Rối loạn cảm xúc nguy hiểm như thế nào?

Các bệnh nhân tâm thần điều trị ở bệnh viện (Ảnh - Minh Nhân)

Đây là ý kiến của TS. BS. Mai Đức Thảo - Trưởng Khoa Thần kinh, Bệnh viện Hữu Nghị - về hội chứng rối loạn cảm xúc.

Vui, buồn thất thường vì rối loạn cảm xúc

Mới đây, vụ việc bệnh nhân Nguyễn Xuân Quý, 38 tuổi, điều trị ở Bệnh viện Tâm thần Trung ương I cải tạo phòng bệnh thành “động bay lắc” để sử dụng, tàng trữ, mua bán trái phép ma túy đã gây chấn động dư luận. Trước đó, bệnh nhân đã được Viện Pháp Y Tâm thần Trung ương kết luận mắc rối loạn cảm xúc thực tổn, từng thoát chết trong vụ tai nạn tàu hỏa khiến 6 người tử vong ở huyện Thường Tín vào tháng 10/2016.

Theo TS. BS. Mai Đức Thảo, rối loạn cảm xúc là một hội chứng bất thường của não bộ khi tâm lý có sự thay đổi không ổn định về mặt cảm xúc. Những người mắc phải hội chứng này có thể chuyển đổi tâm trạng từ hưng phấn sang trầm cảm một cách nhanh chóng và xen kẽ. Người mắc chứng bệnh này thường rơi vào trạng thái suy nghĩ tiêu cực và vui buồn thất thường.

Tổ chức Y thế giới (WHO) đã xếp rối loạn cảm xúc là vấn đề y tế lớn thứ 4 thế giới. Mặc dù là căn bệnh phổ biến nhưng đến nay, nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của rối loạn cảm xúc vẫn chưa có nhiều điểm chưa rõ ràng. Có nhiều giả thuyết nhưng trong đó giả thuyết về sinh học, sinh lý được cho là có vai trò chính.

Người mắc rối loạn cảm xúc thường rơi vào trạng thái suy nghĩ tiêu cực và vui buồn thất thường (Ảnh minh họa)

Rối loạn cảm xúc có 2 loại gồm: Rối loạn trầm cảm và rối loạn hưng cảm. Rối loạn trầm cảm là một trong những rối loạn cảm xúc thường gặp có iểu hiện đặc trưng là khí sắc trầm, tăng sự mệt mỏi, giảm năng lượng đánh mất hứng thú và sự quan tâm với mọi thứ xung quanh. Còn rối loạn hưng cảm là tình trạng cảm xúc dao động bất thường từ trạng thái kích thích sang hưng phấn, ức chế và trầm cảm. Các triệu chứng của bệnh có tính chất chu kỳ và xen kẽ giữa các giai đoạn này là những giai đoạn cảm xúc bình thường, ổn định.

Thực tế, có nhiều nguyên nhân gây rối loạn cảm xúc gồm: yếu tố di truyền, rối loạn dẫn truyền thần kinh, rối loạn nội tiết, quan hệ gia đình – xã hội,…

BS. Thảo cho hay: Rối loạn cảm xúc sau chấn thương tâm lý (PTSD) là một loại rối loạn lo âu kích hoạt bởi một sự kiện chấn thương tâm lý. Có thể phát triển chứng rối loạn căng thẳng hậu chấn thương tâm lý khi có trải nghiệm hoặc chứng kiến một sự kiện gây căng thẳng sợ hãi, bất lực hoặc kinh dị. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do hiếp dâm, quấy rối tình dục, tấn công vật lý, đang bị đe dọa với vũ khí, tuổi thơ lạm dụng thể chất.

Tuy nhiên, nhiều sự kiện khác sau chấn thương cũng có thể dẫn đến rối loạn stress sau chấn thương, trong đó có hỏa hoạn, thiên tai, người khờ dại, cướp, hành hung, xung đột dân sự, tai nạn xe hơi, tai nạn máy bay, tra tấn, bắt cóc, chẩn đoán y khoa đe dọa mạng sống, tấn công khủng bố và khác hay sự kiện đe dọa.

Hậu quả khôn lường

Rối loạn cảm xúc và các dạng bệnh tâm thần khác thường có chu kỳ ngày càng nhanh, triệu chứng tăng dần về mức độ và tần suất. Đặc biệt là khi kết hợp với những yếu tố như (lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn lo âu, tuổi phát bệnh sớm, sử dụng thuốc chống trầm cảm, tiền sử gia đình có người mắc bệnh, có hành vi/ suy nghĩ tự tử,...

Nếu không thăm khám và điều trị sớm, rối loạn cảm xúc có thể gây ra rất nhiều biến chứng như: Giảm sức khỏe, tự sát gây ảnh hưởng đến gia đình và xã hội.

Chính vì thế, BS. Thảo nhấn mạnh: Bệnh nhân mắc rối loạn cảm xúc phải được điều trị sớm và kịp thời, kết hợp phương pháp điều trị không dùng thuốc (trị liệu sốc điện, tâm lý liệu pháp, điều trị kích thích từ xuyên sọ) và phương pháp điều trị có dùng thuốc (thuốc điều trị trầm cảm và hưng cảm).

Các bác sĩ sẽ dựa vào mức độ triệu chứng của bệnh nhân để đưa ra can thiệp. Bệnh nhân sẽ được điều trị chủ yếu trong giai đoạn trầm cảm và hưng cảm. Trong trường hợp nặng, bệnh nhân cần phải nhập viện để tránh tự sát (ở bệnh nhân trầm cảm) và phòng ngừa các hậu quả do kích động gây ra (bệnh nhân hưng cảm nặng).

Minh Thúy