Rồng mặt người, cáo 9 đuôi, hổ 9 đầu và thế giới thần thú

Sơn hải kinh là cuốn sách ghi chép về nhiều phương diện từ địa lý, thiên văn, lịch sử thần thoại, khí tượng, động thực vật, khoáng vật, tôn giáo, phát minh… nhưng được phủ nhiều màu sắc thần thoại. Nhiều động thực vật trong sách là sản phẩm của trí tưởng tượng đi sâu vào hệ thống tâm linh, văn hóa, và cả nền văn học huyền ảo, thế giới tiên hiệp Trung Hoa. Cuốn sách là thư tịch cổ, tác giả khuyết danh, tồn tại hàng nghìn năm nay. Mới đây, sách được xuất bản tiếng Việt qua bản dịch của Nguyễn Đức Vịnh.

Dưới đây là hình ảnh một số loài động vật, thần thú được mô tả trong Sơn hải kinh.

Cửu vĩ hồ. Hình dáng như cáo nhưng có 9 cái đuôi, tiếng kêu như tiếng trẻ con khóc, có thể ăn thịt người, ai ăn được nó sẽ không bị trúng cổ độc.

Hiêu. Hình dáng như con ngu, tay dài, giỏi ném.

Phủ hề. Hình dạng như gà trống mà mặt như mặt người, tiếng kêu chính như tên gọi, mỗi khi xuất hiện thì tất có việc binh đao.

Thần mặt người mình ngựa và thần mặt người hình bò.

Cổ. Có dạng mặt người mình rồng. Cổ cùng Khâm Phi hợp sức giết Bảo Giang ở mặt nam núi Côn Luân. Đế vì thế tru lục cả hai ở một nơi nằm về phía đông núi Chung, gọi là Diêu Nhai. Khâm Phi hóa thành chim Đại Ngạc, hình dáng như chim ưng nhưng trên mình có hoa văn màu đen, đầu trắng, mỏ đỏ, vuốt như vuốt hổ, phát ra tiếng kêu như chim thần hộc, một khi xuất hiện tất có chiến tranh to. Cổ hóa thành chim Tuấn, hình dạng như diều hâu nhưng chân đỏ, mỏ thẳng, trên mình có hoa văn màu vàng, đầu trắng, phát ra tiếng kêu như chim hộc, xuất hiện ở đâu thì nơi đó bị hạn to.

Thần Lục ngô. Thần này có dạng mình hổ, mặt người mà vuốt hổ, cai quản chín bộ trên Thiên Đình cùng thời tiết tại vườn nuôi thú của Đế.

Thần Si. Hình dáng mặt người mình thú, chỉ có một chân, một tay, tiếng kêu như tiếng người ta rên rỉ.

Chim loan. Hình dạng như chim địch mà lại có hoa văn ngũ sắc, tên gọi là “loan”, một khi xuất hiện thì thiên hạ yên bình.

Mạo ngưu. Trên núi Phan Hầu có nhiều cây tùng và cây bách, dưới núi có nhiều cây trăn và cây hộ, mặt nam núi có nhiều ngọc, mặt bắc núi có nhiều sắt. Ở đấy có một loài thú, hình dáng như bò mà bốn khớp chân có lông, trân gọi là Mạo ngưu.

Thần Đà Vi. Thần ngụ ở núi Kiêu, hình dáng như người mà có sừng dê, vuốt hổ, thường bơi lội ở chỗ nước sâu của sông Thư, sông Chương, khi ra vào đều phát sáng.

Một giống cá lạ. Từ núi Mật tới núi Chung, khoảng cách là 460 dặm, ở giữa toàn là đầm lầy. Vùng ấy có nhiều chim lạ, thú lạ, cá lạ, thảy đều là những loài dị biệt trên đời.

Ứng long. Ứng long là một vị thần, hình dáng như rồng mà có cánh, tương truyền từng giúp đỡ Hoàng đế trong cuộc chiến chống lại Xi Vưu.

Y Nguyên