Săn 'thần dược' ở Phú Quốc

Những con hải mã (cá ngựa) còn sống và hải long ướp lạnh

Món quà đại dương

Tại làng chài Hàm Ninh (xã Hàm Ninh, Phú Quốc), một trong những làng chài lâu đời và nổi tiếng nhất của hòn đảo này, có hàng chục điểm bày bán các loại thần dược. Trong đó, thông dụng nhất là hải mã và hải long, hai loài xuất hiện nhiều ở vùng biển tự nhiên quanh đảo.

Bà Nguyễn Thị Mai, chủ một sạp hàng, đon đả quảng cáo: “Tôi bán hải long với hải mã ở đây đã hơn mười năm. Tất cả đều là hàng tự nhiên, được ngư dân trong vùng đánh bắt.

Rất nhiều trong số chúng vẫn còn sống. Một số được ướp lạnh và có cả các loại khô, loại một nắng... Vì là hải sản từ tự nhiên nên chúng rất tốt, có nhiều công dụng xương khớp và tăng cường khả năng sinh lý. Ai tới Hàm Ninh mà không mua chục cặp hải sản này coi như chưa tới vậy”.

Cũng theo bà Mai, hải mã có giá là 130.000 đồng/cặp (loại nhỏ), 150.000 đồng/cặp loại vừa và 200.000 đồng/cặp loại lớn nhất với các loại hàng khô và ướp lạnh.

Nếu là hàng còn sống, đang bơi thì giá gần gấp đôi. Riêng hải long, một loại hải sản khá hiếm, được bán với giá khoảng 100.000 đồng/cặp vì chúng có kích cỡ nhỏ hơn hải mã. Dù không có công dụng mạnh như hải mã nhưng hải long cũng được nhiều người ưa thích vì nó là hàng hiếm. Nếu hải long được ngâm rượu chung với hải mã thì vừa có nhiều công dụng, lại vừa đẹp mắt, giàu tính thẩm mỹ nên chúng được ngâm chung để bán.

Hầu như ngoài vùng biển phía Tây ở tỉnh Kiên Giang, rất ít nơi có thể đánh bắt được hải long với số lượng lớn như ở đây. Ngoài làng chài Hàm Ninh, ở làng chài An Thới, Dương Đông hay Cửa Cạn… cũng có khá nhiều điểm bày bán các loại “thần dược” này.

Ngoài hải mã, hải long, nhiều người tới Phú Quốc còn lùng mua hải sâm, pín của hải cẩu và san hô đen… hầu hết chúng đều là các vị thuốc quý trong các sách dân gian.

Tuy nhiên, đây lại là các loại khó đánh bắt nên giá của chúng rất cao. Như hải sâm khô có giá vài triệu đồng/kg còn san hô đen thì cao hơn nữa. Riêng pín (bộ phận sinh dục) của hải cẩu thì rất hiếm, chỉ một số ít địa điểm mới có hàng để phục vụ nhu cầu của khách.

Thận trọng khi dùng

Anh Nguyễn Văn Hòa, 31 tuổi, một ngư dân ở xã Gành Dầu, có nhiều năm làm nghề lặn bắt hải mã, nói: hải mã với hải long ở Phú Quốc có rất nhiều, nhất là ở Gành Dầu, Bãi Thơm, Rạch Vẹm. Chúng xuất hiện quanh năm nhưng rộ nhất là từ tháng 12 cho tới tháng 4 năm sau.

Ngoài sử dụng lưới, nhiều ngư dân ở đây thường lặn để bắt hải mã, hải long. Dụng cụ hỗ trợ cho việc lặn chỉ là một ống thở đơn giản.

“Tuy có nhiều công dụng nhưng hải mã cũng như hải long quý nhất là tuyến nước bọt và đôi mắt của chúng. Nghĩa là khi ngâm rượu, chúng phải còn sống thì mới tiết nước bọt ra. Đó là lý do vì sao hải mã, hải long đã chết, thường được sấy khô lại rẻ hơn so với các loại tươi sống. Khi mua, nên chọn những con mà đôi mắt vẫn nguyên vẹn, màu sắc còn tươi mới để tránh những con đã bị ngâm rượu rồi nhưng nhiều người phơi lại, trộn với hàng mới để bán cho khách du lịch”, anh Hòa kể thêm.

Có một nghịch lý là tuy các loại hải sản này được bán cho du khách với giá rất cao, lên đến vài trăm ngàn/cặp nhưng các vựa thu mua của ngư dân chỉ ở giá vài chục ngàn mỗi cặp. Nếu như chúng đã chết thì giá cũng chẳng cao hơn ốc, ghẹ là bao vì chủ vựa thu mua theo ký, không tính con nữa.

Bày bán các sản phẩm “thần dược”

Phú Quốc thu hút hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm và có xu hướng năm sau tăng hơn năm trước nên nhu cầu tiêu thụ các loại thần dược trên tăng đột biến.

Để đáp ứng nhu cầu và thu lợi cao, nhiều người buôn bán ở đây đã trộn các loại sản phẩm không đạt chất lượng, thậm chí còn đem hải mã, pín hải cẩu, hải long hay hải sâm được đánh bắt ở nơi khác đến rồi quảng cáo đó là đặc sản của Phú Quốc.

Lương y Tăng Văn Quang, Chủ tịch Hội Đông y huyện Hóc Môn (TPHCM), người có nhiều năm nghiên cứu về các loại đông y, cho biết: các loại hải mã, hải sâm, hải long đều là những vị thuốc tốt, được bào chế từ nhiều đời nay.

Chúng có tác dụng tráng dương, cường thận cũng như bồi bổ hệ xương khớp. Tuy nhiên, khi bào chế (bằng cách ngâm rượu) cũng cần phải đúng phương pháp và khi sử dụng cũng phải đúng liều lượng cho phép.

Ngoài ra, cũng như nhiều vị thuốc khác, chúng cũng có đặc tính xung khắc với những thể chất người sử dụng nhất định. Vì thế, không phải bất kỳ ai cũng có thể sử dụng được thuốc và nếu muốn sử dụng, mọi người nên tìm hiểu kỹ và tốt nhất, cũng như thuốc Tây, cần có lời khuyên và đơn thuốc từ những người có chuyên môn.