Quyền lực mềm Trung Quốc va vào đá tảng

Đại học Vrije Universiteit Brussels (VUB) của Bỉ vừa xác nhận sẽ không gia hạn hợp đồng với Viện Khổng Tử được Nhà nước Trung Quốc hỗ trợ hoạt động.

Hợp đồng hiện tại đặt Viện Khổng Tử trong khuôn viên trường Đại học VUB sẽ hết hạn vào tháng 6/2020 và VUB đã có một quyết định được cho là cứng rắn.

Cổng Viện Khổng Tử tại Mỹ.

Trong một thông báo trên trang web của trường, VUB cho biết sự hợp tác của họ với Viện Khổng Tử - tổ chức có mục tiêu thúc đẩy ngôn ngữ và văn hóa Trung Hoa - không còn phù hợp với "các quy tắc về tự do nghiên cứu" của họ.

"Trường nhận thấy rằng việc hợp tác với viện không còn phù hợp với các chính sách và mục tiêu của trường" - thông báo của VUB cho biết.

Thông cáo không nêu đến chi tiết Cựu Viện trưởng Viện Khổng Tử tại VUB là ông Song Xinning bị cơ quan an ninh Bỉ cáo buộc là hoạt động như một tuyển trạch viên tình báo Trung Quốc. Ông Song sau đó đã bị cấm nhập cảnh vào 26 nước trong vòng 8 năm với cáo buộc nghi ngờ hoạt động gián điệp.

Ông Song Xinning (phải) đổ lỗi Mỹ gây tác động đến quyết định cấm vào EU của liên minh này.

Thời điểm đó, ông Song lý giải, ông đã không hợp tác với một viên chức ngoại giao Mỹ tại Brussels và sau đó, ông bị cáo buộc "hoạt động gián điệp". Vị chuyên gia Trung Quốc cho rằng, Brussels hành động đối với ông là do châu Âu đang phải chờ đợi việc ra quyết định từ Mỹ.

Vụ việc của ông Song diễn ra hồi tháng 10, VUB khi đó đã bị chỉ trích mạnh mẽ khi phớt lờ các ãnh báo của cơ quan an ninh Bỉ về hoạt động của Viện Khổng Tử tại trường. Đến nay, VUB cũng không thể hiện rõ quan điểm về việc ngừng hợp tác với Viện Khổng Tử, không cho phép cơ sở này đặt nơi làm việc tại khuôn viên trường.

“Trung tâm Học viện Khổng Tử” hay Viện Khổng Tử là một tổ chức nhà nước của Trung Quốc thường được thành lập tại các trường đại học trên khắp thế giới với mục đích được cho là “nhằm quảng bá ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc”, tạo nên sức mạnh mềm của Bắc Kinh. Theo báo chí Trung Quốc, tính đến tháng 9 năm 2018, Trung Quốc đã thành lập 530 Viện Khổng Tử và 1.113 Lớp học Khổng Tử tại 149 quốc gia và khu vực.

Một giáo viên người Hòa dạy học tại một trường tiểu học ở New South Wales (Úc)

Song, thời gian gần đây, sự có mặt của các Viện Khổng Tử trên khắp thế giới đã gây nên tranh cãi và nghi ngờ chúng phục vụ hoạt động gián điệp đang ngày càng được bàn bạc.

Hồi tháng 8 năm ngoái, Mỹ cũng đã thực hiện bước đi cứng rắn trong quản lý hoạt động của Viện Khổng Tử. Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng 2019 do Tổng thống Donald Trump ký đã quy định rõ ràng rằng Lầu Năm Góc không được tài trợ tài chính cho các chương trình tiếng Trung Quốc của các trường đại học Mỹ có lập Viện Khổng Tử.

Dưới áp lực của chính phủ liên bang, hơn 10 trường đại học Mỹ như Đại học bang San Francisco, đã quyết định đóng cửa Viện Khổng Tử, nhưng ở Mỹ hiện vẫn còn hơn 90 Viện Khổng Tử hoạt động.

Tap chí Đức Deutsche Welle cho hay, các Viện Khổng Tử ở Thụy Điển, Pháp, Hà Lan và Canada cũng đã bị đóng cửa vì nghi ngờ can thiệp vào các vấn đề chính trị của các nước này.

Hải Lâm