Rừng U Minh: Nỗi lo mùa khô hạn

"NÓNG" Ở U MINH HẠ

Tỉnh Cà Mau có tổng diện tích rừng tự nhiên 522.118 ha; trong đó diện tích rừng và đất lâm nghiệp 164.642ha (có rừng hơn 96.110ha). Tỷ lệ che phủ rừng và cây phân tán của tỉnh chiếm 26%, với 3 hệ sinh thái gồm: đất rừng ngập mặn phèn U Minh Hạ gần 53.300ha, đất rừng ngập mặn 110.775ha và đất rừng trên đảo hơn 570ha, quản lý bởi 33 tổ chức và trên 5.000 hộ gia đình, cá nhân được giao đất theo Luật Đất đai và Luật Lâm nghiệp. Hiện tỉnh có 2 công ty lâm nghiệp thuộc diện phải sắp xếp theo quy định, đến nay có hơn 14.000ha rừng báo cháy mức độ 3 và hơn 3.500ha dự báo ở cấp IV.

Chốt canh giữ rừng luôn đảm bảo trực 24/24

Ông Huỳnh Minh Nguyên - Giám đốc Vườn quốc gia (VQG) U Minh - cho biết: "Dự báo năm nay nắng nóng kéo dài, từ sau Tết Nguyên đán, lực lượng làm nhiệm vụ đã thực hiện trực PCCCR. Hiện việc dọn dẹp, nạo vét kênh mương tiếp tục được đẩy nhanh để đảm bảo chữa cháy khi tình huống xấu xảy ra". Ông Nguyên cho biết thêm, công tác PCCCR đạt hiệu quả nhờ người dân đồng lòng, không như những năm trước, đến mùa khô hạn, cán bộ phải đến nhà dân vận động tham gia PCCCR, thời gian gần đây người dân đã ý thức tự giác hơn nên kế hoạch của lãnh đạo tỉnh được thực hiện rộng khắp các lâm phần. Tổng diện tích của VQG U Minh Hạ hơn 8.527ha nhưng có hơn 3.700ha ở cấp nguy hiểm mức độ 2 và 3.600ha dự báo nguy cơ cháy ở cấp độ 3.

Ông Lê Văn Sử - Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau - cho biết, ngay đầu mùa khô, các cơ quan chức năng tỉnh cùng chủ rừng đã xây dựng, phê duyệt xong phương án PCCCR (gồm 15 tổ chức, 2.276 hộ gia đình, cá nhân, cấp chính quyền) chủ động đắp các đập, đóng cống, trữ nước PCCCR. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình, hạng mục thuộc Dự án nâng cao năng lực PCCCR, qua đó nạo vét hơn 50km kênh mương, xây 8 chòi quan sát lửa... Lực lượng tham gia trực PCCCR hơn 380 người, với 73 tổ máy bơm và sẵn sàng huy động thêm 1.560 người.

Cán bộ xuyên rừng kiểm tra công tác phòng cháy chữa cháy

Hiện ở khu vực rừng thuộc quản lý của VQG U Minh Hạ, hệ thống dây leo đã bắt đầu khô héo, mực nước dưới kênh, mương cũng cạn dần, nhiều diện tích rừng đang ở mức dự báo cháy cấp 3. Theo cơ quan chức năng, nếu nắng nóng tiếp tục kéo dài khoảng nửa tháng tới thì nguy cơ cháy rừng rất cao. Mực nước trong lâm phần còn tương đối cao, khoảng 1,8 - 2m và toàn bộ vẫn ở mức báo cháy thấp. Trong đó, vùng lõi thuộc VQG U Minh Hạ khoảng 8.500ha đều ở mức báo cháy cấp II. "Mùa khô 2019 - 2020 ở tỉnh Cà Mau được xem là khốc liệt nhất, nhưng tỉnh đã thực hiện tốt công tác PCCCR với phương châm "bốn tại chỗ" gồm: lực lượng tại chỗ, chỉ huy tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ, nên thiệt hại nhẹ. Chỉ cần phát hiện điểm cháy, lực lượng PCCCR có mặt ngay", ông Lê Văn Sử chia sẻ.

"GIỮ NƯỚC" Ở U MINH THƯỢNG

Vườn quốc gia U Minh Thượng nằm ở các xã An Minh Bắc, Minh Thuận, huyện U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang với tổng diện tích tự nhiên hơn 8.537ha; trong đó rừng đặc dụng 8.038ha, rừng phòng hộ 471,59ha. Theo thống kê, tính đến cuối năm 2020, diện tích có rừng ở VQG U Minh Thượng là 6.484,5ha (rừng tràm thứ sinh tự nhiên 4.705,2ha, rừng trồng 1.779,3ha) và đồng cỏ ngập nước theo mùa có cây tái sinh rải rác là 836,7ha. Do đặc điểm rừng tràm phát triển trên đất than bùn có độ dày 0,3 - 1,2m, nguồn vật liệu cháy khô rất dày, tích tụ qua nhiều năm, khối lượng trung bình 19,3 tấn/ha, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy rừng cao khi gặp thời tiết nắng nóng, khô hạn diễn ra trên diện rộng và kéo dài.

Hàng ngày, các cán bộ vườn quốc gia đảm bảo công tác tuần tra kiểm soát

Mùa khô năm nay, lãnh đạo VQG U Minh Thượng đã chủ động giữ nước để PCCCR và phát triển rừng tràm, tại khu vực than bùn cao đảm bảo mực nước trên 30cm so với bề mặt than bùn, gia cố 6 cống điều tiết nước, đắp 2 đập giữ nước, chống rò rỉ trong suốt mùa khô, bơm bổ sung 1.445.000m3 nước (950.000m3 từ vùng đệm vào vùng lõi khi nguồn nước chưa bị nhiễm mặn, 495.000m3 từ vùng thấp lên cao). Ban quản lý VQG xác định giữ nước rừng cũng là một trong các biện pháp PCCCR. Ngay mùa khô, việc nạo vét, gia cố 7 hố chứa nước, bán kính 500m/hố để dự trữ 150m3/hố tại các khu vực có nguy cơ xảy ra cháy cao để dự trữ nguồn nước, đảm bảo chủ động chữa cháy rừng; hoàn thành dọn thực vật trên 72km các tuyến kênh chính; phát dọn 25 đường tuyến tại các khu vực có nguy cơ cháy cao (trung bình 800m/tuyến); phân lô, cắm mốc để cơ động lực lượng tiếp cận đám cháy khi cháy rừng xảy ra... Bên cạnh đó, VQG cũng chủ động điều tiết mực nước giữa các phân khu, đảm bảo mục tiêu phát triển rừng và PCCCR; trong suốt mùa khô tập trung theo dõi các yếu tố khí tượng thủy văn để kịp thời dự báo nguy cơ cháy rừng, báo cáo kịp thời về Ban chỉ đạo phòng cháy chữa cháy - cứu nạn cứu hộ tỉnh, huyện.

Thời điểm hiện nay, VQG U Minh Thượng xác định các KV trọng điểm có nguy cơ cháy cao với diện tích 1.115ha để dựng lán trại, bố trí 4 đội ứng trực PCCCR, mỗi đội 6 - 10 người, trang bị 2 máy, 2.000m ống chữa cháy, nhiên liệu ứng trực 24/24 giờ, giám sát lửa rừng theo quy định để chủ động ứng cứu khi cháy rừng xảy ra. Phía VQG duy trì lực lượng ứng trực ở 9 trạm bảo vệ rừng với 3 người/trạm, trung bình hàng ngày vào thời kỳ cao điểm của mùa khô có 72 người tham gia ứng trực PCCCR. Ban quản lý VQG thực hiện tốt quy chế phối hợp trong bảo vệ rừng, PCCCR với lực lượng kiểm lâm, công an, quân đội, sẵn sàng phối hợp các lực lượng ứng phó, xử lý các tình huống cấp bách trong bảo vệ rừng và khi cháy rừng xảy ra.

Vườn chim Bạc Liêu (thuộc P.Nhà Mát, TP.Bạc Liêu) có diện tích 130ha, với hơn 100 loài chim, cò... lên đến hơn 60.000 con, trong đó nhiều loài chim quý hiếm được ghi vào Sách đỏ thế giới. Tháng 10-2014, Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận Vườn chim Bạc Liêu là "Khu bảo tồn loài - sinh cảnh". Ban quản lý Vườn chim Bạc Liêu cho biết, những ngày qua liên tục nắng nóng gay gắt khiến cây rừng khô, nước kênh cạn... dẫn đến nguy cơ cháy rừng rất cao. Hiện mức cảnh báo cháy rừng ở Vườn chim Bạc Liêu đã được đặt lên cấp 4 (cấp nguy hiểm - khả năng cháy lớn) và dự báo sẽ chuyển sang cấp 5 (cấp cực kỳ nguy hiểm - khả năng cháy và lan nhanh) trong thời gian tới, với nguy cơ cháy rừng có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Đăng Khoa