'Siết' dự án BT, vẫn chờ nghị định

Dự án BT Cầu Hiếu 2 đã hoàn thành song quỹ đất đối ứng vẫn chưa được địa phương bàn giao cho nhà đầu tư Cienco4 - Ảnh: Bùi Minh

Dự thảo được kỳ vọng sẽ bít lại những lỗ hổng, bất cập trong thực hiện các dự án BT tới đây.

Song số phận các dự án BT đã thực hiện trước 2018 sẽ được xử lý thế nào đang là vấn đề đau đầu cho cả nhà đầu tư và một số địa phương, đặc biệt trong thời điểm nghị định chưa có hiệu lực chính thức.

Mới đây, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản góp ý dự thảo nghị định BT của Bộ Tài chính. Theo HoREA, việc chậm ban hành nghị định có thể mang lại một số rủi ro cho nhà đầu tư dự án BT như chậm được bàn giao mặt bằng công trình dự án BT, chậm bàn giao mặt bằng quỹ đất thanh toán dự án BT, nhất là trong trường hợp quỹ đất thanh toán chưa giải phóng mặt bằng mà nhà đầu tư đã ứng tiền cho cơ quan nhà nước để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng.

Lý do theo HoREA, khoản lãi vay của dự án BT kết thúc ngay sau khi nhà nước giao đất cho nhà đầu tư, nếu thực hiện giao đất đúng hợp đồng thì nhà nước sẽ tiết kiệm được không ít và nhà đầu tư cũng giảm được chi phí lãi vay.

Trước đó vào cuối tháng 7.2018, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị UBND TP.Hà Nội rà soát việc chấp thuận chủ trương sử dụng quỹ đất để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT. Tháng 3.2018, Bộ Tài chính có văn bản 3515 yêu cầu từ ngày 1.1.2018 các địa phương tạm dừng việc xem xét, quyết định sử dụng tài sản công, trong đó có đất đai để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT cho đến khi Nghị định của Chính phủ quy định vấn đề này có hiệu lực thi hành.

Hài hòa quyền lợi

Dự án đầu tư xây dựng Cầu Hiếu 2 và đường hai đầu cầu, thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An theo hình thức hợp đồng BT đã được UBND thị xã Thái Hòa - đại diện cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện lựa chọn nhà đầu tư. Sau khi sơ tuyển và đấu thầu, Tập đoàn Cienco4 là nhà đầu tư trúng thầu thực hiện dự án.

Theo hợp đồng, nguồn vốn thanh toán cho nhà đầu tư là quỹ đất gồm 5 khu đất: khu đô thị Long Sơn 1, Long Sơn 2, Long Sơn 3 - Vực Giồng, Long Sơn 4, khu đô thị Tây Hiếu. Thời điểm nhà đầu tư được thanh toán bằng các quỹ đất khu đô thị Long Sơn 1, Long Sơn 2, Long Sơn 3 - Vực Giồng, Long Sơn 4 là tháng thứ 3 và Khu đô thị Tây Hiếu là tháng thứ 9 kể từ ngày hợp đồng được ký kết. Nhà đầu tư đã ứng trước nguồn vốn cho UBND thị xã Thái Hòa để chi trả cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chịu ảnh hưởng, đến nay cơ bản hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng của 4 khu đô thị Long Sơn 1, Long Sơn 2, Long Sơn 3 - Vực Giồng, Long Sơn 4.

Tuy nhiên theo đại diện Cienco4, dù nhà đầu tư này đã thực hiện đúng các thủ tục liên quan theo quy định của Nhà nước để được bàn giao các quỹ đất đối ứng của hợp đồng BT đã ký kết, song hiện tại vẫn chưa được bàn giao các quỹ đất đối ứng theo như cam kết của hợp đồng BT.

Đáng chú ý, theo dự thảo nghị định về thanh toán cho nhà đầu tư BT đã được Bộ Tài chính trình Chính phủ cũng đã nêu rõ: “Đối với các hợp đồng BT thanh toán bằng giao quỹ đất cho nhà đầu tư để thực hiện dự án khác được ký kết theo đúng quy định của pháp luật trước thời điểm nghị định này có hiệu lực thi hành thì thực hiện theo quy định của pháp luật trước đó, không áp dụng hoặc điều chỉnh theo quy định tại nghị định này”.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh nguồn lực ngân sách nhà nước eo hẹp, BT là một trong những giải pháp để huy động nguồn lực tư nhân vào đầu tư hạ hầng phục vụ phát triển. Với những khiếm khuyết của các dự án BT trước đây, việc xây dựng một nghị định mới để quản lý chặt chẽ hơn là cần thiết. Những dự án BT nào phát sinh lệch lạc cần kiểm tra, kiểm toán và xử lý cụ thể, tránh tình trạng “đổi rẻ đất vàng”. Nhưng để tránh tình trạng “treo” quá lâu với số phận các dự án BT đã thực hiện, cần sớm ban hành nghị định với hành lang pháp lý rõ ràng để không làm thất thoát vốn của Nhà nước, đồng thời đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, hài hòa lợi ích cho tất cả những chủ thể tham gia.

Bùi Minh