Sẽ xây dựng luật riêng về hộ kinh doanh?
Do có 2 loại ý kiến khác nhau về việc quy định hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp hay tách ra thành luật riêng, nên UBTVQH sẽ trình cả 2 phương án tại hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Chiều 23-3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến vào một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của Luật Doanh nghiệp (sửa đổi). Vấn đề có đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp hay không tiếp tục được tranh luận sôi nổi.
Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, về vấn đề này, có 2 loại ý kiến khác nhau.
Loại ý kiến thứ nhất nhất trí đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp như phương án Chính phủ đã trình Quốc hội, đồng thời, đề nghị bổ sung các nội dung trên cơ sở luật hóa tối đa các quy định đã được áp dụng ổn định trong thực tiễn của Nghị định số 78/2015/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp để có một chương quy định đầy đủ về hộ kinh doanh.
Bộ trưởng KH&ĐT phát biểu tại phiên họp (ảnh: Quốc hội)
Chính phủ cho rằng, nội dung về hộ kinh doanh trong dự thảo luật không phải là nội dung mới. Ngay từ Luật Doanh nghiệp năm 1999, 2005 và năm 2014 đã có điều khoản quy định về hộ kinh doanh và giao Chính phủ quy định chi tiết. Do đó, xét về bản chất thì việc quy định một Chương về hộ kinh doanh trong dự thảo Luật lần này chỉ là việc bổ sung, hoàn thiện, cụ thể hóa các quy định chung đã có về hộ kinh doanh.
Việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật cũng sẽ có tác động tích cực, xóa bỏ hạn chế về thương quyền và nâng cao địa vị pháp lý của hộ kinh doanh.
Tuy nhiên, loại ý kiến thứ 2 đề nghị không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh. Vì, xét về bản chất, hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cần phải được điều chỉnh bởi Luật, chứ không thể quy định bằng Nghị định.
Đồng thời, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) là không phù hợp vì hộ kinh doanh chưa thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp.
Chưa kể, hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, mặt khác có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh.
Bên cạnh đó lại chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh. Vì vậy, việc quy định hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới.
Các ủy viên UBTVQH thảo luận tại phiên họp (ảnh: Quốc hội)
Số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn; vì vậy, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất để điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tương tự như các hợp tác xã quy định tại Luật Hợp tác xã. Theo loại ý kiến này sẽ phải thực hiện quy trình, thủ tục để xây dựng thành một luật riêng về hộ kinh doanh.
Thẩm tra Dự luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị tách nội dung về hộ kinh doanh để quy định thành luật riêng.
Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp, nhưng hoạt động gần giống như doanh nghiệp. Vì vậy, nên để quy định về hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp, sau này nếu quy định một luật riêng về hộ kinh doanh thì sẽ chuyển nội dung này từ Luật Doanh nghiệp sang. Nếu xây dựng luật mới thì phải bắt đầu quy trình xây dựng luật mất rất nhiều thời gian, kéo dài vài năm nữa.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, bản chất hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp, nên đưa vào Luật Doanh nghiệp là không đúng. “Tôi đề nghị UBTVQH cho phép tiến hành tổng kết hộ kinh doanh và ban hành một luật riêng, trên cơ sở có báo cáo đánh giá tác động”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, UBTVQH nhất trí cần có luật để tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động của hộ kinh doanh. Do có 2 loại ý kiến khác nhau về việc quy định hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp hay tách ra thành luật riêng, nên UBTVQH sẽ trình cả 2 phương án tại hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, trình Quốc hội xem xét, quyết định.
