Sản xuất Trạng Tí khi tranh chấp bản quyền, Ngô Thanh Vân có vi phạm luật?

Dù cho bộ phim đã hoàn tất và thông tin sắp sửa công chiếu vào dịp Tết Nguyên đán 2021, họa sĩ Lê Linh vẫn khẳng định sẽ không hợp tác với đoàn làm phim Trạng Tí

Kể từ khi công bố chuyển thể bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt lên màn ảnh rộng vào 4 năm trước, phim điện ảnh Trạng Tí phiêu lưu ký của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh và nhà sản xuất Ngô Thanh Vân đã khiến khán giả hào hứng mong chờ.

Song, từ đó đến nay, câu chuyện bản quyền của bộ phim vấp phải nhiều tranh cãi của dư luận. Vấn đề đặt ra là Ngô Thanh Vân có bị lừa đảo và vi phạm luật khi chuyển thể một tác phẩm đang tranh chấp bản quyền hay không?

Ngô Thanh Vân làm đúng pháp luật

Vụ tranh chấp quyền tác giả bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt giữa ông Lê Phong Linh và bà Phan Thị Mỹ Hạnh (Giám đốc Công ty Phan Thị) kéo dài 12 năm từng nhận được sợ quan tâm của dư luận.

Theo bản án năm 2019, họa sĩ Lê Linh được xác định là tác giả (người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm), còn Công ty Phan Thị được xác định là chủ sở hữu quyền tác giả.

Tại phiên phúc thẩm ngày 3/9/2019, TAND TP.HCM đã tuyên y án sơ thẩm, công nhận họa sĩ Lê Phong Linh (Lê Linh) là tác giả duy nhất của bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt, chấp nhận yêu cầu của ông Lê Linh về việc buộc Công ty Phan Thị phải chấm dứt việc tạo ra và sử dụng những biến thể khác nhau của những hình tượng do ông Linh sáng tạo. Ngoài ra, bản án buộc Công ty Phan Thị xin lỗi ông Lê Linh công khai trên báo và thanh toán chi phí dịch vụ luật sư cho nguyên đơn 15 triệu đồng.

Trao đổi với Báo Giao thông, luật sư Trần Anh Dũng (đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, căn cứ các quy định của Luật sở hữu trí tuệ, Lê Linh với tư cách là tác giả sẽ có các quyền lợi về nhân thân để bản thân được tôn vinh, được nhớ đến với vai trò là người đã sáng tạo ra tác phẩm.

"Cụ thể, tại khoản 4, Điều 19, Luật sở hữu trí tuệ quy định: Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả", luật sư Dũng nói.

Trong khi đó, Công ty Phan Thị với tư cách là chủ sở hữu quyền tác giả sẽ có các quyền lợi về tài sản để khai thác tác phẩm, vào các mục đích thương mại hoặc phi thương mại theo quy định tại Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ.

"Căn cứ Khoản 2 Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ, quyền chuyển thể có thể do Công ty Phan Thị tự thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện. Như vậy, Công ty Phan Thị có đầy đủ quyền để cho phép nhà sản xuất Ngô Thanh Vân thực hiện chuyển thể tác phẩm. Việc Ngô Thanh Vân tìm đến Công ty Phan Thị để ký kết hợp đồng và thực hiện bộ phim Trạng Tí là hoàn toàn đúng luật", luật sư Trần Anh Dũng khẳng định.

Tác giả Lê Linh từ chối hợp tác với Ngô Thanh Vân

Ngày 28/12, tác giả Lê Linh đã đăng tải một bài viết khá dài trên trang Facebook cá nhân có tên "Trạng Tí và giấc mơ điện ảnh", nói về việc bộ phim Trạng Tí chuẩn bị ra rạp.

Theo đó, tác giả Lê Linh khẳng định, việc chuyển thể Thần đồng đất Việt thành phim cũng là ước mơ và mong muốn của ông từ lâu. Tuy nhiên, việc hãng phim của Ngô Thanh Vân chỉ làm việc tác quyền với công ty Phan Thị mà không hỏi ý kiến, sự cho phép của tác giả Lê Linh đã khiến anh vô cùng thất vọng và buồn chán.

Chia sẻ của tác giả Lê Linh

"Đoàn phim nhận ra cần có sự đóng góp của tác giả khi làn sóng ủng hộ tác giả thật sự dâng cao vì tin tức về vụ kiện đã lan tràn trên các mặt báo. Họ đã tìm đến tác giả đề nghị hợp tác trong khi trận chiến cân não tại tòa án vẫn chưa đi đến hồi kết. Lời đề nghị tại một thời điểm hết sức không phù hợp vì tôi vẫn có thể bị hại chết bất cứ lúc nào nếu thua kiện, thì tâm trí đâu mà phim với ảnh.

Hơn nữa, bắt tay hợp tác tạo ra một siêu phẩm điện ảnh thì sao, thành công rực rỡ thì sao..., rồi tiền bản quyền cũng sẽ lại tuôn vào túi kẻ khác. Nghĩ đến chặng đường 12 năm khổ ải tôi thấy không có một chút động lực nào cho việc cộng tác", tác giả Lê Linh viết.

Ngoài ra, Lê Linh khẳng định anh không thể làm bộ phim này, bởi rất có thể tiền bản quyền sẽ được rót vào túi của Phan Thị, những người đã cướp chất xám của mình một cách trắng trợn. Mặc dù rất mê điện ảnh nhưng tác giả đành buông bỏ, và thể hiện sự bất bình với ê-kíp của Ngô Thanh Vân khi "đặt mọi việc vào sự đã rồi và giờ họ nghĩ rằng chỉ cần dùng tiền để xử lý tất cả".

Tác giả Lê Linh trăn trở bản quyền của truyện nên quyết định không hợp tác với phim Trạng Tí

Cách đây ít ngày, Ngô Thanh Vân cũng đã lên tiếng về vấn đề này. Theo đó, cô trần tình về việc mình và đoàn làm phim không hề hay biết về vụ kiện khi mua bản quyền từ công ty Phan Thị, đơn vị sở hữu nguyên tác tại thời điểm đó.

Đến khi hai bên ký hợp đồng xong xuôi và bắt tay vào làm phim, ê-kíp Trạng Tí mới ngã ngửa khi vụ kiện giữa Lê Linh và Phan Thị bùng nổ, nhận được sự quan tâm từ dư luận. Cuối cùng, tòa án tuyên bố Lê Linh là tác giả duy nhất của Thần đồng đất Việt. Tiến thoái lưỡng nan, Ngô Thanh Vân đề nghị gặp tác giả và đưa ra một số quyền lợi nhưng anh đã từ chối. Thế nhưng, bộ phim Trạng Tí vẫn phải bấm máy vì mọi thứ đã rõ ràng.

Hiện, bộ phim Trạng Tí phiêu lưu ký đã được lên lịch ra mắt vào ngày mùng 1 Tết Âm Lịch 2021.

Phương Thảo