Sách vàng sáng tạo Việt Nam năm 2016: Phát huy tiềm năng sáng tạo Việt
Chia sẻ với Đại Đoàn Kết về Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016 sẽ được UBTƯ MTTQ Việt Nam công bố vào ngày 29/8 tới đây, TS Lê Bá Trình, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, đây là một cuốn sách nhỏ nhưng mang nhiều khát vọng lớn. Việc trân trọng, tôn vinh và phát huy tiềm năng sáng tạo của mỗi người Việt Nam là yếu tố quan trọng tạo nên sức mạnh nội sinh của cả dân tộc để xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước hiện nay.
Phó Chủ tịch Lê Bá Trình.
Khơi dậy tinh thần yêu nước, trí tuệ người Việt Nam
PV: Thưa Phó Chủ tịch, lý do vì sao Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam lại mong muốn giới thiệu với người dân cuốn sách đặc biệt này nhất là đúng dịp kỷ niệm 71 năm Ngày thành lập Nước CHXHCH Việt Nam?
Phó Chủ tịch Lê Bá Trình: Sáng tạo chính là tài sản vô giá của dân tộc Việt Nam, là sức mạnh có sẵn người Việt Nam. Nhưng làm sao để cổ vũ và quy tụ sức mạnh ấy trong giai đoạn mới luôn là điều trăn trở của Mặt trận tổ quốc Việt Nam- mái nhà chung của dân tộc Việt Nam.
Chính vì vậy, cuốn sách này ra đời không nằm ngoài mong mỏi tuyên truyền, biểu dương các sáng tạo trên lĩnh vực khoa học – công nghệ, khẳng định năng lực sáng tạo của người Việt Nam ở trong nước và ở nước ngoài trong phát triển kinh tế, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Qua đó, cổ vũ, khơi dậy tinh thần yêu nước, trí tuệ của người Việt Nam thi đua sáng tạo để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần hình thành văn hóa sáng tạo của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Hiện nay, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang xây dựng Đề án tổ chức phong trào “Đoàn kết, sáng tạo, thi đua nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hội nhập quốc tế” nhằm đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế và hưởng ứng phong trào thi đua của Thủ tướng Chính phủ phát động giai đoạn 2016 - 2020 với chủ đề “Đoàn kết, sáng tạo, thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Một giải pháp quan trọng để triển khai phong trào “Đoàn kết, sáng tạo, thi đua nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hội nhập quốc tế” là tuyển chọn, biên tập và công bố hàng năm “Sách vàng Sáng tạo Việt Nam”. Số công trình sáng tạo khoa học, công nghệ tiêu biểu được lựa chọn giới thiệu hàng năm bằng với số năm kỷ niệm ngày thành lập Nước.
Bìa cuốn "Sách vàng sáng tạo Việt Nam 2016".
Tôn vinh 71 công trình sáng tạo
Vậy cuốn sách tập trung vào những nội dung chính nào và đâu là tiêu chí để những công trình sáng tạo trên các lĩnh vực được lựa chọn đưa vào cuốn sách này, thưa Phó Chủ tịch?
Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016 tập trung tuyển chọn và công bố các công trình nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trên lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học ứng dụng của các bộ, ngành, một số tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các công trình khoa học - công nghệ đã đạt giải tại các cuộc thi do bộ, ngành, tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức trong 2 năm 2014 – 2015.
Đặc biệt phần lớn những công trình này đều đã được ứng dụng, có hiệu quả cao trong sản xuất, đời sống, đóng góp quan trọng cho nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đối với các công trình, giải pháp sáng tạo khoa học và công nghệ trên các lĩnh vực khác (xã hội nhân văn, quản lý, kinh tế…) sẽ được triển khai thực hiện vào thời điểm thích hợp trong những năm sau.
Trong cuốn sách có 71 công trình sáng tạo khoa học, tương ứng với 71 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được lựa chọn từ 186 công trình do các bộ, ban, ngành, tổ chức thành viên của Mặt trận ở Trung ương; các tỉnh, thành phố giới thiệu. Chúng tôi tin rằng, trong thời gian tới sẽ có thêm nhiều tập thể, cá nhân đam mê sáng tạo với nhiều công trình được tôn vinh. Các công trình được lựa chọn đều có đầy đủ hồ sơ, thủ tục theo Quy chế của Ban Chỉ đạo đã ban hành và được hướng dẫn thực hiện cụ thể; được Hội đồng tuyển chọn đề nghị và Ban Chỉ đạo Sách vàng Sáng tạo Việt Nam quyết định.
Nhiều sáng tạo vượt qua mọi chuẩn mực thông thường
Với tư cách là người chịu trách nhiệm biên tập cuốn sách này, ông có thể chia sẻ những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thu thập tài liệu cho tới khi Sách được xuất bản? Cá nhân ông thấy ấn tượng với những công trình, sản phẩm sáng tạo nào?
Điều thuận lợi là ý tưởng xuất bản cuốn sách này ngay từ đầu đã được các cơ quan, bộ, ngành, tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ Trung ương đến địa phương đều hưởng ứng tích cực, coi đây là việc làm thiết thực.
Các cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện từ Ban Thư ký Biên tập, Hội đồng Tuyển chọn đến nhà in Khoa học, Kỹ thuật đã triển khai thực hiện công việc một cách tích cực với tinh thần, nỗ lực: khoa học - chính xác - dân chủ - khách quan - minh bạch - kịp thời để chào mừng kỷ niệm 71 năm Ngày Quốc khánh nước ta năm nay.
Vì vậy, đến ngày 27/7/2016, Ban Thư ký biên tập đã nhận được 183 công trình sáng tạo khoa học, công nghệ đủ tiêu chuẩn trình Hội đồng Tuyển chọn, biên tập, công bố và phát hành Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016 xem xét và tuyển chọn được 71 công trình để công bố.
Tuy nhiên, bên cạnh mặt thuận lợi cũng còn nhiều khó khăn như lần đầu tiên thực hiện nên vẫn còn lúng túng trong việc xác định đối tượng, tiêu chí, làm thế nào vừa bảo đảm ý nghĩa thiết thực, toàn diện là các công trình sáng tạo của cá nhân, tập thể ở các bộ, ngành Trung ương và các địa phương đều được phản ánh đầy đủ, vừa bảo đảm hàm lượng trí tuệ, khoa học, công nghệ cao là việc khó cho cả Ban Thư ký biên tập, Hội đồng Tuyển chọn và Ban Chỉ đạo. Mặc khác, do thời gian thực hiện gấp nên một số bộ, ban, ngành ở Trung ương và một số tỉnh, thành phố không chuẩn bị kịp hồ sơ giới thiệu, đề xuất...
Nhưng điều đọng lại với tôi cũng như các thành viên trong Ban chỉ đạo khi tổ chức biên tập và xuất bản cuốn sách này chính là sự kết hợp giữa tinh thần năng động, sáng tạo và ý chí vươn lên trong cuộc sống giúp cho con người làm chủ hoàn cảnh, phát huy sáng kiến cá nhân để đạt được những thành công như mong muốn. Và đó chính là lý do để Việt Nam ngày càng có nhiều cá nhân sáng tạo, nhiều giải thưởng khoa học, đặc biệt sự sáng tạo còn xuất hiện ở những nông dân Việt Nam- những sáng tạo vượt qua mọi chuẩn mực thông thường.
Có thể kể đến những sản phẩm có tính ứng dụng rộng rãi, mang lại nhiều giá trị thực cho đời sống hàng ngày như ông Mai Văn Cúc (Bình Phước) là người tự sáng chế máy bẫy sinh học diệt ruồi vàng hại hoa quả. Bà Phan Thị Thuận, Công ty TNHH tơ tằm Mỹ Đức sáng chế mền bông bằng tơ tằm do con người điều khiển con tằm tự dệt nên sản phẩm, hay như cô gái người dân tộc Tẩn Mý Dao, làm việc ở Ban quản lý rừng phòng hộ Nậm Mạ, xà Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu đã tự nhân giống cây lá tắm (củ cải Hphây) bằng giâm hom và trồng cây lá tắm dưới tán lá rừng, hay những công trình sáng tạo khoa học, công nghệ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng…Và nhiều sản phẩm khác với những con người giàu sức sáng tạo với lòng yêu nước, góp thêm sáng kiến, cống hiến của cá nhân mình, biến những ước mơ nhỏ bé thành hiện thực, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc chúng ta.
Cổ vũ đam mê sáng tạo trong cá nhân mỗi người
71 công trình sáng tạo khoa học, tương ứng với 71 năm thành lập nước. Nói như vậy, trong thời gian tới, Mặt trận sẽ chủ trì phát hành mỗi năm một cuốn sách vàng sáng tạo? Và như vậy sẽ có thêm nhiều người nữa, nhiều công trình được tôn vinh, không chỉ là những sản phẩm sáng tạo của một nhóm các nhà khoa học mà còn là sự sáng tạo của mỗi cá nhân đam mê sáng tạo. Vậy theo ông vì sao trong giai đoạn này chúng ta lại cần trân trọng, tôn vinh, khuyến khích khả năng sáng tạo của người Việt Nam?
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ, sâu rộng hiện nay, quốc gia nào có năng lực cạnh tranh cao sẽ có nhiều cơ hội vươn lên, phát triển nhanh và bền vững. Cạnh tranh giữa các quốc gia, suy cho cùng là cạnh tranh trong việc sáng tạo và phát huy nguồn vốn tri thức, khoa học và công nghệ, thể hiện qua chất lượng nguồn nhân lực, trình độ khoa học và phát triển công nghệ giữa các quốc gia. Do vậy, việc trân trọng, tôn vinh và phát huy tiềm năng sáng tạo của mỗi người Việt Nam là yếu tố quan trọng tạo nên sức mạnh nội sinh của cả dân tộc để xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước hiện nay.
Để góp phần nhân lên những khát vọng sáng tạo, từ năm 2016 và những năm tiếp theo, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ phối hợp với Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành liên quan tổ chức tuyển chọn, công bố và phát hành Sách vàng Sáng tạo Việt Nam hàng năm.
Một cuốn sáng nhỏ nhưng mang nhiều khát vọng, đồng thời là sự phản ánh hiện thực sinh động sức mạnh về tư duy, sáng tạo của con người Việt Nam, của dân tộc Việt Nam. Vấn đề không chỉ là chúng ta lấp đầy những trang sách bằng những công trình sáng tạo mà chính là chúng ta đang thắp lên một ngọn lửa, cổ vũ cho những niềm đam mê sáng tạo trong cá nhân mỗi người vì sự phát triển của đất nước, của dân tộc.
Trân trọng cảm ơn Phó Chủ tịch!
Ngày 29/8, tại Trung tâm hội nghị số 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ phối hợp với Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành liên quan tổ chức Lễ công bố và phát hành Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016.
Dạ Yến (thực hiện)
Ảnh: Hoàng Long