SCIC chưa có khoản đầu tư vào các lĩnh vực then chốt
Hiện nay, các khoản đầu tư của SCIC chủ yếu diễn ra tại các doanh nghiệp hiện hữu, chưa có các khoản đầu tư vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu hay những địa bàn quan trọng và quốc phòng, an ninh, những lĩnh vực mà doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác không đầu tư.
Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban) và Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) vừa tổ chức Hội thảo về mô hình tổ chức và hoạt động của SCIC.
Ông Phạm Tuấn Anh, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ủy ban cho biết sau 15 năm thành lập SCIC đã tiếp nhận 1.073 doanh nghiệp với tổng mức giá trị vốn Nhà nước là 30.154 tỷ đồng, chiếm khoảng 2% tổng số vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp.
SCIC đã thoái vốn nhà nước tại 1.013 doanh nghiệp với tổng giá trị vốn Nhà nước khoảng 11.516 tỷ đồng, thu về cho nhà nước 48.047 tỷ đồng. Thực hiện chức năng đầu tư, kinh doanh vốn nhà nước, SCIC đã đầu tư vào một số ngành, lĩnh vực có hiệu quả với tổng vốn đầu tư đã giải ngân đạt 28.000 tỷ đồng tính tới thời điểm 31/12/2019.
Theo ông Lê Song Lai, Phó Tổng giám đốc SCIC, hoạt động đầu tư của SCIC đã được triển khai từng bước, theo hướng thận trọng, gắn với thị trường, đảm bảo định hướng của Chính phủ, tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành về đầu tư, quản lý và sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp và đã đạt hiệu quả tích cực, giúp bảo toàn giá trị và tăng trưởng vốn Nhà nước.
“Tuy nhiên, xét theo vị thế và tầm ảnh hưởng đem lại, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, thông qua hoạt động đầu tư đã triển khai trong thời gian qua, SCIC vẫn chưa thực sự thể hiện rõ vai trò nhà đầu tư Chính phủ như kỳ vọng”, ông Lai thừa nhận.
Tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn tại các doanh nghiệp SCIC quản lý còn chậm.
Lý giải về vấn đề trên, ông Lai cho rằng, hoạt động của SCIC còn gặp nhiều khó khăn, trong đó nổi bật là vướng mắc về cơ chế, các khuôn khổ quy định. Đặc biệt, quyền chủ động trong triển khai hoạt động kinh doanh của SCIC còn hạn chế. Cụ thể, theo cơ chế hiện hành được áp dụng đối với doanh nghiệp Nhà nước, các Tập đoàn, Tổng công ty, trong đó có SCIC, chưa hoàn toàn nắm toàn quyền chủ động, tự chịu trách nhiệm trong hoạt động kinh doanh, làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Nhà nước so với khu vực khác.
Bên cạnh đó, chưa có cơ chế phù hợp để đánh giá hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn đầu tư tính trên toàn bộ danh mục vốn đầu tư/vốn quản lý/vốn chủ sở hữu được giao của SCIC. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và kinh tế số phát triển mạnh mẽ thì kỳ vọng và nhiệm vụ của SCIC càng nặng nề hơn. Với vai trò nhà đầu tư vốn Nhà nước, SCIC cần tối ưu hóa hiệu quả vốn đầu tư để tạo nền tảng cho phát triển, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đầu tư để đi tắt đón đầu cuộc cách mạng 4.0 và phát triển kinh tế số.
Trong khi đó, ông Phạm Tuấn Anh cũng nhận định thời gian qua, hoạt động kinh doanh của SCIC còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc liên quan việc tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp thuộc các Bộ, ngành, địa phương còn chưa đạt kế hoạch đề ra. Đáng chú ý, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp tiếp nhận còn chậm so với yêu cầu.
Theo ông Phạm Tuấn Anh, cần làm rõ một số vấn đề liên quan đến việc xác định ngành, lĩnh vực đầu tư kinh doanh vốn nhà nước của SCIC; khả năng tham gia đầu tư vốn nhà nước vào các lĩnh vực như điện, dầu khí, than - khoáng sản, giao thông, hạ tầng viễn thông; mục tiêu, khuôn khổ pháp lý, cơ cấu tổ chức cũng như hình thức hoạt động.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, học giả cho rằng các khoản đầu tư của SCIC chủ yếu diễn ra tại các doanh nghiệp hiện hữu, chưa có các khoản đầu tư vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu hay những địa bàn quan trọng và quốc phòng, an ninh, những lĩnh vực mà doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác không đầu tư.
PGS.TS. Hoàng Văn Hải, Viện Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: “SCIC cần phải trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, đầu tư toàn cầu chứ không chỉ đầu tư trong nước như hiện nay”.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của SCIC, sửa đổi các khung pháp lý để giúp SCIC thực hiện tốt hơn vai trò nhà đầu tư của Chính phủ. Về dài hạn, SCIC sẽ trở thành nhà đầu tư của Chính phủ, là tổ chức tài chính Nhà nước chuyên nghiệp hàng đầu ở Việt Nam.
