Rạch Lăng khi nào được khai thông?

Nhiều năm qua, hàng chục hộ dân xung quanh rạch Lăng phải sống thấp thỏm, bất an về tình trạng sức khỏe của mình. Dòng nước bị tắt nghẽn, nước mưa ứ đọng, rác thải vứt vô tội vạ, kèm theo đó là bốc mùi hôi thối nồng nặc lan tỏa vùng rộng lớn.

ác ngập ngụa chèn dòng chảy rạch Lăng - Ảnh: Hà Kiều

“Sống chung” với rác

Nước tồn động, rác chất đống, cỏ cây um tùm, mùi hôi thối xông vào tận mũi là những gì mà chúng tôi ghi nhận được tại khu vực rạch Lăng (Phường 13, quận Bình Thạnh, TP.HCM). Có thể dễ dàng bắt gặp những túi ni-lông nằm lởm chởm trên đường, xác chết động vật cùng rác sinh hoạt nằm vương vãi, chen cả lối đi.

Không chỉ bốc mùi hôi thối, rác thải còn nghẹn ứ dòng chảy của con rạch khiến nước không có lối thoát. Nhiều đoạn rạch đầy nghẹt rác, tạo “cơ hội” cho côn trùng, ruồi nhặng, muỗi, chuột sinh sôi. Mầm bệnh cũng từ đó mà phát sinh. Vấn đề này đã tồn tại hàng chục năm nay. Việc giải quyết còn gặp nhiều khó khăn, chưa mang lại hiệu quả, nhất là khi người dân đã lấn chiếm lòng kênh, xả rác làm tắc nghẽn lòng kênh.

Nước tù đọng, nơi sinh sống phát triển của muỗi, lăng quăng - Ảnh: Hải Quân

Bà Trần Thị Mai Hương sống tại căn nhà xập xệ bị ngập nước mỗi lần mưa - Ảnh: Hà Kiều

Bà Trần Thị Mai Hương, một người dân sống nơi đây 20 năm búc xúc nói: “Trước đây con rạch này còn có ghe tàu chạy qua. Nhưng nhiều năm nay, rác thải đã dần lấp lòng kênh, rồi ruồi muỗi phát sinh ngày càng nhiều, mùa nắng thì bốc mùi hôi thối, mùa mưa thì nước dơ chảy tràn lan.”

Cùng tâm trạng, cô Mai Thị Xuân, sống nơi này hơn 25 năm cũng luôn lo lắng, bất an khi sống cạnh con rạch ô nhiễm. “Mùa này là muỗi nhiều lắm, 2 đứa cháu tôi ngủ phải giăng mùng bật quạy suốt ngày. Rồi ao tù nước đọng, trẻ con sống gần đây bị ảnh hưởng lắm…

Không chỉ sống trong tình trạng ô nhiễm mà nhiều người còn phải chịu sống trong cảnh thiếu nước sạch. “Nhà tôi thuộc diện hộ nghèo, không có tiền dùng nước máy nên phải sử dụng nước giếng ngay gần khu vực rạch Lăng ô nhiễm. Tôi chỉ mong ngành chức năng sớm có biện pháp khắc phục để sớm trả lại không gian trong sạch nơi đây”, cô Xuân chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Phi Hùng, Chuyên viên Phòng Quản lý Hệ thống Thoát nước (Trung tâm Phòng Chống ngập TP.Hồ Chí Minh), bên cạnh nguyên nhân một số nhà lấn chiếm kênh rạch, làm nghẽn dòng chảy thì nguyên nhân chính là do ý thức của người dân trong việc xả rác thải. Phần lớn người dân sống ở khu vực này thường có thu nhập thấp và ý thức chưa cao nên đụng đâu là xả đó.

Cần một quy hoạch tổng thể?

Trước thực trạng trên, thời gian qua, vấn đề xử lý ô nhiễm, rác thải ở rạch Lăng cũng đã được các cấp quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, việc xóa “ỗ muỗi” nói riêng và xử lí tình trạng ô nhiễm nguồn nước còn gặp nhiều khó khăn. Địa phương, mà cụ thể là UBND quận Bình Thạnh cũng chỉ có những giải pháp “chữa cháy” ô nhiễm tạm thời (giải quyết phần ngọn) như nạo vét kênh, phun thuốc diệt muỗi… nhưng chỉ được trong thời gian ngắn, rồi đâu lại vào đấy.

Theo bà Trần Thị Ngọc Diệu, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường (Trường ĐH Công nghiệp TP.Hồ Chí Minh): Muốn giải quyết triệt để vấn đề này thì phải cần một quy hoạch tổng thể cho khu vực này. Cụ thể là vấn đề tái định cư cho người dân. Đây là giải pháp cấp bách để giải quyết vấn đề ô nhiễm.

Rác tràn lối vào khu dân cư rạch Lăng - Ảnh: HÀ KIỀU

“Bên cạnh đó, người dân cũng cần nâng cao ý thức trong việc xả rác thải, giữ gìn mỹ quan đô thị bởi không chỉ làm sạch môi trường mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Do đó, vấn đề bảo vệ môi trường không chỉ là của riêng ai mà rất cần sự chung tay của mọi người, cả ngành chức năng lẫn người dân.”, bà Trần Thị Ngọc Diệu nhấn mạnh.

Theo kế hoạch, khu dân cư rạch Lăng sẽ được cải tạo hoàn chỉnh trong 10 năm tới - Ảnh: Hà Kiều

Được biết, đầu năm 2016, “Dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng và khai thác quỹ đất ven rạch Xuyên Tâm” với tổng vốn đầu tư hơn 5.000 tỉ đồng đã được UBND TP.HCM phê duyệt và đến năm 2022 sẽ hoàn thành, trong đó có cải tạo rạch Lăng (thuộc nhánh con rạch Xuyên Tâm). Tuy nhiên đến nay đã qua rất lâu, dự án vẫn giậm chân tại chỗ.

Dòng rạch Lăng vẫn thế, vẫn tắt nghẽn, vẫn rác và rác, vẫn bốc mùi hôi nồng nặc và chuyện muỗi xuất hiện dày đặc kéo dài hàng chục năm, song song với những hứa hẹn đầy triển vọng của chính quyền địa phương, từ chủ đầu tư.

Hà Kiều - Lê Phan