ðề vào Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam, do đó, tỉnh Sóc Trăng kiến nghị Bộ Chính trị chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sớm bổ sung cảng biển nước sâu Trần Ðề vào Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam theo quy định; đồng thời, hỗ trợ tỉnh Sóc Trăng trong kêu gọi đầu tư để triển khai thực hiện dự án hiệu quả nhất.
