Sinh con 'thuận theo tự nhiên' là phản khoa học

Một bà mẹ sinh con được sự trợ giúp của bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ - Ảnh: Duy Tính

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Đức Vinh, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế), thông tin: Hiện nay VN bắt đầu xuất hiện trào lưu sinh con “thuận theo tự nhiên” (gọi tắt: sinh tự nhiên) mà các bà mẹ trẻ chia sẻ trên mạng xã hội, rất nguy hiểm.

Chưa xác định có ca sinh theo tự nhiên ở TP.HCM

Về thông tin gây xôn xao trên mạng mấy ngày qua, có bà mẹ và bé (ở Q.2, TP.HCM) tử vong sau sinh tự nhiên tại nhà, Bệnh viện (BV) Từ Dũ và Bộ Y tế đã kiểm tra nhưng đến hôm qua chưa xác định được có vụ việc này; các đơn vị tiếp tục kiểm tra.

PV các báo đài đặt vấn đề về việc tài khoản Facebook có tên Lê Nhất Phương Hồng đưa thông tin phản khoa học về sinh con tự nhiên, Bộ Y tế có phối hợp cơ quan điều tra xử lý? Ông Vinh cho biết Facebook Lê Nhất Phương Hồng trước kia từng kêu gọi phong trào anti (chống) vắc xin thì Bộ Y tế đã có thông tin chính thức. Với vụ kêu gọi sinh con tự nhiên là thông tin không đúng, lan truyền rộng rãi trên mạng, tạo ra dư luận rất xấu gây chú ý cho bà mẹ, nếu áp dụng theo phương pháp này sẽ ảnh hưởng tính mạng mẹ và con.

“Bộ đã đề nghị Sở Y tế TP.HCM phối hợp công an và các cơ quan chức năng xử lý. Bộ Y tế trong hôm nay sẽ có công văn gửi Bộ Thông tin - Truyền thông, Ban Tuyên giáo T.Ư, đề nghị xem xét, có hình thức xử lý đối với người đưa thông tin này lên Faccebook”, ông Vinh nói.

Theo bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Phó giám đốc BV Từ Dũ, hiện nay đang lan tràn trên mạng trào lưu kêu gọi “sinh con tự nhiên”. Theo y văn thế giới, trào lưu sinh nở tự nhiên bắt đầu vào năm 1974 tại Mỹ, Úc. Mục đích của cuộc sinh nở theo quan điểm này là để gắn bó mẹ con và họ cảm thấy rằng việc có thai là tự nhiên, sinh cũng là tự nhiên và sự chào đời của em bé cũng rất là tự nhiên. Năm 2008, tại Anh lại dấy lên việc này làm giới y học rất ngỡ ngàng, phải đưa ra cảnh báo là “không nên”. Một năm trở lại đây, VN lại bắt đầu rộ thông tin sinh nở tự nhiên này. Từ khi tài khoản Facebook nói trên đưa thông tin có ca sinh con tự nhiên ở Hưng Yên không bị gì càng khiến việc này bị lợi dụng, cổ súy nhiều hơn.

Phản khoa học, nguy hiểm cho mẹ và bé

Theo bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi, việc sinh nở tự nhiên phải hiểu là hướng thai phụ chuyển dạ tự nhiên, sinh con qua ngả âm đạo (không lạm dụng sinh mổ); nếu không sinh được thì phải có những can thiệp y khoa, mổ lấy thai. Chứ sinh tự nhiên không có nghĩa là để mặc cho người mẹ sinh một cách không được kiểm soát như cổ súy trên mạng. Một thai phụ từ khi mang thai cần phải đến BV để được kiểm tra sức khỏe cả mẹ và thai nhi, để có hướng điều trị, xử lý thích hợp nếu mẹ hoặc thai nhi có vấn đề. Việc chăm sóc bà mẹ sẽ giúp chuẩn bị trước khi sinh để đưa ra khuyến cáo cho thai phụ nên sinh mổ hay để chuyển dạ tự nhiên mà chủ động… Chứ không phải tự nhiên theo kiểu phản khoa học chia sẻ trên mạng, đó là: để bà mẹ sinh con tại nhà, thay vì cắt dây rốn vài phút sau đó thì vẫn để bánh nhau dính với đứa bé, đặt bánh nhau trong một cái tô hoặc túi, rồi cho vào đó muối hoặc hoa lavender, thay túi hằng ngày và giữ bánh nhau cho đến khi phân hủy và dây rốn tự nhiên rời khỏi cơ thể đứa bé khoảng từ 3 đến 10 ngày, thậm chí 2 tuần (!).

“Những người cổ súy cho trào lưu này cho rằng, sự tiếp xúc kéo dài với bánh nhau sẽ làm đứa trẻ thích nghi với môi trường mới bên ngoài tử cung, giúp đứa bé giảm stress, giúp bé nhận được tất cả những chất dinh dưỡng từ bánh nhau. Đó là những điều phản khoa học”, bác sĩ Mỹ Nhi nhấn mạnh.

Cũng theo bác sĩ Mỹ Nhi, theo hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản được Bộ Y tế phê chuẩn và khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, việc chăm sóc “da kề da” sau khi sinh là người mẹ để ngực trần, sau sinh đứa bé thì không cắt rốn liền và hướng bé tự tìm vú người mẹ, bú những giọt sữa non đầu tiên. Dây rốn sẽ được cắt từ 1 - 3 phút sau sinh. Mục đích của việc cắt rốn chậm vài phút là giúp bé có thêm lượng sắt trong cơ thể và một số yếu tố khác. Như vậy việc sinh “da kề da” là tự nhiên và được kiểm soát. Nhưng nhiều người đã hiểu sai việc này.

“Nếu để một bánh nhau ngày này qua ngày khác dính với đứa bé, để bánh nhau tự phân hủy thì nguy cơ nhiễm trùng cho bé rất cao và rất nặng!”, bác sĩ Nhi phân tích và cảnh báo: “Chúng tôi khẳng định, việc sinh con tự nhiên ở nhà là không được khuyến cáo, phản khoa học. Bởi nguy cơ tai biến với thai phụ và bé rất cao, không lường trước, thậm chí tử vong”. Nếu sinh không được sẽ dẫn đến vỡ tử cung, suy thai, bé ngạt, chết. Mẹ cũng có nguy cơ băng huyết sau sinh, nếu xử lý không tốt thì mẹ sẽ tử vong. Với người mẹ sinh lần đầu, không có sự hỗ trợ về y tế mà sinh ngả âm đạo có thể gây rách tầng sinh môn, rách luôn trực tràng, bọng đái và băng huyết, nhiễm trùng nặng…

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho hay sinh con phải được an toàn tại cơ sở khám chữa bệnh, do các bác sĩ chuyên môn đảm trách. Ngay cả sinh ở BV có khi còn trục trặc, xảy ra sự cố. “Việc tuyên truyền những hủ tục, phản khoa học trên mạng xã hội là vi phạm pháp luật. Trường hợp sinh tự nhiên những tưởng là quyền của sản phụ, nhưng quyền đó phải bảo đảm sức khỏe cho đứa trẻ và người mẹ. Hành vi sinh con “thuận theo tự nhiên”, nếu con chết là hành vi vô ý làm chết người do tự tin thái quá thì người mẹ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự”, ông Quang nói.

Ông Nguyễn Đức Vinh cho rằng, thông tin lan tràn trên mạng về sinh con tự nhiên là không chính thống, nguy cơ gây hại đến sinh mạng bà mẹ và bé. Bộ Y tế khuyến cáo chính thức: Tất cả bà mẹ khi mang thai phải đến cơ sở y tế để theo dõi thai, khám thai, hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng. Khi sinh nở, phải đến cơ sở y tế có cán bộ y tế được đào tạo chuyên môn. Vì tai biến sản khoa luôn rình rập và không biết xảy ra lúc nào.

Nhằm vụ lợi

Theo bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi, trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia quy định sau khi sinh xong, các bé được tiêm ngừa lao, viêm gan siêu vi… Tuy nhiên, trong trào lưu sinh con tự nhiên lại kêu gọi anti vắc xin, có những sản phụ từ chối tiêm vắc xin, vitamin K (thuốc bảo vệ não trẻ sau sinh, ngừa xuất huyết não). Đây là những thông tin sai trái, nguy hiểm.

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, việc anti vắc xin ban đầu do một số người có con bệnh bẩm sinh như tự kỷ đã từ chối cho con tiêm vắc xin và gán ghép bệnh tự kỷ là do tiêm vắc xin mà ra. Rồi việc lan tràn trên mạng về sinh tự nhiên tại nhà, bé sinh ra không cắt rốn… là những trào lưu phản khoa học, cuồng tín, lâu dần bị lợi dụng vì mục đích vụ lợi riêng. Hành vi này quá nguy hiểm, bởi sự phát triển của khoa học là hạn chế tử vong sơ sinh tới mức thấp nhất.

Trong năm 2017, riêng tại BV Từ Dũ có 68.921 ca sinh con, trong đó có 3.390 trường hợp tiền sản giật (sản phụ bị tăng huyết áp, nguy cơ sản giật), 1.617 ca băng huyết sau sinh, 2.086 ca thai nhi bị suy trong khi chuyển dạ, 1.291 trường hợp bé sinh đủ tháng có vàng da cần can thiệp y tế. Ngoài ra, nhiều trường hợp sản phụ không thể sinh qua đường âm đạo do ngôi thai không thuận lợi (ngôi mông, ngôi ngang…). Nhờ được theo dõi và phát hiện kịp thời, các trường hợp trên có kết cục thai kỳ tốt.

Duy Tính