Rút kinh nghiệm từ một vụ án

Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân (TAND) Cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm, quyết định hủy bản án sơ thẩm vụ Nguyễn Văn Toàn (sinh năm 1987, trú phường Vĩnh Hòa, TP. Nha Trang) cố ý làm hư hỏng tài sản. Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) Cấp cao tại Đà Nẵng và VKSND Tối cao cũng đã thông báo rút kinh nghiệm.

Cố ý làm hư hỏng tài sản

Vụ án có thể tóm tắt như sau: Tối 7-1-2018, bị Phạm Duy Khang thách thức đánh nhau để giải quyết mâu thuẫn, Toàn đã rủ Nguyễn Tấn Hoàng cùng các đối tượng tên Trường, Sơn, Bánh và một số người khác (khoảng 15 người, không xác định lai lịch). Hoàng lại rủ Nguyễn Văn Thịnh. Cả nhóm gặp nhau tại cầu Hà Ra rồi cùng đi gặp Khang.

Tại nhà mẹ của Khang, thấy nhóm Toàn đông, nhóm Khang đóng cổng chạy vào trong. Khang cầm súng bắn cá tiếp tục cãi vã với Toàn. Toàn thách thức. Nhóm Khang ném ly thủy tinh ra chỗ nhóm Toàn đứng. Toàn nhặt đá ném trả và hô hào cả nhóm ném. Nhóm Toàn nhặt đá ném vỡ vách kính cường lực, hỏng một vài bộ phận của chiếc ô tô đỗ trong sân và một số vật dụng khác trong nhà. Thịnh cũng nhặt đá ném vào. Nhóm Khang dùng súng bắn cá bắn 1 mũi tên ra phía nhóm Toàn nhưng không trúng ai. Toàn nhặt mũi tên ném lại thì trúng đuôi ô tô. Trường đạp sập cửa cổng để nhóm Toàn xông vào đập phá nhiều vật dụng trong nhà mẹ Khang. Thịnh cũng dùng đao đập vỡ mặt bàn đá granite. Sau đó, Toàn hô cả nhóm rút lui. Tổng trị giá thiệt hại về tài sản hơn 54 triệu đồng.

Ngày 1-4-2019, TAND TP. Nha Trang xét xử, tuyên phạt bị cáo Toàn 1 năm tù về tội cố ý làm hư hỏng tài sản, đồng thời kiến nghị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Hoàng, Thịnh với vai trò đồng phạm; tiếp tục điều tra nhân thân, lai lịch của các đối tượng đi cùng để xem xét xử lý với vai trò đồng phạm.

Tháng 3-2020, Chánh án TAND tỉnh đề nghị Chánh án TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xem xét lại bản án sơ thẩm nêu trên. Đến tháng 4, Chánh án TAND Cấp cao tại Đà Nẵng chính thức kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị hủy bản án sơ thẩm trên để điều tra lại. Sau khi xem xét, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận, quyết định hủy bản án sơ thẩm trên để điều tra lại theo thủ tục chung.

Cần rút kinh nghiệm

Theo Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Đà Nẵng, cấp sơ thẩm xét xử bị cáo Toàn về tội cố ý làm hư hỏng tài sản là có căn cứ, đúng tội danh. Tuy nhiên, Toàn là người cầm đầu, chủ mưu, lôi kéo các đối tượng khác phạm tội. Hành vi phạm tội của Toàn có tính chất côn đồ, tái phạm (Toàn có 1 tiền án về tội cướp giật tài sản; từng 2 lần bị kết án về tội cố ý gây thương tích), nhưng tòa cấp sơ thẩm không áp dụng tình tiết tăng nặng, tuyên phạt bị cáo 1 năm tù theo điểm b khoản 2 Điều 178 Bộ luật Hình sự (có khung hình phạt tù từ 2 năm đến 7 năm) là quá nhẹ, không tương xứng với vai trò, tính chất, mức độ thực hiện hành vi phạm tội của bị cáo.

Bên cạnh đó, Toàn đã khai nhận, tối 7-1-2018, bị Khang thách thức, Toàn rủ Hoàng, Trường, Sơn, Bánh và một số thanh niên đi đánh Khang. Hoàng lại rủ Thịnh và cả nhóm cùng tới nhà mẹ Khang. Lời khai này phù hợp với lời khai của Hoàng, Thịnh và các tài liệu, chứng cứ khác. Như vậy, có cơ sở xác định mục đích ban đầu của Hoàng, Thịnh và các đối tượng là cùng Toàn đi đánh Khang. Nhưng khi đến, bị nhóm Khang ném ly, Toàn hô hào cả nhóm ném lại. Sau đó, Trường đạp sập cửa cổng, cả nhóm xông vào đập phá vật dụng. Như vậy, tại thời điểm này, Toàn, Thịnh, Trường và các đối tượng khác đã tiếp nhận ý chí lẫn nhau, cùng làm hư hỏng tài sản nhà mẹ Khang. Hành vi của Thịnh, Trường và các đối tượng đi cùng đã cấu thành tội cố ý làm hư hỏng tài sản với vai trò đồng phạm giúp sức cho Toàn. Các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Thịnh là không đúng, không toàn diện, dẫn đến bỏ lọt người phạm tội. Đối với Trường, Sơn, Bánh và các thanh niên khác, cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm cho rằng chưa xác định được nhân thân, chưa xác định hành vi phạm tội nên chưa có cơ sở truy cứu trách nhiệm hình sự là thiếu sót nghiêm trọng. Các đối tượng trên do Toàn rủ, nên Toàn có thông tin họ tên, địa chỉ cư trú của họ. Vì vậy, cần điều tra, xác minh, đấu tranh với Toàn để làm rõ từng đối tượng, từ đó truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng với vai trò đồng phạm giúp sức cho Toàn. Đối với Hoàng, tuy đã rủ Thịnh đi đánh nhóm Khang, nhưng khi đến nơi, Hoàng không trực tiếp tham gia đập phá tài sản nhà mẹ của Khang, chỉ đứng ngoài nên công an xử phạt hành chính về hành vi đánh nhau hoặc xúi giục người khác đánh nhau là có căn cứ, đúng pháp luật.

Được biết, tòa án cấp sơ thẩm đã nhiều lần trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm vẫn không điều tra triệt để.

NGUYỄN BÌNH LÂN