Rex Tillerson và 14 tháng sóng gió ở Nhà Trắng

Lúc đó là khoảng 2h sáng, ông Kelly đã truyền tới ông Rex Tillerson thông điệp không mấy dễ chịu: “Boss” (Tổng thống Donald Trump) đang không vui vẻ. Ông Kelly đồng thời cảnh báo ông Tillerson về những khả năng xấu có thể xảy ra.

Ngoại trưởng Rex Tillerson đã bị sa thải do bất đồng với Tổng thống Donald Trump

Theo Washington Post, Kelly đã không thành công trong việc để ông Tillerson hiểu, ông đang chuẩn bị mất chức. Thực tế, 2 nguồn tin thân cận với Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Donald Trump đã định sa thải ông Tillerson từ ngày Thứ Sáu (9/3), nhưng ông Kelly thuyết phục Trump chờ vị Ngoại trưởng trở về từ chuyến công du châu Phi. Đây là chuyến đi đầu tiên của ông Tillerson tới lục địa đen kể từ khi ông Trump dùng những từ không mấy hay ho mô tả một phần nơi này.

Bốn tiếng sau khi máy bay của ông Tillerson hạ cánh ở sân bay thuộc căn cứ Jont Base Andrews vào ngày Thứ Ba của tuần này, ông nhận được thông báo sa thải mà không có bất kỳ thông báo hay cuộc nói chuyện riêng nào với Tổng thống trước đó. Ông Trump, như thói quen, đã thông báo quyết định của mình trên Twitter. “Cảm ơn Tillerson vì những cống hiến!”, đó là những gì ông Trump gửi tới cựu CEO hãng Exxon Mobil.

Tổng thống Mỹ đồng thời chỉ định Giám đốc Cục tình báo trung ương (CIA), Mike Pompeo đảm nhiệm vị trí của ông Tillerson. Thay thế ông Pompeo nắm CIA là bà Gina Haspel. Cả hai sẽ đảm đương công việc sau khi được Thượng viện phê chuẩn. Không lâu sau đó, Thứ trưởng Ngoại giao Steve Goldstein cũng bị cách chức. Lý do chính thức không được công bố nhưng theo Reuters, khả năng cao nhất là việc ông Goldstein có mối quan hệ gần gũi với ông Tillerson.

14 tháng sóng gió

Sự ra đi của ông Tillerson, dù theo cách hết sức bất ngờ, lại không hề gây ngạc nhiên đối với người trong cuộc. Theo Washington Post, đây là kết cục sau 14 tháng nhiều sóng gió trong mối quan hệ giữa ông Trump với ông Tillerson. Những đồn đoán về việc ông Tillerson sẽ ra đi đã dấy lên trên truyền thông Mỹ từ năm 2017, nhiều đến độ báo chí phải sử dụng từ ghép “Rexit” (như cách gọi việc Anh rời EU-Brexit) để mô tả chuyện này.

Theo AFP, ông Tillerson đã va chạm với ông Trump quá nhiều vấn đề, từ chương trình hạt nhân Iran, cách thức tiếp cận cuộc khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên tới các vấn đề khác như khủng hoảng Qatar, hiệp định chống biến đổi khí hậu Paris 2015…”Chúng tôi có quan hệ tốt với nhau nhưng không nhất trí về nhiều thứ. Khi mọi người nhìn vào thỏa thuận với Iran, tôi thấy thật kinh khủng, còn ông ấy nghĩ “okay””-ông Trump nói với báo chí trước chuyến đi tới bang California trong tuần này.

Từ mùa thu 2017, đã có những lời đồn về sự rạn nứt quan hệ giữa đôi bên, khi ông Tillerson được cho đã gọi ông Trump là “gã ngốc”. Tuy nhiên, cả hai phủ nhận. Đỉnh cao mâu thuẫn xảy ra khi ông Tillerson chỉ trích phản ứng của ông Trump sau vụ bạo loạn sắc tộc gây chết người ở Charlottesville. Ông Tillerson cho rằng ông Trump “chỉ cất tiếng nói cho bản thân”, ‘và chúng tôi bày tỏ các giá trị của nước Mỹ từ Bộ Ngoại giao”. Giọt nước tràn li có lẽ là thời điểm ông Trump quyết định gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un mà không cần có sự tham khảo ông Tillerson. Trước đó, ông Trump từng công khai tuyên bố, ông Tillerson nên “dành năng lượng” để làm việc, thay vì lãng phí thời gian đàm phán với nhà lãnh đạo Triều Tiên.

Một lý do khác có thể thúc đẩy sự ra đi của ông Trump, theo Washington Post, là ông có rất ít đồng minh ở Nhà Trắng. Quan hệ của ông với Jared Kushner-con rể ông Trump-không mấy tốt đẹp. Ông cũng va chạm thường xuyên với Cố vấn an ninh H.R McMaster hay đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, bà Nikki Haley. Đây đều là những người thân tín của ông Donald Trump. Rốt cuộc thì ông Tillerson ra đi. Theo Reuters, nội các của ông Trump sẽ tiếp tục có những biến động về nhân sự trong thời gian tới.

AN QUỐC (Theo AFP, Reuters, Washington Post)