Sáng tạo mới về Huyền Trân công chúa

Cũng bởi lẽ, khán giả mong được “gặp lại” nàng công chúa nổi danh nước Việt qua góc nhìn mới mang đầy niềm trân quý, tự hào của nghệ thuật sân khấu cải lương.

Cảnh trong vở cải lương “Ni sư Hương Tràng” (Ảnh: Thái Anh).

Nếu như ở các vở diễn trước đó, câu chuyện về công chúa Huyền Trân thường được bắt đầu bằng nỗi buồn đầy bi lụy khi Huyền Trân quyết hy sinh tình riêng (với Trần Khắc Chung) để thuận mối duyên đã được cha nàng (Thượng hoàng Trần Nhân Tông) hẹn ước với vua Chiêm Thành là Chế Mân (như vở cải lương “Duyên kiếp Bạch Trà”), thì đến vở diễn này mối duyên tình từ kết giao chính trị ấy đã được bắt đầu bằng những vũ khúc hoan ca.

Cũng bởi lẽ, ngay khi khai từ vở diễn, khán giả đã được chứng kiến cuộc hội ngộ đầy ý nghĩa giữa Trúc lâm đại sĩ (Thượng hoàng Trần Nhân Tông) và vua Chế Mân, khi Trúc lâm đại sĩ có chuyến du hành vào đất nước Chiêm Thành. Biết bao điều về thế sự, thời cuộc đã được luận bàn ở đây.

Và, trong đó có cả câu chuyện về hẹn ước tơ duyên của vua Chế Mân với Huyền Trân, được luận giải đấy là mối duyên “thiên định” để “kết tình Chiêm – Việt một nhà”…

Từ đó, cuộc đời Huyền Trân mở ra với bao niềm hạnh phúc khi nàng có được người chồng tài ba, thao lược và hết mực yêu thương như Chế Mân.

Cũng chính từ vẻ đẹp sáng trong cùng sự thông minh, đức hạnh mà Huyền Trân đã hòa vào cuộc văn hóa Chămpa một cách thật tự nhiên, đem lại bao cảm mến cho người Chiêm Thành.

Cảm phục biết bao nhiêu trước nàng Huyền Trân khi mang thai quý tử nhưng vẫn chối từ sự chính danh cho con vì nỗi e ngại chỉ vì sự mến yêu này của vua mà sẽ dẫn đến những ganh ghét giữa chốn triều đình.

Tất nhiên, trong mối duyên hạnh phúc ấy vẫn ngời sáng một Huyền Trân là nữ nhi mà chẳng thường tình khi luôn hiểu được sứ mệnh của mình: “Làm thân gái sinh ra giữa thời nước non nguy biến, sao có thể hưởng thái bình?”.

Nhưng, len vào đó là những cơn sóng ngầm bắt đầu cuộn chảy khi những thế lực thù địch ngoại bang lợi dụng “phép nước” mà bắt đầu những âm mưu phá vỡ thiên tình sử ấy cũng là phá vỡ mối bang giao giữa nước Đại Việt và Chiêm Thành. Bởi vậy, cuộc đời Huyền Trân vẫn là một chuỗi dài nước mắt, nhất là khi Chế Mân đột ngột bị mưu sát.

Vở diễn kể thêm một câu chuyện ngoài sử. Đấy là chuyện hoàng tử Chế Đa Đa sang Đại Việt tìm mẹ, khi Huyền Trần công chúa đã là ni sư Hương Tràng.

Nói về phân cảnh cuối của vở diễn, đạo diễn, NSƯT Triệu Trung Kiên chia sẻ: “Đúng là trong sử không có dòng nào chép về chuyện hoàng tử Chế Đa Đa sang Đại Việt tìm mẹ. Vậy nhưng chúng tôi vẫn muốn gửi gắm ước mơ – ước mơ một cuộc gặp mà không gặp để phần nào thỏa mãn niềm mong mỏi rất đời rằng, công chúa Huyền Trân cũng là một người mẹ và hẳn rằng bà cũng luôn khắc khoải những mong nhớ về con trai phương xa…”.

Cùng với nhân vật Huyền Trân, vở diễn còn khắc họa khá thành công những nhân vật khác như Chế Mân, Thượng hoàng Trần Nhân Tông, hoàng hậu Salimah.

Ở đây, khán giả được hiểu thêm về tư tưởng nhập thế của Thượng hoàng Trần Nhân Tông - người sáng lập ra dòng thiền Trúc Lâm; được thấy một vị vua sáng như Chế Mân và sẻ chia với những nỗi lòng của hoàng hậu Salimah.

Có thể thấy, không quá cầu kỳ về thủ pháp, đạo diễn Triệu Trung Kiên đã chọn cách kể nhẹ nhàng, đơn giản về cuộc đời công chúa Huyền Trân cùng một không gian thấm đẫm văn hóa Chămpa từ những bức phù điêu hay qua các vũ đạo đặc sắc mà vẫn chạm được vào cảm xúc của người xem.

Cùng với đó, các nghệ sĩ Quang Khải (Thượng hoàng Trần Nhân Tông), Minh Hải (Chế Mân), Minh Lý (Salimah) đã khá tròn vai với giọng ca mùi mẫn.

Riêng nghệ sĩ Như Quỳnh đã thể hiện khá thành công dáng vẻ Huyền Trân công chúa song người xem có phần tiếc khi giọng ca của cô còn có phần nhạt nhòa.

Thêm một điều tiếc nữa, nếu như vở diễn được đặt tên là “Huyền Trân công chúa” thì sẽ hay hơn và đem lại sức hút mạnh mẽ hơn.

Cũng vì, không mấy ai biết về Ni sư Hương Tràng nhưng nhiều người biết về câu chuyện của nàng Huyền Trân công chúa…

Thái Anh