Quốc tế phản đối Israel sáp nhập Bờ Tây

Khu định cư Givat Zeev của Israel ở gần thành phố Ramallah, Bờ Tây. Ảnh: AFP

“Nếu thực thi kế hoạch, đây sẽ là động thái vi phạm nghiêm trọng nhất luật pháp quốc tế, đe dọa đáng kể triển vọng về giải pháp hai nhà nước và thổi bay cơ hội nối lại đàm phán” - ông Guterres nhấn mạnh trong tuyên bố hôm 24-6. Tổng Thư ký LHQ còn cảnh báo việc Israel cố tình sáp nhập Bờ Tây đe dọa những nỗ lực để tiến tới hòa bình cho toàn bộ khu vực Trung Ðông, vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ. Do vậy, một mặt ông Guterres kêu gọi Israel từ bỏ kế hoạch trên, mặt khác hối thúc Israel và Palestine trở lại bàn đàm phán để cuối cùng đạt được giải pháp hai nhà nước.

Cùng ngày, 1.080 nghị sĩ thuộc 25 quốc gia châu Âu đồng thanh kêu gọi các nhà lãnh đạo can thiệp và ngăn chặn Nhà nước Do Thái thực hiện kế hoạch sáp nhập. Trong thư gửi ngoại trưởng các nước châu Âu, nhóm nghị sĩ này bày tỏ “đặc biệt lo ngại” kế hoạch của Israel, nếu được hiện thực hóa, sẽ tạo tiền lệ trong các mối quan hệ quốc tế.

Cảnh báo được đưa ra sau khi Chính phủ Israel tuyên bố có thể xúc tiến sáp nhập các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây và Thung lũng Jordan kể từ ngày 1-7 tới. Việc sáp nhập là một phần trong Kế hoạch Hòa bình Trung Ðông có tên “Thỏa thuận thế kỷ” được Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố hồi đầu năm nay. Theo đó, Washington sẽ công nhận những khu định cư Do Thái tại Bờ Tây thuộc về Tel Aviv. Ðề xuất này cũng sẽ tạo ra Nhà nước Palestine nhưng ban hành những quy định khắt khe. Giới lãnh đạo Palestine lập tức bác bỏ sáng kiến của chủ nhân Nhà Trắng.

Mới đây, Tổng thống Mahmoud Abbas tái khẳng định Palestine kiên quyết từ chối Kế hoạch Hòa bình Trung Ðông. Trong bài phát biểu trực tuyến trước Nghị viện Arab hôm 24-6, nhà lãnh đạo Palestine cảnh báo nếu Israel thực hiện kế hoạch sáp nhập các vùng lãnh thổ ở Bờ Tây thì nước này sẽ trở thành một quốc gia chiếm đóng. Theo ông Abbas, việc sáp nhập bất kỳ phần đất nào của Palestine cũng đều “vô hiệu”.

Về phần Mỹ, các cộng sự của Tổng thống Trump vừa trải qua 2 ngày thảo luận về việc có “bật đèn xanh” cho Israel tiến hành sáp nhập hay không. Phát biểu trước báo giới, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho rằng quyết định sáp nhập Bờ Tây là “tùy thuộc ở Israel”, trong bối cảnh Thủ tướng Benjamin Netanyahu quyết tâm thực hiện kế hoạch bất chấp những phản đối từ phía Palestine và cả các đồng minh Arab của Washington.

Theo nguồn thạo tin, một trong những lựa chọn chính đang được Mỹ cân nhắc là quy trình từng bước, ở đó Israel trước mắt sẽ tuyên bố chủ quyền đối với nhiều khu định cư gần Jerusalem, thay vì 30% vùng Bờ Tây trong kế hoạch ban đầu của ông Netanyahu. Chính quyền Mỹ còn muốn Israel sáp nhập nhiều hơn. Thế nhưng Jared Kushner - con rể ông Trump và là cố vấn cấp cao Nhà Trắng- lo ngại việc cho phép Israel hành động quá nhanh có thể xóa tan hy vọng đưa Palestine đến những cuộc thảo luận về kế hoạch hòa bình.

Trong cuộc chiến tranh 6 ngày với các nước Arab năm 1967, Israel đã chiếm giữ Bờ Tây và kiểm soát vùng lãnh thổ này cho đến nay. Tòa án Công lý Quốc tế sau đó ra phán quyết khu Bờ Tây là vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Trong khuôn khổ các chính sách được chính quyền Israel thực thi liên quan hoạt động chiếm đóng, nước này đã xây dựng một loạt khu định cư trên khắp Bờ Tây, bao gồm Ðông Jerusalem. Cộng đồng quốc tế luôn coi đó là hành động bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế. Vấn đề này là một trong những trở ngại lớn khiến các cuộc hòa đàm giữa Palestine và Israel luôn rơi vào bế tắc.

HẠNH NGUYÊN (Theo Fox News, Reuters)