Sáp nhập vào Nga là cơ hội cuối cùng cứu vãn quyền lực của ông Lukashenko?

Báo chí Nga cho rằng, sau gần hai tuần biểu tình rầm rộ hậu cuộc bầu cử tổng thống ở Belarus, có thể tạm thời kết luận rằng nỗ lực của phe đối lập nhằm lật đổ chính quyền đã đi đến thất bại.

Sau khi tranh thủ được sự ủng hộ của Moskva, ông Lukashenko đã nói chuyện với phe đối lập bằng vị thế mạnh mẽ. Tuy nhiên điều này không có nghĩa là mọi thứ đã kết thúc. Ngược lại những rắc rối thực sự đối với Belarus chỉ mới bắt đầu.

Người đứng đầu Cơ quan ngoại giao châu Âu Josep Borrell nói thẳng rằng Belarus đã tuân theo cái gọi là kịch bản Venezuela: "Maduro và Lukashenko đang ở trong hoàn cảnh tương tự. Chúng tôi không thừa nhận rằng họ đã được chọn một cách hợp pháp".

Cần phải thừa nhận rằng mô hình chính trị và kinh tế mà ông Lukashenko xây dựng trong nhiều thập kỷ đã hoàn toàn phá sản. Họ không còn có thể "mặc cả" với Nga và EU, phép màu kinh tế Belarus theo dự báo chuẩn bị sụp đổ.

Việc Mỹ và EU áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với việc mua dầu và các sản phẩm dầu từ Minsk sẽ là đòn giáng mạnh vào ngân sách nước này. Tài sản nước ngoài của Belarus cũng có thể bị tịch thu và chuyển giao cho "Tổng thống Tikhanovskaya" và một chính phủ thay thế quản lý.

Phe đối lập không giấu giếm kế hoạch tư nhân hóa quy mô lớn tài sản nhà nước, điều này sẽ ngay lập tức dẫn đến sự phân tầng xã hội mạnh mẽ và gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.

Việc rút khỏi EAEU, CIS và Nhà nước Liên minh sẽ ảnh hưởng đến tàn dư của nền kinh tế Belarus. Việc phá bỏ các thỏa thuận trong CSTO và quay sang NATO sẽ biến Minsk từ đồng minh trở thành kẻ thù tiềm tàng của Moskva.

Không phải tất cả người Belarus sau khi thức dậy khỏi sự phẫn nộ của họ sẽ sẵn sàng cho những thay đổi triệt để như vậy, đây là điều kiện tiên quyết cho một cuộc xung đột dân sự giữa các vùng phía Tây và phía Đông của đất nước, vốn có những đặc điểm cụ thể trong lịch sử.

Bản thân Tổng thống Lukashenko đã chơi theo cách tiếp cận "đa vector", mặc dù vẫn ở vị trí người đứng đầu đất nước nhưng không còn được sự tin tưởng như trước nữa. Chỉ có cảnh sát chống bạo động và quân đội mới tách được ông ta ra khỏi đám đông khổng lồ bất đồng chính kiến .

"Giờ đây, mỗi ngày trong triều đại của ông ấy sẽ giống như việc ngồi với ngọn nến cháy trên thùng thuốc nổ. Các khoản cung cấp sẽ lần lượt tăng lên và biên độ an toàn của hệ thống sớm hay muộn cũng sẽ cạn kiệt", báo chí Nga nhận định.

Về mặt khách quan, chỉ Nga mới có thể cứu Belarus khỏi "kịch bản Venezuela". Cách đây vài tháng, lựa chọn tốt nhất là hợp nhất hai quốc gia đồng minh theo hình thức nhà nước liên minh trong khi vẫn bảo toàn chủ quyền của họ.

Nhưng chính ông Lukashenko đã phản đối đề nghị trên, tuy vậy giờ đây đã đến lúc nói về việc thống nhất thành một liên bang “mềm”, điều này khá công bằng vì Nga đang công khai tự nhận việc duy trì Belarus bằng ngân sách của mình.

Theo báo chí Nga, trong phiên bản đầu tiên, chúng ta có thể nói về việc gia nhập của sáu khu vực mới theo điều kiện bình đẳng với các chủ thể còn lại của Liên bang Nga.

Kịch bản thứ hai là thành lập một Khu liên bang Belarus riêng biệt. Lựa chọn thứ ba, linh hoạt nhất có thể liên quan đến việc cấp cho Belarus tình trạng “lãnh thổ liên bang” không thuộc bất kỳ thực thể nào của Nga.

Đây là một phạm trù pháp luật mới được giới thiệu cùng với những sửa đổi của Hiến pháp Liên bang Nga. Trong khuôn khổ của mình, Minsk nếu theo thỏa thuận với Moskva có thể có được một "địa vị đặc biệt" theo định dạng của Quốc gia Liên minh.

Tuy vậy trong cuộc trưng cầu dân ý gần đây, chỉ có 7% người Belarus muốn sáp nhập vào Nga theo mô hình Nhà nước liên minh, vì vậy nếu ông Lukashenko thực hiện bước đi trên theo gợi ý từ Moskva có thể dẫn tới tình trạng phản kháng mạnh mẽ đến mức không kiểm soát nổi.

Bạch Dương