Sở Ngoại vụ Tp. HCM: 45 năm hình thành và phát triển - 45 năm tiếp nối tự hào

Ra đời cùng với thời kỳ thành lập nước, trong suốt 75 năm, ngành Ngoại giao đã khắc vào lịch sử Việt Nam những thành tựu rực rỡ, góp phần quan trọng vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc. Tuy tuổi đời chỉ bằng một nửa tuổi Ngành, 45 năm qua, Sở Ngoại vụ Tp. HCM đã nỗ lực hết mình và tự hào góp phần tích cực vào thành công chung của ngành Ngoại giao và công tác đối ngoại của Thành phố. Xin cùng điểm lại những cột mốc quan trọng trong chặng đường hình thành và phát triển của Sở Ngoại vụ Tp. HCM.

Phó Chủ tịch TP Lê Quang Chánh. (Nguồn: Sở Ngoại vụ TP Hồ Chí Minh)

Trong suốt 45 năm hình thành và phát triển, SNV Tp. HCM tự hào góp phần tích cực vào thành công chung của ngành Ngoại giao và công tác đối ngoại của Thành phố

Chỉ hai ngày sau khi giải phóng Sài Gòn, ngày 2/5/1975, nhận thấy tầm quan trọng chiến lược của công tác Ngoại giao trong tình hình mới, Đảng ta đã giao nhiệm vụ cho Bộ Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tiếp quản Bộ Ngoại giao của chế độ cũ, và thành lập Ban Ngoại vụ thuộc Ủy ban Quân quản Thành phố Sài Gòn - Gia Định, cột mốc đầu tiên mở ra quá trình hình thành và phát triển Sở Ngoại vụ Tp. HCM mà lực lượng nòng cốt đầu tiên là những cán bộ đối ngoại của Ban CP 72 - Bộ Ngoại giao - Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Sau ngày Hiệp thương thống nhất đất nước 25/04/1976, Sở Ngoại vụ Tp. HCM được thành lập thay thế Ban Ngoại vụ. Kể từ đây, Sở chính thức là cơ quan đại diện phía Nam của Bộ Ngoại giao, đồng thời là cơ quan đối ngoại chuyên trách của Tp. HCM.

Thập niên đầu tiên (1975 – 1985)

Trong những năm cả nước đứng trước nhiều thử thách, Sở Ngoại vụ Tp. HCM đã chủ động và kiên trì đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối ngoại, thiết lập những mối quan hệ quốc tế, phá thế bao vây cấm vận, tạo tiền đề thuận lợi thúc đẩy kinh tế - xã hội của Thành phố.

Tổng thống Pháp Francois Mitterand đến TP. HCM 12.02.1992. (Nguồn: Sở Ngoại vụ TP Hồ Chí Minh)

Về kinh tế, trong những năm tháng khó khăn này, Sở Ngoại vụ Tp. HCM đã có những bước đi đột phá, chủ động hỗ trợ Thành phố tìm kiếm thị trường, xuất khẩu hàng hóa, mời gọi đầu tư nước ngoài, mà nổi bật là năm 1985, lần đầu tiên, Thành phố đón đoàn gần 70 doanh nhân Hoa Kỳ đến tìm hiểu tình hình kinh tế - xã hội và tiềm năng hợp tác. Ngoài ra, Sở Ngoại vụ Tp. HCM tiếp tục những hoạt động như tìm kiếm người Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh, các chương trình định cư nhân đạo…, góp phần quan trọng vào công cuộc bình thường hóa quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ năm 1995 và các hoạt động hợp tác song phương sau này.

Từ năm 1986 - nay

Bước vào thời kỳ Đổi mới từ năm 1986 và đặc biệt từ sau năm 2000, đất nước có những bước chuyển mình mạnh mẽ trên mặt trận ngoại giao, đa phương hóa và đa dạng hóa quan hệ quốc tế, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, với vai trò vừa là cơ quan tham mưu của Bộ Ngoại giao tại các tỉnh phía Nam, vừa trực tiếp xử lý các vấn đề liên quan đến đối ngoại của Tp. HCM, Sở Ngoại vụ Tp. HCM đã triển khai nhiều hoạt động đa dạng, hiệu quả, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế, xã hội của Thành phố cũng như vào thành công chung của Ngành Ngoại giao.

Tổng thống Mỹ Bill Clinton và Thủ tướng Việt Nam tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia ngày 11/7/1995. (Nguồn: Sở Ngoại vụ TP Hồ Chí Minh)

Tích cực triển khai công tác đối ngoại tại Thành phố Hồ Chí Minh

Sở Ngoại vụ Tp. HCM luôn chủ động, tích cực triển khai đồng bộ, toàn diện, có hiệu quả các hoạt động đối ngoại Tp. HCM trên tất cả các kênh song phương và đa phương, đóng góp phần lớn vào công cuộc phát triển kinh tế xã hội của Thành phố, giúp Thành phố hội nhập bền vững với quốc tế, hòa vào công cuộc hội nhập quốc tế sâu rộng của cả nước. Đánh giá về vai trò của Sở Ngoại vụ Tp. HCM, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Tp. HCM đã khẳng định “60% công việc của Thành phố nếu không có đối ngoại sẽ không thành công”.

Hằng năm, Sở Ngoại vụ chủ trì và phối hợp đón tiếp chu đáo, trọng thị, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hàng trăm đoàn khách quốc tế, đồng thời chủ trì tổ chức nhiều chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao Thành phố ra nước ngoài với nội dung và chương trình làm việc được chuẩn bị kỹ lưỡng, lồng ghép các chương trình xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch, giúp chuyển tải hình ảnh thân thiện, năng động, hiện đại và đầy tiềm năng hợp tác của Tp. HCM đến bạn bè quốc tế.

Lãnh đạo UBND TPHCM ký kết Bản Ghi nhớ với lãnh đạo Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC). (Nguồn: Sở Ngoại vụ Tp. Hồ Chí Minh)

Tính đến tháng 8/2020, có 27 cơ quan Lãnh sự chuyên nghiệp của các nước, 34 cơ quan Lãnh sự danh dự, nhiều cơ quan kinh tế - thương mại - văn hóa, tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ và văn phòng đại diện công ty nước ngoài đang hoạt động trên địa bàn Tp. HCM. Trong bối cảnh đó, việc quản lý và phối hợp của Sở Ngoại vụ TPHCM với các cơ quan đại diện nước ngoài ngày càng trở nên phức tạp, đòi hỏi phải xử lý kịp thời và khéo léo, góp phần giữ vững an ninh chính trị tại địa bàn Thành phố và các tỉnh phía Nam.

Với phương châm đa phương hóa và đa dạng hóa các mối quan hệ quốc tế của Thành phố, Sở đã phối hợp với các đơn vị của Bộ Ngoại giao tham mưu cho Thành phố mở rộng quan hệ hợp tác hữu nghị quốc tế với 53 địa phương nước ngoài, trải khắp các châu lục, đồng thời đưa các mối quan hệ đã có đi vào chiều sâu với nhiều hoạt động hợp tác thiết thực, hiệu quả.

Khai mạc Lễ hội Việt – Nhật lần thứ 6 năm 2019.. (Nguồn: Sở Ngoại vụ Tp. Hồ Chí Minh)

Dưới sự chỉ đạo của Bộ Ngoại giao, của Thành ủy và Ủy ban nhân dân Tp. HCM, Sở Ngoại vụ Tp. HCM luôn được xem là cầu nối tích cực giữa Trung ương và địa phương, giữa Thành phố với cơ quan lãnh sự các nước, trong việc xử lý chặt chẽ và sắc bén các vấn đề nhạy cảm, phức tạp trong quan hệ đối ngoại. Cùng với quốc phòng và an ninh, đối ngoại đã thực sự trở thành một trong những trụ cột đóng góp tích cực vào sự ổn định và phát triển của Thành phố.

Trong công tác tuyên truyền đối ngoại, Sở Ngoại vụ Tp. HCM đã chủ động mời, đón, hướng dẫn hoạt động cho phóng viên của các hãng thông tấn nước ngoài đến đưa tin, tác nghiệp tại Thành phố và các tỉnh phía Nam, nhằm cung cấp những thông tin xác thực, quảng bá hình ảnh thân thiện và phát triển của Tp. HCM, phản bác những luận điệu xuyên tạc về đất nước Việt Nam đang đổi mới và phát triển, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, sự đồng thuận và đóng góp của đồng bào ta ở nước ngoài.

Công tác lãnh sự và ngoại vụ địa phương

Ngoài công tác đối ngoại tại địa bàn Thành phố, Sở Ngoại vụ Tp. HCM còn làm tốt vai trò hỗ trợ cho các cơ quan ngoại vụ địa phương phía Nam từ Đà Nẵng trở vào thông qua việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; tăng cường hợp tác trong các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch, bảo hộ công dân, tàu thuyền ngư dân và những vụ việc có liên quan đến nhân tố nước ngoài.

Các nhiệm vụ thường xuyên của công tác lãnh sự như xử lý các hồ sơ hợp pháp hóa, chứng nhận lãnh sự; cấp hộ chiếu ngoại giao và hộ chiếu công vụ; tổ chức các chuyến thăm địa phương của cơ quan lãnh sự nước ngoài đến các tỉnh thành phía Nam; phối hợp đảm bảo an ninh an toàn cho các cơ quan lãnh sự, viên chức lãnh sự và người nước ngoài… đều được Sở Ngoại vụ Tp. HCM thực hiện tốt, xứng đáng với vai trò là “cánh tay nối dài” của Bộ Ngoại giao tại khu vực phía Nam.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cùng Lãnh đạo TP tại Diễn đàn Kinh tế Tp. HCM 2019. (Nguồn: Sở Ngoại vụ Tp. Hồ Chí Minh)

Bên cạnh đó, nhận thức được tầm quan trọng của đào tạo cán bộ đối ngoại để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của công tác ngoại vụ địa phương, từ năm 1997, Sở thành lập Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng kiến thức ngoại giao, ngoại ngữ cho cán bộ Thành phố và các tỉnh, thành phía Nam. Hàng năm, Trung tâm đã tổ chức cho hàng nghìn học viên, cán bộ đối ngoại của Tp. HCM và các tỉnh phía Nam tham gia các lớp đào tạo về ngoại ngữ và nghiệp vụ đối ngoại.

Nhìn lại những bước phát triển vững chắc và trưởng thành của ngành Ngoại giao trong 75 năm qua, những người làm công tác đối ngoại nói chung, cán bộ - nhân viên Sở Ngoại vụ Tp. HCM nói riêng, luôn tự hào, phấn khởi và tin tưởng vào đường lối và chính sách đối ngoại đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Trong bối cảnh thế giới tiếp tục có những chuyển biến quan trọng, phức tạp và khó lường, Sở Ngoại vụ Tp. HCM sẽ nỗ lực phấn đấu, tiếp nối những thành tích tự hào, để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Lãnh đạo Bộ Ngoại giao và Tp. HCM giao phó.