Rối loạn chức năng tình dục do thuốc chống trầm cảm ở nam giới: Giải quyết thế nào?

Suy giảm chức năng tình dục - một bất lợi cần lưu ý

Các tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm phổ biến là các vấn đề liên quan đến xuất tinh (chậm hoặc không thể xuất tinh) và giảm hoặc mất ham muốn tình dục. Đối với một số người, những ảnh hưởng đến khả năng tình dục là không đáng kể hoặc mất dần khi cơ thể thích nghi với thuốc. Tuy nhiên, nhiều trường hợp lại không thể tránh khỏi các phản ứng phụ này. Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào từng cá nhân, từng loại thuốc và liều dùng thuốc cụ thể.

2 nhóm thuốc chống trầm cảm có liên quan đến mức độ xuất hiện rối loạn chức năng tình dục cao nhất, đó là:

Nhóm các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) gồm các thuốc: citalopram (celexa), escitalopram (lexapro), fluoxetine (prozac), fluvoxamine (luvox), paroxetine (paxil) và sertraline (zoloft).

Nhóm các chất ức chế tái hấp thu serotonin norepinephrine (SNRIs): Desvenlafaxine, duloxetine, levomilnacipran và venlafaxine...

Các loại thuốc chống trầm cảm mới hơn vilazodone và vortioxetine đã được chứng minh là có tỷ lệ rối loạn chức năng tình dục thấp hơn so với các loại thuốc SSRI và SNRI truyền thống. Bupropion và mirtazapine cũng có tỷ lệ rối loạn chức năng tình dục thấp hơn.

Các thuốc benzodiazepine được sử dụng điều trị chứng lo âu (ở những người bệnh này) cũng có thể gây rối loạn chức năng tình dục, chủ yếu là suy giảm khả năng cương cứng. Tuy nhiên, những loại thuốc này chỉ được chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn (2-4 tuần) khiến khả năng rối loạn chức năng tình dục lâu dài ít xảy ra hơn.

Nếu thấy suy giảm tình dục khi uống thuốc, bệnh nhân cần đi khám để được tư vấn.

Có thể phòng ngừa không?

Có nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn chức năng tình dục, như trầm cảm, rối loạn lo âu và lạm dụng chất kích thích... Thực tế, có nhiều bệnh nhân nhờ thuốc chống trầm cảm mà cải thiện chức năng tình dục. Nguyên nhân là do bệnh nhân mất chức năng tình dục do bệnh trầm cảm nghiêm trọng. Vì thế, khi điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, chức năng tình dục lại trở lại bình thường.

Khi bệnh nhân sử dụng thuốc để điều trị trầm cảm nếu gặp tình trạng rối loạn chức năng tình dục, có thể giải quyết bằng cách:

Thay đổi liều lượng: Có thể cải thiện tình trạng rối loạn chức năng tình dục bằng cách thay đổi liều lượng thuốc. Lưu ý, tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng, điều này có thể dẫn đến các ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Cần trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được điều chỉnh liều lượng của thuốc như giảm liều, bỏ qua một liều hoặc uống muộn hơn trong ngày.

Đổi hoặc thêm thuốc: Có thể lựa chọn đổi sang một loại thuốc khác. Lưu ý, nhóm SSRI có thể gây rối loạn chức năng tình dục cao. Lexapro và prozac là 2 thuốc có rủi ro thấp nhất trong số các SSRI.

Thuốc chống trầm cảm ít có tác dụng phụ nhất là wellbutrin. Thuốc không ảnh hưởng đến serotonin, chất gây rối loạn chức năng tình dục. Vì vậy, sẽ không có nguy cơ rối loạn chức năng tình dục. Tuy nhiên, đối với một số bệnh nhân, thuốc có thể không có tác dụng đối với chứng trầm cảm hoặc lo lắng của người bệnh. Việc đổi thuốc hay thêm thuốc cần được sự tư vấn cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa.

Ngừng dùng thuốc: Có thể ngưng sử dụng thuốc để tránh gặp các rối loạn chức năng tình dục nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến chứng trầm cảm quay trở lại. Nên nhớ, người bệnh không được tự ý ngừng sử dụng thuốc mà cần đến khám và tư vấn tại các phòng khám chuyên khoa. Bác sĩ sẽ quyết định nên ngừng dùng thuốc hay có thể kết hợp thuốc chống trầm cảm với các loại thuốc giảm tác dụng phụ đến tình dục để vừa có đời sống tình dục khỏe mạnh, vừa có thể kiểm soát tình trạng trầm cảm.

Sau khi ngừng sử dụng thuốc chống trầm cảm, một số nam giới có thể tiếp tục gặp các vấn đề về tình dục và một số có thể phát triển một vấn đề như xuất tinh sớm. Nếu gặp những vấn đề này, cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và chỉ định cách điều trị kịp thời.

DS. Thảo Đan