Siết chặt hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông

Nóng vì giá tăng

Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam cho biết, Quảng Nam là địa phương có nguồn cát, sỏi dồi dào. Hiện trên địa bàn tỉnh có 184 mỏ cát, sỏi được quy hoạch thăm dò, khai thác, trữ lượng khoảng 60 triệu m3.

Tuy nhiên tỉnh Quảng Nam có rất nhiều công trình xây dựng. Nhất là trong 3 năm trở lại đây, nên nhu cầu vật liệu cát, sỏi liên tục gia tăng. Vì cung không đủ cầu nên tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra phức tạp, khó lường.
Liên tục các vụ vận chuyển, khai thác cát trái phép bị phát hiện bắt giữ. Trong đó nóng nhất là trên tuyến sông Vu Gia - Thu Bồn.

Cùng với đó, nhiều tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ, thủ tục đề nghị cấp giấy phép thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông. Hiện có 28 doanh nghiệp được tỉnh cấp phép khai thác cát, sỏi với tổng cộng 37 giấy phép, trong đó chủ yếu tập trung ở sông Vu Gia - Thu Bồn.

Tổng trữ lượng cát, sỏi theo các giấy phép khai thác là 7,50 triệu m3, công suất khai thác 1,43 triệu m3/năm.

Những tháng đầu năm 2018, qua kiểm tra thực tế hoạt động khai thác cát, sỏi đối với 19 doanh nghiệp/26 giấy phép, Đoàn kiểm liên ngành tỉnh Quảng Nam đã lập 12 biên bản vi phạm hành chính, ban hành 8 quyết định xử phạt với tổng số tiền hơn 389 triệu đồng, tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản 2 tháng đối với 1 doanh nghiệp.

Hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép xảy ra chủ yếu trên sông Thu Bồn đoạn chảy qua các huyện Đại Lộc, Duy Xuyên, thị xã Điện Bàn, TP. Hội An, kế đến là sông Vu Gia, sông Yên; gây thất thoát tài nguyên, có nguy cơ gây xói lở bờ sông, đất sản xuất của nhân dân.

Mặc dù, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã nhiều lần chỉ đạo cấp ủy, chính quyền các địa phương thực hiện các biện pháp phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm. Tuy nhiên, đến nay tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép và DN được cấp phép thực hiện chưa đúng quy định pháp luật vẫn liên tục tái diễn.

Quyết tâm lập lại kỷ cương

Theo ông Nguyễn Viết Lợi, Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam, tình trạng khai thác cát, sỏi lòng sông diễn biến phức tạp là do công tác quản lý, giám sát ở cấp cơ sở còn lỏng lẻo, thiếu quyết liệt trong xử lý vi phạm. Khai thác trái phép xảy ra vào ban đêm rất dễ phát hiện bởi tiếng ghe, tiếng máy nhưng các lực lượng chức năng của địa phương không hề hay biết? Đây rõ ràng là do con người.

Ông Lợi nhận định: “Khai thác quá mức dẫn đến sạt lở bờ sông, bờ biển như đã xảy ra ở biển Cửa Đại. Vì vậy, tôi đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương phải tăng cường trách nhiệm trong quản lý, giám sát chặt tình trạng khai thác cát, sỏi. UBND các huyện, thị xã rà soát lại mỏ cát, các bến bãi tập kết cát trên địa bàn, điểm nào không đủ điều kiện, không có đầy đủ giấy tờ pháp lý theo quy định phải cương quyết đình chỉ ngay”.

Lãnh đạo của Sở TN-MT đã nhận định: “Cát, sỏi là loại khoáng sản dồi dào, mang lại lợi nhuận lớn khi khai thác trái phép nên nhiều đối tượng lợi dụng kẻ hở trong quản lý, cố tình vi phạm với nhiều phương thức, thủ đoạn đối phó với lực lượng chức năng. Các đối tượng thường khai thác vào ban đêm, có tổ chức cảnh giới, trang bị dụng cụ để chống trả khi bị kiểm tra, bắt giữ. Vì thế, nếu không có lực lượng công an, thanh tra giao thông phối hợp thì rất khó tiếp cận xử phạt”.

Lãnh đạo các sở, ngành và nhiều địa phương cũng đã thống nhất tăng cường hình thức xử phạt đối những vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi để răng đe, thậm chí tịch thu phương tiện, rút giấy phép kinh doanh. Đồng thời, vận động người dân tham gia giám sát, quản lý, bảo vệ tài nguyên cát, sỏi và phát huy vai trò người dân phát hiện, tố giác các hành vi sai phạm trong lĩnh vực này.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, ông Đinh Văn Thu nhấn mạnh: “Lãnh đạo cấp huyện, cấp xã phải nên cao trách nhiệm trong quản lý trên địa bàn, phải đóng cửa tất cả các bãi tập kết cát không phép. Tỉnh sẽ cho đoàn kiểm tra, giám sát, nếu phát hiện sai phạm, Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm và bị xử lý theo quy định”.

Tấn Thành