Số ca mắc tăng nhanh, cảnh giác trước mùa dịch tay chân miệng

Bé T. (13 tháng tuổi) nhập viện trong tình trạng nôn nhiều.

Nếu như đầu mùa dịch tay chân miệng năm 2020, số ca ghi nhận tại Bệnh viện Nhi Trung ương khoảng 19-20 ca, thì năm nay, con số này đang là 125 ca, tăng gấp sáu lần. Mặc dù không có trường hợp biến chứng nặng, nhưng TS, BS Nguyễn Văn Lâm cho biết, sự gia tăng này cũng là một lời cảnh báo khi dịch bệnh tay chân miệng đang vào mùa.

Chưa ghi nhận ca biến chứng nặng tại BV Nhi Trung ương

Bệnh tay chân miệng tại Việt Nam là bệnh lưu hành quanh năm lây truyền qua đường tiêu hóa và gặp ở hầu hết 63 tỉnh, thành phố, thường ghi nhận số mắc gia tăng vào khoảng thời gian từ tháng 4-5 và tháng 9-10 hàng năm.

TS, BS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, từ đầu năm đến nay, Trung tâm tiếp nhận khoảng 125 bệnh nhân tay chân miệng.

Ghi nhận tại BV Nhi Trung ương sáng 14-4, số ca đến khám vì nghi tay chân miệng không quá đông và đều có biểu hiện nhẹ. Trung bình, mỗi ngày có khoảng 5-6 bệnh nhi nhập viện ở mức độ nhẹ 2A, có một vài trường hợp 2B.

Hiện Trung tâm không ghi nhận trường hợp nào mắc bệnh nặng. Bệnh nhi chủ yếu mắc bệnh ở mức độ 1 như sốt nhẹ, kèm theo ban ở lòng bàn tay, bàn chân có thể cho về điều trị, chăm sóc tại nhà. Những bệnh nhi có biểu hiện bệnh sốt cao, mạch nhanh được các bác sĩ chỉ định nhập viện theo dõi chăm sóc.

Theo BS Lâm, hầu hết trẻ mắc tay chân miệng đều dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 3 tuổi mắc nhiều hơn. Thông thường diễn biến bệnh tay chân miệng trong 5-7 ngày, nhưng nếu trẻ có biểu hiện nặng sớm thì ngay ngày đầu tiên hoặc ngày thứ 2, trẻ đã có biểu hiện của nặng.

Trẻ mắc tay chân miệng cần được thăm khám tại các cơ sở y tế để phân loại tình trạng bệnh.

Vừa nhập viện đêm qua, bé T. (13 tháng tuổi) vào cấp cứu trong tình trạng nôn nhiều sau sốt. Tại nhà, trẻ được gia đình cho đi khám tư và được chẩn đoán tay chân miệng thể nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, chỉ sau một ngày sốt, bé liên tục nôn trớ, gia đình vội vã đưa cháu vào bệnh viện cấp cứu. Các bác sĩ cho biết, bé T. có biểu hiện điển hình của tay chân miệng với những nốt mọc nhiều chân tay. Virus này cũng gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa cho cháu bé khiến trẻ bị nôn trớ.

Cùng nằm tại phòng Cấp cứu, bé trai H. (19 tháng tuổi) sau ba ngày điều trị, tình hình tay chân miệng đã đỡ, bé giảm sốt dần dần. Trước đó, bé được mẹ cho đi khám gần nhà tại Văn Giang, Hưng Yên, được chỉ định cho nhập viện theo dõi tay chân miệng.

Vì chủ quan nghĩ nhà gần nên mẹ đã xin cho con về nhà chăm sóc. Tuy nhiên, bé H. không hạ được cơn sốt, càng về chiều lại càng sốt cao hơn, gia đình bế con lên thẳng BV Nhi Trung ương nhập viện. Sau ba ngày điều trị, chiều nay, H. sẽ được các bác sĩ cho xuất viện.

Bé H. (19 tháng tuổi) đã giảm sốt.

Từ những trường hợp này, TS Lâm nhấn mạnh, khi trẻ có biểu hiện sốt kèm theo phát ban lòng bàn tay, chân, mông, ngực, miệng, cần cho trẻ đi khám để phân loại. Trường hợp nào sốt nhưng không biểu hiện thần kinh, đáp ứng với thuốc hạ nhiệt thì hướng dẫn gia đình theo dõi tại nhà. Trẻ sốt cao không đáp ứng thuốc hạ sốt thì nên theo dõi tại các cơ sở y tế, tránh những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra. Nếu trẻ có biểu hiện run tay, giật mình, rối loạn ý thức thì diễn biến bệnh có xu hướng nặng lên.

Số ca mắc tăng nhanh, cảnh giác trước mùa dịch tay chân miệng

Theo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm từ đầu năm 2021 đến ngày 7-4, cả nước ghi nhận 17.451 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng, trong đó có bốn trường hợp tử vong tại Kiên Giang (hai), An Giang (một) và Long An (một). So với cùng kỳ năm 2020, số mắc tăng bốn lần và gia tăng chủ yếu khu vực miền nam và cục bộ tại một số tỉnh, thành phố như: TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Long An, Đồng Tháp, An Giang.

Tại Bệnh viện Nhi Đồng TP Hồ Chí Minh hiện đang tiếp nhận điều trị hơn 40 bệnh nhi tay chân miệng các cấp độ. Số lượng bệnh nhi mắc bệnh này đang tăng lên từng ngày. Một số trẻ cũng đã gặp các biến chứng thần kinh tim mạch. Đặc biệt, có trẻ có diễn biến bệnh rất nhanh dù ban đầu chỉ nổi nốt ban nhỏ.

Trong khi đó, theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Đà Nẵng, từ đầu năm đến tháng 4- 2021, số ca mắc tay chân miệng trên toàn thành phố là hơn 212 ca, tăng gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm 2020 là 92 ca. Chỉ tính riêng trong ba tuần cuối tháng 3-2021, toàn thành phố ghi nhận 68 ca.

Tại BV Nhi Trung ương, mặc dù không ghi nhận ca biến chứng nặng, nhưng số ca mắc năm 2021 đã có sự tăng đột biến so với hai năm trước. Cùng kỳ năm 2019, Trung tâm tiếp nhận khoảng 70 ca bệnh; năm 2020, con số này là 19-20 ca và năm 2021 hiện đang là 125 ca. “Đây là con số cần theo dõi để cánh báo với vụ dịch năm nay”, TS Lâm nhấn mạnh.

TS Lâm khuyến cáo, bệnh tay chân miệng lây qua tiêu hóa, tiếp xúc, giọt bắn và lây từ người sang người. Vì vậy điều kiện khí hậu, môi trường tập trung đông người, thói quen vệ sinh là yếu tố làm cho lây bệnh.

Để phòng bệnh tay chân miệng, chúng ta phải bảo đảm giữ khoảng cách, giữ thói quen vệ sinh tay, đồ chơi của trẻ phải giữ sạch để tránh tình trạng lây chéo. Gia đình cần cho trẻ ăn chín, uống sôi, sử dụng thực phẩm dễ tiêu, bảo đảm dinh dưỡng để tăng cường cho trẻ. Gia đình cần vệ sinh thân thể hàng ngày cho bé, khi tắm tránh gió lùa. Với những vết trong họng phải cho trẻ xúc miệng theo hướng dẫn và bôi thuốc giảm đau.

Chỉ ra một số sai lầm của phụ huynh khi thấy con không đáp ứng hạ sốt liền tăng liều cho con, BS Lâm cho biết, thuốc hạ sốt phải điều trị đúng liều và cách sáu giờ mới dùng thuốc lại một lần.

“Tại Trung tâm chúng tôi từng tiếp nhận trường hợp trẻ không đáp ứng hạ sốt, cha mẹ sốt ruột dùng thêm liều hạ sốt khác, dẫn tới quá liều lượng gây ra tình trạng trẻ bị ngộ độc paracetamol, dẫn tới tổn thương gan nặng nề”, TS Lâm cho biết.

Mặc dù tỷ lệ trẻ bị tổn thương não do tay chân miệng không quá cao nhưng nếu trẻ bị biến chứng nặng do chậm điều trị, sẽ gây ra tổn thương thân não, để lại di chứng nặng như viêm não, tim mạch, phù phổi cấp… Ở thể tối cấp, bệnh có thể gây ra tình trạng nặng cho bệnh nhi và tử vong nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời.

THIÊN LAM