Số lượng người khuyết tật được thụ hưởng chính sách ngày càng tăng

Việt Nam hiện là một trong những nước có tỷ lệ NKT khá cao so với tổng dân số trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương với khoảng 6,2 triệu NKT, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó NKT nặng và đặc biệt nặng chiếm khoảng 28,9%, 58% NKT là nữ, 28,3% NKT là trẻ em, 10% NKT thuộc hộ nghèo.

Phần lớn NKT Việt Nam sống ở vùng nông thôn, có cuộc sống rất khó khăn, đặc biệt là NKT bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam/dioxin trong chiến tranh song điều dễ nhận thấy là bên cạnh sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự giúp đỡ của cộng đồng, đông đảo NKT Việt Nam đã không cam chịu, chủ động vươn lên trong cuộc sống.

Với nhiều sự hỗ trợ đã giúp người khuyết tật tự chăm sóc bản thân mình cũng như có những đóng góp cho cộng đồng, xã hội.

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, “những năm qua, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn dành cho NKT sự quan tâm, chăm lo sâu sắc”.

Ngay từ khi nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thành lập, quyền của NKT đã được cụ thể hóa trong Hiến pháp (từ Hiến pháp năm 1946 đến Hiến pháp 2013). Luật NKT và các Luật chuyên ngành như: Luật Xây dựng, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp,... Năm 2014, Việt Nam đã phê chuẩn Công ước của Liên hiệp quốc về quyền của NKT.

Tháng 3-2019, phê chuẩn Công ước 159 của ILO về tái thích ứng nghề nghiệp và việc làm cho NKT, khẳng định mạnh mẽ hơn nữa cam kết của Việt Nam trong việc đảm bảo người lao động khuyết tật không bị phân biệt đối xử về lao động việc làm; phù hợp Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và Chiến lược Incheon về hiện thực hóa quyền của NKT một cách hiệu quả nhất. Việc Việt Nam phê chuẩn công ước ILO về tái thích ứng nghề nghiệp và việc làm cho NKT cũng là một bước tiến trong việc cải thiện khung pháp lý hiện tại của Việt Nam nhằm hỗ trợ NKT, tiếp tục thực hiện các cam kết tạo ra cơ hội việc làm bình đẳng cho NKT, tạo điều kiện cho người lao động khuyết tật để không để ai bị bỏ lại đằng sau trong quá trình phát triển của kinh tế và thị trường lao động.

Gần đây nhất ngày 1-11-2019, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 39-CT/TW về tăng cường lãnh đạo của Đảng đối với công tác NKT. Ngày 20-11-2019, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi trong đó có nhiều nội dung điều chỉnh liên quan đến lao động là NKT.

Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan và UBND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương đã ban hành nhiều Chương trình, Đề án để hiện thực hóa việc chăm sóc, trợ giúp NKT.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, hàng năm có hàng triệu NKT được trợ cấp từ ngân sách Nhà nước; hàng trăm ngàn lượt người được hỗ trợ chỉnh hình, phục hồi chức năng, hỗ trợ phương tiện trợ giúp (xe lăn, xe đẩy...); 100% tỉnh, TP trực thuộc Trung ương xây dựng mạng lưới cơ sở phục hồi chức năng.

Hệ thống giáo dục ngày càng phát triển, giúp cho trẻ em khuyết tật có cơ hội được đi học, được phát triển, số NKT được học nghề và có việc làm ngày càng tăng. Các tổ chức của NKT ngày càng được mở rộng ở các tỉnh, TP như: Hội người mù, Hội người điếc, Hội bảo trợ NKT và trẻ em mồ côi, Hiệp hội sản xuất, kinh doanh của NKT,...

Các chính sách, hoạt động trợ giúp NKT cũng có sự thay đổi căn bản, chuyển từ sự trợ giúp mang tính nhân đạo từ thiện sang trợ giúp theo quan điểm phát triển, tạo động lực để cho NKT vươn lên. NKT được hỗ trợ nhà ở, giáo dục, y tế, tiếp cận giao thông và các công trình xây dựng, được hỗ trợ dạy nghề, việc làm, vay vốn ưu đãi để làm kinh tế và hỗ trợ sinh kế… giúp NKT tự chăm sóc bản thân mình cũng như có những đóng góp cho cộng đồng, xã hội.

Dự và phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai khẳng định, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm đến NKT. Việt Nam phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về Quyền của NKT vào năm 2014 đã thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ trong việc xóa bỏ những trở ngại, rào cản đối với NKT.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tốt, Việt Nam cũng nhìn nhận còn nhiều khó khăn trong công tác trợ giúp NKT. Kinh tế, hạ tầng cơ sở xã hội thiếu thốn, chưa thể đáp ứng thỏa đáng các nhu cầu nguyện vọng của NKT. Vẫn còn NKT thuộc hộ nghèo, cận nghèo, sức khỏe hạn chế, thiếu việc làm, chưa tiếp cận được các dịch vụ xã hội và sống phụ thuộc vào trợ giúp của gia đình và xã hội. Việc triển khai chính sách trợ giúp NKT có chỗ, có nơi chưa đạt kết quả như mong muốn…

Để NKT phát huy tốt năng lực, sở trường, chủ động vượt lên hoàn cảnh, hòa nhập xã hội, Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai yêu cầu các cơ quan hữu quan tăng cường truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về ý nghĩa của hoạt động trợ giúp NKT. Các hoạt động trợ giúp cần chuyển từ ý nghĩa nhân đạo sang nhân văn; tôn trọng các quyền của NKT, tạo cơ hội bình đẳng cho NKT hòa nhập…

Cùng với đó, các ngành, địa phương cần lồng ghép chính sách trợ giúp NKT vào chiến lược phát triển bền vững, gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo từng giai đoạn; khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức của NKT hoạt động hiệu quả…

Theo thống kê, đến nay, các cơ quan chức năng đã cấ́p giấy xác nhận tình trạng khuyết tật cho hơn 1,5 triệu người; giải quyết chế trợ cấp xã hội hàng tháng cho khoảng 1,1 triệu người.

Riêng năm 2019, ngân sách Nhà nước đã bố trí cho các địa phương hơn 17.000 tỷ đồng để thực hiện các chính sách trợ giúp NKT…

Cùng với nguồn lực của Nhà nước, các tổ chức của người khuyết tật và vì NKT đã tích cực huy động nguồn lực xã hội để cải thiện đời sống và điều kiện sinh hoạt của nhóm người yếu thế. Nổi bật là Hội bảo trợ NKT và trẻ mồ côi Việt Nam đã huy động hàng tỷ đồng để hỗ trợ, giúp đỡ hơn 4 triệu lượt NKT, trẻ mồ côi và bệnh nhân nghèo.

Thanh Hải