Sân chơi phiêu lưu sẽ mang lại lợi ích gì cho trẻ em Việt Nam?

TPG và chuyên gia Nhật khảo sát một thân cây cổ thụ tại Ecopark có thể được sử dụng cho sân chơi phiêu lưu đầu tiên tại Việt Nam.

Định nghĩa về sân chơi phiêu lưu

Sân chơi phiêu lưu đầu tiên trên thế giới ra đời ở TP Copenhagen vào năm 1940. Ông Carl Theodor Sorensen, một kiến trúc sư cảnh quan nổi tiếng người Đan Mạch đã tạo ra một sân chơi mà trẻ em có thể tự do chơi đùa với gạch, gỗ, bùn đất... và gọi đó là "sân chơi rác", sau này đổi tên thành là "sân chơi phiêu lưu".

Theo định nghĩa của từ điển Cambridge (Anh), sân chơi phiêu lưu (adventure playground) là một không gian công cộng mở, nơi trẻ em có thể chơi và leo treo trên các kết cấu thường được làm bằng gỗ, dây thừng hay lốp xe cũ.

Nói cách khác, sân chơi phiêu lưu là nơi trẻ em được trải nghiệm những cảm giác “phiêu lưu” hơn ở các sân chơi thông thường. Tại đây, các em có thế đối mặt với những thử thách khó khăn và khác thường hơn so với sân chơi thông thường.

Trong không gian của sân chơi phiêu lưu, trẻ em có thể tự do sử dụng các những vật dụng quen thuộc như xẻng, búa, cưa... để tác động lên các vật liệu thiên nhiên như gỗ, nước, đất... hay các vật liệu nhân tạo dùng trong sinh hoạt. Thông qua những hoạt động này, trẻ em có thể tự khám phá những điều mới mẻ, tự tạo ra không gian vui chơi riêng cho bản thân, hay đơn giản chỉ là chia sẻ niềm vui cùng người khác.

Thực tế, những khám phá “mới” này vốn không hề mới mẻ đối với các thế hệ đi trước, nhưng lại có thể rất lạ lẫm với trẻ em sống ở đô thị ngày nay ngày càng ít cơ hội tương tác tự do với môi trường xung quanh như tắm mưa, trèo cây, nghịch đất...

Sân chơi phiêu lưu đầu tiên trên thế giới ra đời ở TP Copenhagen (Đan Mạch).

Ông Nguyễn Tiêu Quốc Đạt, người sáng lập doanh nghiệp xã hội Think Playgrounds (TPG) chia sẻ: “Đối với một đứa trẻ, những điều mới mẻ như đến một không gian mới, làm quen với những sự việc mới... cũng đã là một sự phiêu lưu.

Một sân chơi tiêu chuẩn sẽ không thay đổi nhiều trong 1-2 năm, nhưng sân chơi phiêu lưu thì có thể thay đổi rất nhanh từ chính sự tác động của trẻ em. Đấy mới thực sự là một sân chơi phiêu lưu do chính các em nhỏ tạo ra từ sự tưởng tượng và tương tác của chính các em”.

Nói cách khác, sân chơi phiêu lưu sẽ mang đến cho trẻ em đô thị những cơ hội để trải nghiệm những thử thách mới mẻ, đầy tính ngẫu nhiên và tự nhiên mà các em rất khó gặp ở môi trường đô thị cứng nhắc. Thông qua những trải nghiệm này, các em nhỏ có thể trở nên mạnh mẽ hơn, tự tin hơn trong cuộc sống về sau.

Diễn giả Hitoshi Shimamura trình bày về thực trạng ảnh hưởng đến trẻ nhỏ khi thiếu không gian chơi.

Sân chơi phiêu lưu mang đến lợi ích gì cho trẻ em?

Ở Nhật Bản, các sân chơi phiêu lưu đều phải đảm bảo các yếu tố cơ bản là gỗ, đất, nước, lửa, chiều cao của công trình và các công cụ như cưa, búa, xẻng...

Trong không gian của sân chơi, trẻ em sẽ được tự do lựa chọn khu vực chơi và tác động vào các vật liệu. Công nhân chơi (playworker) chỉ đóng vai trò như một người bạn cùng tham gia vui chơi và đảm bảo an toàn cho các em nhỏ, nhưng không đưa ra bất kỳ hướng dẫn nào cho trẻ em.

Nói về lợi ích của sân chơi phiêu lưu, ông Hitoshi Shimamura, nhà sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Tokyo Play cho biết, các gia đình ở Nhật gần như đều chuyển sang bếp từ nên trẻ em tại đây chỉ có thể nhìn thấy lửa trên sách vở, TV hay máy tính, nhưng chưa bao giờ được nhìn thấy ở ngoài cuộc sống thực tế.

Chỉ đến sân chơi phiêu lưu thì các em nhỏ mới được nhìn thấy ngọn lửa thật sự và nhiều em còn bị bỏng khi dùng tay sờ thử trong lần đầu tiên nhìn thấy lửa.

Tuy nhiên, ông Hitoshi Shimamura cũng nhấn mạnh, nếu chúng ta bỏ qua các rủi ro này thì các em nhỏ sẽ không biết cách tự bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm từ lửa trong tương lai.

Nhiều trẻ em tại Nhật chưa từng nhìn thấy lửa trong thực tế.

Nghiêm trọng hơn, dù là một nước phát triển, nhưng Nhật Bản đã và đang phải đối mặt với tình trạng người trẻ mắc chứng trầm cảm và tự tử ngày càng gia tăng, trung bình khoảng 500 người/năm. Bên cạnh đó, hơn 60 ngàn người Nhật cũng đã chọn cách sống khép kín trong nhà khi bước vào tuổi 40.

Chưa kể, trẻ em tại Nhật Bản, hay Việt Nam còn phải đối mặt với tình trạng bạo lực học đường, lạm dụng trẻ em, hay người trẻ già hóa nhanh vì tuổi thơ thiếu vắng không gian chơi.

Chính vì vậy, việc trẻ em tham gia chơi đùa tự do trong các sân chơi phiêu lưu được nhiều chuyên gia tâm lý đánh giá là một hoạt động quan trọng của tuổi thơ có thể giúp con người học cách tự cân bằng tâm lý và sống hài hòa, hạnh phúc hơn.

Sân chơi phiêu lưu đầu tiên ở Việt Nam tọa lạc tại Ecopark

TPG và các chuyên gia Nhật Bản đã tiến hành khảo sát và quyết định xây dựng sân chơi phiêu lưu đầu tiên ở Việt Nam tại khu đô thị Ecopark (Hưng Yên). Đây là khu vực có nhiều bóng mát, dễ dàng tiếp cận và trẻ em trong khu vực lân cận có thể tự đạp xe đến sân chơi.

Dự kiến, sân chơi phiêu lưu đầu tiên ở Việt Nam sẽ chính thức ra mắt tại khu đô thị Ecopark vào ngày 12/05/2019. TPG sẽ phối hợp với các chuyên gia Nhật Bản để thiết kế sân chơi dựa trên sự đóng góp ý kiến của cộng đồng dân cư và chủ đầu tư Ecopark.

TPG và chuyên gia Nhật Bản họp với cư dân Ecopark về việc xây dựng sân chơi phiêu lưu

Sân chơi sẽ có diện tích khoảng 400m2 với các hạng mục đơn giản và sẽ tiếp tục mở rộng sau khoảng 2-3 tháng thử nghiệm. Trong không gian của sân chơi phiêu lưu sẽ được chia thành các khu vực phù hợp với từng độ tuổi nhất định.

Đánh giá về triển vọng phát triển của mô hình sân chơi phiêu lưu tại Việt Nam, ông Nguyễn Tiêu Quốc Đạt cho biết: “Để xây dựng một sân chơi phiêu lưu không phải là một việc đơn giản. Sân chơi cần nhận được sự công nhận và lựa chọn của cộng đồng vì các sân chơi nằm trong khu dân cư và không chỉ được quản lý bởi playworker mà cả các công dân tại đó cũng tham gia vào quá trình này.

Vai trò từ người thiết kế, người vận hành và tương tác với cộng đồng đòi hỏi sự kết hợp rất lớn và không hề đơn giản. Vì đây là sân chơi phiêu lưu đầu tiên ở Việt Nam nên tôi sẽ chưa thể nói nó sẽ phát triển như thế nào.

Các chuyên gia Nhật Bản giúp đỡ TPG thiết kế ý tưởng cho sân chơi phiêu lưu tại Việt Nam.

Nó có thể thất bại, hoặc cũng có thể là sự khởi đầu cho một mô hình mà cộng đồng sẽ quyết định sự tồn tại của nó. Chỉ khi nhận thức của mọi người về sân chơi phiêu lưu thay đổi thì mô hình này mới thực sự phát triển và có thể nhân rộng”.

Hữu Mạnh (Ảnh: Think Playgrounds)

Theo