Quyết liệt đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người

“Ẩn náu” trên mạng in-tơ-nét

Tội phạm mua bán người xảy ra trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Theo báo cáo của Bộ Công an, trong 5 năm (2012-2017), hơn 3.000 nạn nhân bị mua bán và nghi vấn bị mua bán, trong đó, 90% số nạn nhân bị bán ra nước ngoài. Trong đó, chủ yếu là phụ nữ, trẻ em (chiếm hơn 90%), phần lớn là người dân tộc thiểu số (chiếm hơn 80%), thường tập trung ở những vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, có hoàn cảnh kinh tế khó khăn... Hầu hết nạn nhân là phụ nữ, khi bị lừa bán ra nước ngoài, bị cưỡng ép kết hôn làm vợ người dân bản địa và bị bóc lột tình dục (chiếm gần 80%), và cưỡng bức lao động. Trong số hơn 3.000 nạn nhân mua bán người được phát hiện, số nạn nhân đã trở về là 2.571 người, trong đó, số nạn nhân được trao trả và giải cứu là 1.334 người, số nạn nhân tự trở về là 1.237 người; số nạn nhân chưa trở về là 519 người. Ðặc biệt, ở TP Cần Thơ, cơ quan công an đã phát hiện tám trường hợp nạn nhân là nam giới bị lừa ra nước ngoài bán thận…

Mới đây, tháng 6-2019, Công an huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La phá thành công chuyên án, triệt phá đường dây tội phạm lừa đảo, mua bán người từ địa bàn huyện Mộc Châu sang Trung Quốc. Lực lượng công an giải cứu thành công em Lường Thị D, SN 1992, trú tại xã Ðông Sang, huyện Mộc Châu và bắt giữ đối tượng Hoàng Thị Mai Hương, SN 1984, trú tại bản Bến Trai, xã Quy Hướng, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Hương đã móc nối với đối tượng người Trung Quốc và lên kế hoạch về nước lừa dẫn phụ nữ sang Trung Quốc bán cho những người có nhu cầu để lấy tiền chia nhau. Trong một vụ việc khác, Công an quận Ðống Ða (Hà Nội) đã đấu tranh làm rõ một vụ mua bán trẻ sơ sinh. Theo đó, các trinh sát của Công an quận phát hiện Nguyễn Trần Lan Anh (SN 1999, quê Bình Phước) bỏ lại một trẻ sơ sinh trước cửa ngôi nhà trên phố Phương Mai. Bị triệu tập về trụ sở công an, Lan Anh khai nhận, bản thân Lan Anh thường theo dõi “Hội cho - nhận con nuôi” trên mạng xã hội facebook, nhằm tìm trẻ sơ sinh để mua bán. Từ đó, Lan Anh làm quen với chị P. (SN 1991, trú tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), người đang mang thai nhưng không có điều kiện nuôi dưỡng. Lan Anh nói dối rằng bản thân mình bị vô sinh cho nên muốn nhận con của chị P. để nuôi và hứa hẹn sẽ lo mọi chi phí sinh nở cũng như bồi dưỡng một khoản tiền sau sinh cho chị P. Sau đó, Lan Anh trao đổi với đồng bọn là Huỳnh Thị Hồng (SN 1989, trú tại TP Hồ Chí Minh) để tìm người mua con của chị P. với giá 35 triệu đồng. Nếu phi vụ trót lọt, Lan Anh sẽ trả công hai triệu đồng cho Hồng. Sau khi chị P. sinh nở, giữa Lan Anh và sản phụ này nảy sinh mâu thuẫn liên quan đến chi phí. Lan Anh đã bế con của chị P. ra khỏi bệnh viện, mang về nhà nghỉ trên phố Phương Mai để chờ người của Huỳnh Thị Hồng tới.

Bị chị P. gọi điện đòi lại con, sợ gia đình chị P. tố cáo với cơ quan công an, Lan Anh đã mang bé sơ sinh ra bỏ trước cửa ngôi nhà ở phố Phương Mai. Từ manh mối này, Công an quận Ðống Ða phát hiện và triệt phá đường dây mua bán trẻ sơ sinh “ẩn náu” trong các hội nhóm trên các trang mạng xã hội, làm rõ chín vụ mua bán khác ở nhiều tỉnh, thành phố phía nam. Khám nhà những đối tượng liên quan, cảnh sát tiếp tục phát hiện một số trẻ sơ sinh được các đối tượng đưa về nuôi dưỡng, chờ ngày bán cho các đầu mối đặt mua.

Cần những giải pháp đồng bộ

Theo cơ quan cảnh sát điều tra, đối tượng phạm tội chủ yếu là lưu manh chuyên nghiệp, có tiền án, tiền sự về mua bán người, cấu kết với các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, biên giới tạo thành đường dây khép kín để lôi kéo, lừa gạt, đưa nạn nhân ra nước ngoài bán. Lợi dụng chính sách mở cửa của Việt Nam, các đối tượng phạm tội là người nước ngoài đã trá hình vào thăm thân, du lịch, liên kết làm ăn kinh tế để lừa phụ nữ, trẻ em dưới dạng đưa đi làm việc ở nước ngoài, cho nhận con nuôi, kết hôn rồi đưa ra nước ngoài bán. Những thủ đoạn này ngày càng tinh vi, phức tạp.

Trước đây, việc tiếp cận và làm quen với nạn nhân phải diễn ra trực tiếp; thì hiện nay, ngày càng nhiều đối tượng phạm tội thông qua mạng xã hội và điện thoại thông minh để tiếp cận nạn nhân, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nạn nhân, cho nên công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh ngăn chặn của lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Phần lớn các vụ mua bán người diễn ra ở những vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế kém phát triển, dân trí thấp, có nhiều khó khăn về đường sá và phương tiện đi lại. Do đó, nhiều người dễ dàng bị lợi dụng và tin vào các đối tượng phạm tội, trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người.

Trước tình hình nêu trên, vấn đề cấp thiết đặt ra là cơ quan chức năng cần đổi mới công tác giáo dục, truyền thông về tội phạm mua bán người với nội dung và hình thức phong phú nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tội phạm mua bán người; tập trung tuyên truyền sâu rộng đến những đối tượng có nguy cơ cao, những nơi sử dụng nhiều lao động nữ, có nhiều phụ nữ lấy chồng nước ngoài… không để họ trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người. Phát triển mô hình câu lạc bộ thanh thiếu niên di cư an toàn góp phần làm giảm nạn mua bán người thông qua việc nâng cao năng lực cho thanh thiếu niên tự bảo vệ được mình và các bạn cùng trang lứa. Nên thành lập câu lạc bộ tại cấp thôn/bản dành cho thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi.

Bên cạnh đó, ngành công an cần chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, nhất là tại các tuyến, địa bàn trọng điểm về mua bán người; rà soát, thống kê các đầu mối, đường dây nghi vấn hoạt động mua bán người để tập trung xác minh, thu thập tài liệu, xác lập chuyên án đấu tranh triệt phá. Ðồng thời, phối hợp chặt chẽ với bộ đội biên phòng các địa phương và các lực lượng chức năng trong công tác tuần tra, kiểm soát, trao đổi thông tin về đường dây, các đầu mối nghi vấn, băng, ổ nhóm tội phạm mua bán người, nạn nhân bị mua bán để kết hợp, củng cố tài liệu, chứng cứ, xác lập chuyên án, đấu tranh truy bắt các đối tượng và giải cứu nạn nhân.

LÊ TÚ