SGK lớp 1 mới: Trẻ quá tải, học trước quên sau, sao Bộ vẫn chưa dừng, điều chỉnh?

Phiếu ôn tập Tiếng Việt được phát cho học sinh lớp 1 ở tuần học thứ 2 tại một trường học ở Hà Nội.

Đã hơn 1 tháng kể từ ngày chúng ta áp dụng chương trình mới cho học sinh khối lớp 1, cũng là lần đầu tiên áp dụng mô hình 1 chương trình nhiều bộ sách giáo khoa.

Các bộ sách giáo khoa đã được viết rất đẹp, nhiều màu sắc. Giáo viên cũng đã được tập huấn. Nhưng liệu rằng, mọi chuyện đã thật sự đủ.

Sách giáo khoa đã được thiết kế để học sinh không ghi chép vào đó. Tuy nhiên, các tác giả sách đã thiết kế mỗi môn có thêm 1 cuốn sách bài tập. Do đó, số lượng sách của các con gia tăng đột biến.

Điều này đã gây ra 1 khó khăn lớn cho giáo viên khi yêu cầu trẻ mở sách. Với trẻ lớp 1, sách mới còn chưa quen, việc yêu cầu các con mở đúng cuốn sách cần học, rồi đến trang cần học đã lấy mất rất nhiều thời gian của các con khi có quá nhiều sách mà các con phải dùng trong 1 ngày.

Vấn đề thứ hai xảy ra khi không có sự thống nhất giữa các môn học trong các bộ sách. Giáo viên đã phản ánh tình trạng trẻ chưa được học chữ “đ” và “s” trong môn Tiếng Việt nhưng lại được yêu cầu điền chữ “đúng” và “sai” trong bài tập của môn học khác.

Các cuốn sách của các môn học khác nhau trong các bộ sách khác nhau như các ốc đảo riêng tư mà không có sự nghiên cứu hài hòa dẫn đến việc giáo viên và học sinh thật sự bấn loạn khi sử dụng.

Vấn đề tiếp theo là số tiết Tiếng Việt lớp 1 tăng lên đột biến, gấp rưỡi, lên 12 tiết thay vì 8 tiết như chương trình cũ. Điều này nghe có vẻ hợp lý vì các cô giáo có nhiều thời gian hơn để dạy trẻ. Tuy nhiên, trẻ lớp 1 mới bước vào con đường học hành, có quá nhiều điều bỡ ngỡ cần làm quen.

Lần đầu tiên đến lớp, thay vì 35 phút học như mầm non, các con lại phải ngồi cả ngày trên ghế nhà trường. Với 12 tiết Tiếng Việt, trẻ không thể nhớ hết nổi sau 1 tuần học.

Sang đến tuần sau, bài mới, 12 tiết Tiếng Việt mới, trẻ gần như rối loạn khi vần cũ, âm cũ chưa nhớ đã phải học vần mới âm mới.

Điều này đã khiến chủ trương giảm tải nhận được hiệu ứng ngược: tăng tải.

Có vài cuốn sách được thiết kế để học sinh học quá nặng ngay từ những tuần lễ đầu tiên.

Học sinh vừa học vần xong, chưa thạo, đã phải đọc trơn, viết trơn. Thậm chí có cuốn sách đã hướng dẫn giáo viên dạy chính tả cho trẻ ngay khi trẻ còn chưa thẩm thấu xong quy tắc đánh vần.

Rõ ràng, áp lực của môn Tiếng Việt quá lớn. Rất nhiều trẻ đã có biểu hiện quá tải, rối loạn, học trước quên sau.

Tình trạng này đã khiến rất nhiều phụ huynh cho rằng: không thể nào học được chương trình nếu không cho con học trước khi vào lớp 1. Rõ ràng, gần như chương trình và các bộ sách cổ vũ cho tình trạng học trước diễn ra mạnh hơn.

Ngoài ra, học sinh không tài nào nhớ nổi các chữ được học đồng nghĩa với việc bố mẹ phải kèm thêm ở nhà hết sức vất vả, các giáo viên buộc phải giao bài tập về nhà cho trẻ và cũng rất nhiều trẻ đã phải đi học thêm ngay khi mới vào lớp 1.

Việc áp dụng chương trình khi chưa thử nghiệm rõ ràng đã để lại vô vàn hệ lụy khiến cả ngành giáo dục rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Các gia đình có con mới vào lớp 1 thật sự phát khóc với các bài học Tiếng Việt quá khó.

Bài tập đọc khiến nhiều học sinh lớp 1 vò đầu bứt tai.

Giáo viên không biết phải dạy trẻ thế nào khi các cuốn sách không thống nhất.

Giáo viên cũng gặp khó khăn lớn khi thời lượng môn Tiếng Việt quá nặng trong 1 tuần, học sinh quá tải, bắt đầu nảy sinh các vấn đề như phá lớp, không nghe lời, ăn vạ….

Các phụ huynh đang đặt ra câu hỏi cho Bộ GD&ĐT về chương trình mới khi Bộ cương quyết yêu cầu không dạy trước trẻ nhưng lại bố trí môn Tiếng Việt quá khó như vậy thì liệu rằng trẻ có thể theo kịp?

Đó là chưa kể hiện trạng trẻ kém không được đúp lớp do nhà trường sợ ảnh hưởng đến thành tích, phụ huynh sợ mất mặt sẽ còn khiến bao nhiêu đứa trẻ ngồi nhầm lớp, bao nhiêu trẻ thất học khi tình trạng này còn kéo dài.

Là chuyên gia giáo dục độc lập, tôi nhận thấy chương trình mới có rất nhiều điểm ưu việt. Đó là việc chúng ta đã quan tâm đến rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Đó là việc chúng ta đã để ý hơn tới hướng nghiệp. Đó là việc chúng ta cởi mở trong chủ trương nhiều bộ sách giáo khoa.

Tôi cũng thấy khá nhiều cuốn sách trong các bộ sách giáo khoa rất hấp dẫn, thú vị và phù hợp với tâm sinh lý trẻ. Chắc chắn các con sẽ vô cùng hào hứng và thoải mái khi học các cuốn sách này.

Tuy nhiên, tiếc rằng điều này không phải đúng với tất cả các cuốn sách và sự bố trí thời lượng không phù hợp đã gây ảnh hưởng rất lớn.

Bất kể một bước đi mới nào cũng có thể chứa đựng vô vàn rủi ro. Vậy tại sao Bộ GD&ĐT quyết định áp dụng đại trà chương trình mới, 5 bộ sách giáo khoa mới mà không thử nghiệm trước?.

Những bất cập hiện nay đã gây khổ sở cho hàng triệu học sinh và giáo viên. Bản thân tôi cảm thấy thật sự băn khoăn: Liệu rằng nếu tiếp tục triển khai chương trình mới với sách giáo khoa mới mà không có sự chỉnh sửa, cải tiến, hậu quả sẽ lớn đến đâu?

Thiết nghĩ đã đến lúc Bộ GD&ĐT cần có bước đi kịp thời để giải quyết vấn đề này. Theo đó, Bộ GD&ĐT hoặc cho dừng toàn bộ việc áp dụng chương trình để xem xét, chỉnh sửa hoặc dừng tạm một số sách chưa ổn và điều chỉnh số tiết cho phù hợp.

TS Vũ Thu Hương (Nguyên giảng viên Khoa tiểu học, ĐH Sư phạm HN)