Rủi ro yêu thời công nghệ
Thời gian gần đây, công chúng liên tục được nhắc đến khái niệm công nghệ 4.0 và tầm ảnh hưởng của nó lên mọi hoạt động của con người. Và, trong một cuộc sống thiên hình vạn trạng, thật khó có thể biết trước được những diễn biến tâm lý của con người ra sao, nhất là khi công nghệ – khái niệm đã trở nên rất gần gũi với phần đông cộng đồng.
Thời gian gần đây, công chúng liên tục được nhắc đến khái niệm công nghệ 4.0 và tầm ảnh hưởng của nó lên mọi hoạt động của con người. Và, trong một cuộc sống thiên hình vạn trạng, thật khó có thể biết trước được những diễn biến tâm lý của con người ra sao, nhất là khi công nghệ – khái niệm đã trở nên rất gần gũi với phần đông cộng đồng.
Một cảnh trong tập phim Nosedive của bộ phim truyền hình Black Mirror.
Sự xuất hiện của công nghệ đã làm thay đổi rất nhiều cách thức mà con người tương tác, giao tiếp với nhau, bao gồm cả những quan hệ tình cảm. Như chúng ta đã biết tình cảm là đề tài muôn thuở trong những sản phẩm giải trí, nghệ thuật. Tình cảm trong thời công nghệ là một trong những thứ được chọn làm cảm hứng nhiều nhất trong những câu chuyện viễn tưởng ở thì tương lai.
Kết hợp với cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới, nhiều khả năng, những tiên đoán, thậm chí là những câu chuyện tưởng tượng trong phim – ảnh về tình yêu tương lai sẽ sớm thành hiện thực. Vậy, tình yêu thời công nghệ 4.0 trông sẽ ra sao?
Các cuộc cách mạng công nghệ
Để vẽ ra viễn cảnh yêu đương thời tương lai xa, hãy cùng tìm hiểu khái niệm công nghệ 4.0, đúng hơn là cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Trong quá khứ, chúng ta đã trải qua ba cuộc cách mạng lớn về công nghệ.
Với cuộc cách mạng đầu tiên, con người đã không còn dùng tay để thực hiện công việc dệt nữa. Những chiếc máy dệt cơ khí ra đời, vải vóc được tạo ra với số lượng lớn. Đây cũng là lúc những hệ thống chạy bằng hơi nước thế chỗ cho những cỗ máy thủ công.
Trong cuộc cách mạng thứ 2, điện năng xuất hiện và lưu hành rộng rãi. Con người dùng điện để mở rộng quy mô sản xuất của các nhà máy sẵn có. Nói cách khác, đây là cuộc cách mạng mà điện năng giành phần thắng từ cơ năng (hơi nước).
Ở cuộc cách mạng thứ 3, Internet ra đời, hình thành những cầu nối từ xa trong giao tiếp giữa con người với con người. Thông tin được số hóa. Đây còn được gọi là cuộc cách mạng kỹ thuật số. Thông tin trở thành một tài nguyên quan trọng giữa đại dương Internet toàn cầu.
Tuy nhiên, mọi thứ trên đây sẽ lần lượt chìm vào dĩ vãng với cuộc cách mạng thứ 4, khi số lượng thông tin trở nên khổng lồ, các hệ thống trở nên phức tạp và việc quản lý sẽ được tự động hóa, từ xa, trên một mạng lưới rất rộng và tiết kiệm năng lượng nhất có thể.
Những ảnh hưởng của công nghệ 4.0
Trải qua cả ba cuộc cách mạng, cách mà con người thể hiện tình yêu vẫn sẽ không thay đổi, và dự kiến sẽ vẫn như vậy ở cuộc cách mạng công nghệ thứ 4. Chẳng hạn như: tìm người đồng hành mỗi khi cô đơn, tặng quà cho người họ mến, chia sẻ cùng nhau những hoạt động thú vị…
Tuy nhiên, thứ thay đổi và giữ vị trí quan trọng nhất lại chính là danh tính của mỗi người. Công nghệ 4.0 ảnh hưởng lớn đến điều này và những khái niệm liên quan: cẩn trọng hơn về tính riêng tư, khái niệm sở hữu khi mọi thứ được số hóa, thói quen tiêu thụ mọi sản phẩm đều được các hệ thống tự động ghi lại, thời gian con người dành cho những hoạt động giải trí…
Công nghệ 4.0 có thể khiến chúng ta cảnh giác hơn nhưng không vì một cơ thể vật lý mà lại là vì… danh tính điện tử của mỗi người. Đây cũng là niềm cảm hứng để cho ý tưởng làm nên câu chuyện trong tập Nosedive (của bộ phim truyền hình Black Mirror). Trong thế giới tương lai, con người quan tâm hơn đến danh tính số hóa của họ và địa vị xã hội tượng trưng cho số sao đánh giá, số lượng yêu thích…
Bất ngờ hơn, gần đây Trung Quốc cũng đã giới thiệu hệ thống chấm điểm tín dụng công dân tương tự như trên phim. Thông qua hệ thống này, nhà nước có quyền giới hạn hoặc phân quyền những nhu cầu công cộng của con người. Và, để cải thiện điểm số tín dụng của mình, không còn cách nào khác, họ phải chơi theo luật của cả một hệ thống, quan tâm đến danh tính điện tử của mình hơn.
Hay như trong tập phim Hang the DJ (cũng từ bộ phim Black Mirror), chuyện tình giữa hai nhân vật trẻ là kết quả của hàng nghìn phép thử trên một ứng dụng nhỏ xíu nằm trong chiếc di động của họ. Có thể thấy, danh tính điện tử đóng vai trò rất quan trọng, là nguồn dữ liệu đầu vào, để cho một hệ thống ra quyết định người nào có hợp với người kia hay không.
Nhiều rủi ro
Thật khó để nói trước con người sẽ nhận nhiều niềm vui hay nỗi buồn từ việc tự động hóa trong quá trình tìm kiếm tình yêu của họ. Dĩ nhiên, một hệ thống lớn mang lại cho người ta nhiều cơ hội gặp gỡ hơn trong biển trời dữ liệu đó, có bao nhiêu danh tính điện tử thật, bao nhiêu danh tính điện tử giả. Và trong mỗi danh tính điện tử, có bao nhiêu phần trăm thông tin là thật.
Giao phó quan hệ tình cảm cho một hệ thống đồng nghĩa chấp nhận cả rủi ro mà từ nó mang lại. Facebook có thể nhắc lại một kỷ niệm (đẹp) nhưng ở hiện tại nó vẫn chưa đủ khả năng nhận ra rằng người dùng có vui vẻ, tiếc nuối, buồn bã… với kỷ niệm đó hay không. Dễ thấy, Internet và tự động hóa tạo ra người-dữ-liệu hơn, đồng nghĩa nhiều danh tính điện tử hơn, con người có nhiều lựa chọn để ghép cặp với nhau hơn. Nhưng cũng từ đó, rủi ro cũng cao hơn bởi tồn tại những danh tính điện tử ảo được tạo ra với mục đích không để phát triển những mối quan hệ mà chỉ để bán hàng, tăng lượng tương tác. Do đó, dù ở môi trường ảo hay thật, con người cũng không nên quá phó thác cho bất kỳ hệ thống, tổ chức nào. Và trên hết, tình cảm nên chỉ đến từ một chữ… duyên.
