Quy hoạch đô thị bị 'băm nát' do điều chỉnh theo ý... chủ đầu tư

Khu đô thị Linh Đàm bị quá tải do mặt độ xây dựng quá lớn.

Ông Nhân dẫn chứng trong thời gian vừa qua có 1.390 dự án được điều chỉnh quy hoạch từ một đến sáu lần, trong đó có dự án nâng mật độ xây dựng từ 4,6% lên 40% và tầng cao bình quân 20 - 33 lên đến 40 tầng.

Theo ông Nhân, việc điều chỉnh quy hoạch được chính quyền chấp thuận khiến không gian chung cho người dân ngày càng bị thu hẹp, nhà cao tầng mọc san sát ngay trong nội đô khiến giao thông ùn tắc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của đô thị, chất lượng cuộc sống.

"Thay vì thuyết phục các nhà đầu tư tuân thủ quy hoạch của Nhà nước đã được phê duyệt thì quy hoạch tại các dự án lại bị bẻ cong theo đề xuất của các nhà đầu tư. Lý do gì mà các nhà quản lý không thể bảo vệ điều do chính mình thực hiện thì hẳn ai cũng có câu trả lời," ông Nhân nói.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân. Ảnh: Quochoi.vn

Thảo luận tại phiên làm việc sáng 27/5, Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, đại biểu tỉnh Bình Dương cho rằng, các nhà đầu tư chỉ muốn tối đa hóa lợi nhuận nên lấy nhiều lí do để xin điều chỉnh quy hoạch. Việc điều chỉnh đã thể hiện nhóm lợi ích, sự móc nối giữa cơ quan quản lý với doanh nghiệp, tạo điều kiện để làm lợi cho nhà đầu tư, thu hẹp lợi ích của người dân.

Đồng quan điểm, theo đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (tỉnh Quảng Bình), không ít tổ chức, cá nhân đã buông lỏng quản lý, bị doanh nghiệp chi phối, chạy theo lợi nhuận doanh nghiệp trong điều chỉnh quy hoạch dự án. Nhiều sai phạm nghiêm trọng tại các dự án cần xử lý nhưng không được thực hiện.

Có những khu vực đã được quy hoạch và tiến hành xây dựng nhưng do chi phối của các doanh nghiệp nên điều chỉnh quy hoạch gây bức xúc cho người dân, đặc biệt làm ách tắc giao thông ở đô thị hoặc ảnh hưởng đến cảnh quan công cộng.

Mặt khác, công tác quy hoạch hiện nay còn nhiều hạn chế. Nhiều trường hợp các cơ quan chức năng thiếu năng lực, thiếu trách nhiệm trong vấn đề đưa ra dự báo về phát triển kinh tế - xã hội. Do thiếu tầm nhìn bao quát, dài hạn nên chất lượng công tác quy hoạch đô thị chưa cao, thiếu đồng bộ, thiếu tính khả thi dẫn đến nhiều quy hoạch sau khi được phê duyệt điều chỉnh tổng thể phải điều chỉnh nhiều lần.

Đại biểu Đinh Duy Vượt (tỉnh Gia Lai) cũng cho rằng, chất lượng quy hoạch đô thị còn thấp, vẫn hiện hữu tư duy quy hoạch nhiệm kỳ, dấu hiệu áp đặt ý chí cá nhân, thậm chí có dấu hiệu lợi ích nhóm, bị nhà đầu tư chi phối, dẫn dắt làm thay đổi quy hoạch, làm nát quy hoạch ban đầu.

Theo ông Vượt, quy hoạch được điều chỉnh luôn có xu hướng tăng tối đa lợi ích cho nhà đầu tư, giảm tối đa các diện tích công cộng và lợi ích của người sử dụng như tăng số tầng, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ, tăng mật độ xây dựng rồi giảm diện tích cây xanh đồng thời các khu tái định cư cho dân lại có chỉ tiêu hạ tầng, các tiện ích, chất lượng công trình là thấp nhất.

"Đây là điều đáng suy nghĩ và đã gây tổn thất về kinh tế, bức xúc cho xã hội và người dân, thậm chí không thể khắc phục được như tình trạng ngày càng kẹt xe, ô nhiễm môi trường, mưa ngập, quá tải điện nước, hệ thống thải ngày càng tăng," ông Vượt nhấn mạnh.

Theo đại biểu này, điều chỉnh quy hoạch tùy tiện thực chất làm nát quy hoạch, đội vốn, chậm tiến độ, lãng phí, thất thu ngân sách giảm hiệu quả đầu tư công và gây ra nhiều hệ lụy bức xúc khác.

Theo đại biểu Nguyễn Trường Giang (tỉnh Đắk Nông), cho rằng, một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là pháp luật chưa có hệ thống thiết chế đánh giá độc lập để theo dõi quá trình triển khai quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch.

Để hạn chế tình trạng các dự án tùy tiện điều chỉnh quy hoạch, phá vỡ quy hoạch đô thị trong thời gian tới, ông Giang kiến nghị công tác lập quy hoạch sử dụng đất phải phân tích được chi phí, lợi ích về xã hội và môi trường, sử dụng nguồn lực đất đai trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Quá trình lập kế hoạch chi tiết của bộ quy hoạch chi tiết phải được công khai từ khâu đề xuất lấy ý kiến chuyên gia, người dân và doanh nghiệp. Việc điều chỉnh quy hoạch nên giao cho cấp trên của cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch thực hiện.

Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước cần giám sắt chặt chẽ công tác thực hiện quy hoạch dự án; xử lý nghiêm các trường hợp chủ đầu tư tự ý điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch không đúng quy định, không mang lại lợi ích chung cho cộng đồng dân cư.

Đồng quan điểm, ông Vượt cũng đề nghị Chính phủ thắt chặt kỷ cương, quản lí trong quy hoạch, đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm trách nhiệm của các bên liên quan trong việc điều chỉnh quy hoạch dự án, chặn đứng căn bệnh trên.

"Cử tri kỳ vọng sẽ có nhiều hơn không gian công cộng, các trụ sở cũ, cả các cơ quan đã di rời sẽ trở thành vườn hoa, công viên, chứ không phải nhìn thấy các tòa nhà chung cư cao chọc trời của đại gia A, đại gia B trên mảnh đất đó trơ trơ như thách thức dư luận", ông Vượt nói.

Thu Phương