Số phận 'hẩm hiu' vũ khí 'bất khả chiến bại' của Nga khiến thế giới tiếc nuối

Vũ khí này được thiết kế từ đầu những năm 1960, tàu ngầm hạt nhân K-429 lớp Charlie lần đầu bàn giao cho hải quân Nga vào năm 1967.

K-429 có một lịch sử phục vụ lâu dài trong Hải quân Nga. Thuộc đề án 670, nhóm 670-Skat mà Nato gọi là Charlie-I, lớp tàu này có nhiệm vụ tấn công tàu nổi đối phương bằng ngư lôi và tên lửa có cánh, loại phóng từ dưới mặt nước.

Hệ động lực của tàu gồm có lò phản ứng làm mát bằng nước, động cơ diesel và ắc-quy dự phòng. Ngoài 8 tên lửa có cánh, tàu có thể phóng đi 16 ngư lôi từ tổng cộng 6 ống phóng phía mũi tàu.

Được biết, tàu ngầm K-429 là chiếc thứ 10 đưa vào hoạt động tháng 9/1972. Tàu được biên chế cho hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Liên Xô tại cảng Petropavlovsk.

Với lượng giãn nước 4900 tấn, vận tốc 44 km/h, tàu ngầm K-429 trang bị tên lửa cận âm P-70 chứa một đầu đạn thông thường hoặc một đầu đạn hạt nhân có sức công phá 200 kiloton, tầm bắn hơn 56 km. Khả năng khai hỏa tên lửa từ dưới nước của tàu ngầm lớp Charlie luôn khiến các chiến lược gia NATO đau đầu.

Tàu ngầm K-429 của Nga. Ảnh: VnExpress

Đến đầu năm 1983, tàu K-429 được đại tu tại cảng với các tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân và ngư lôi vẫn ở trên khoang, còn thủy thủ đoàn được cho nghỉ phép về thăm nhà.

Tuy nhiên đúng lúc này, Mỹ huy động các cụm tàu sân bay chiến đấu và tàu chiến, máy bay, tàu ngầm tiến hành đợt tập trận hải quân lớn với các đối tác ở Bắc Thái Bình Dương. Căng thẳng gia tăng buộc hạm đội Thái Bình Dương Nga ra lệnh đưa tàu ngầm K-429 quay trở lại trực chiến sớm hơn dự kiến, trước khi quá trình đại tu hoàn thành.

Lệnh đưa ra quá gấp khiến hạm trưởng Nikolai Suvorov không thể tập hợp được thủy thủ của tàu. Bộ chỉ huy huy động thủy thủ từ 5 tàu ngầm khác, trong đó nhiều người còn chưa quen với các hệ thống trên tàu K-429.

Họ chỉ được tập hợp đầy đủ ba giờ trước khi tàu ra khơi mà không có thời gian để kiểm tra hệ thống hay máy móc trên tàu. Chiếc tàu ngầm buộc phải khởi hành bất chấp sự phản đối của hạm trưởng Suvorov.

Hạm trưởng Suvorov không hề biết rằng hệ thống thông gió trên tàu ngầm đã để mở trong quá trình đại tu, thiết bị đo đạc trên tàu không được hiệu chỉnh chính xác, trong khi thủy thủ đoàn không có kinh nghiệm về máy móc trên tàu hay phối hợp cùng nhau.

Ngày 24/6/1983, Suvorov ra lệnh cho tàu ngầm lặn thử nghiệm ở vịnh Sarannaya khi ở độ sâu 50 m, nhưng tàu nhanh chóng bị chìm do các thủy thủ không hiểu quy tắc vận hành bể dằn.

Công tác ứng phó sự cố trên tàu diễn ra chậm chạp do thủy thủ không có kinh nghiệm khiến 14 người thiệt mạng. Ngay sau đó, chiếc tàu ngầm chìm xuống đáy biển ở độ sâu 160 m.

Tàu ngầm K-429 sau đó được trục vớt, sửa chữa và đưa trở lại biên chế. Tuy nhiên, tháng 9/1985, tàu lại bị chìm tại cảng làm một thủy thủ thiệt mạng. Nguyên nhân vụ chìm tàu lần hai vẫn chưa được làm rõ nhưng có vẻ khác với lần đắm trước.

Tàu K-429 sau đó tiếp tục được trục vớt nhưng không được điều ra biển nữa mà trở thành một tàu huấn luyện cho đến khi bị tháo dỡ cùng các tàu khác trong thập niên 1990.

Trải qua hai vụ chìm tàu ngầm hạt nhân, K-429 không bao giờ được hải quân Liên Xô tin dùng nữa mà chuyển đổi trở thành tàu huấn luyện. K-429 kết thúc số phận cùng các tàu ngầm lớp Charlie khác trong thập niên 1990, khi Liên Xô rơi vào khủng hoảng trầm trọng.

Chuyên gia Robert Farley kết luận, sức ép từ cuộc chạy đua quân sự với Mỹ trong Chiến tranh Lạnh là một trong những nguyên nhân khiến tàu ngầm hạt nhân K-429 gặp tai nạn dưới đáy biển.

Năm 1985, con tàu sau này lại bị chìm một lần nữa ở thời điểm Liên Xô bắt đầu thiếu nguồn lực để duy trì hạm đội tàu ngầm hạt nhân chiến lược.

An Dương (T/h)