QUỐC HỘI THẢO LUẬN TRỰC TUYẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT ĐẦU TƯ THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ (PPP)

Toàn cảnh Phiên họp

Trước khi các đại biểu Quốc hội tiến hành thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đã báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Theo đó, về phạm vi điều chỉnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, làm rõ hơn khái niệm về “đầu tư theo phương thức đối tác công tư” tại khoản 1 và sửa đổi, bổ sung một số khái niệm khác tại Điều 3 (Giải thích từ ngữ), rà soát thu hẹp các lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP tại Điều 4 (Lĩnh vực đầu tư, quy mô và phân loại dự án PPP); rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định cụ thể quyền và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan có thẩm quyền, cơ quan ký kết hợp đồng dự án PPP; quyền, nghĩa vụ của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP, bên cho vay, bên mời thầu ngay tại dự thảo Luật hoặc bổ sung quy định nguyên tắc làm cơ sở quy định các quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ này trong hợp đồng dự án PPP.

Đối với quy mô đầu tư dự án PPP, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật theo hướng những dự án PPP đầu tư ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật về đầu tư hoặc trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo thì có tổng mức đầu tư tối thiểu là 100 tỷ đồng, các dự án PPP tại các địa bàn, lĩnh vực khác có tổng mức đầu tư tối thiểu là 200 tỷ đồng. Quy định này nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở những nơi khó khăn, có ý nghĩa lớn về mặt xã hội và giúp nhiều đối tượng được thụ hưởng trong khi nguồn lực đầu tư công còn hạn hẹp, không đáp ứng được nhu cầu. Riêng đối với loại dự án PPP áp dụng loại hợp đồng kinh doanh - quản lý thì không khống chế tổng mức đầu tư tối thiểu do loại dự án này không có cấu phần xây dựng.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hiền phát biểu từ điểm cầu trực tuyến

Thảo luận tại Phiên họp, đại biểu Nguyễn Thanh Hiền- Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An quan tâm cho ý kiến về lĩnh vực đầu tư. Cụ thể, đối với quy định nhà máy điện, đại biểu tán thành lựa chọn Phương án 1. Theo đó, chính sách thu hút đầu tư tư nhân thông qua phương thức PPP vào lĩnh vực năng lượng nói chung và nhà máy điện, lưới điện nói riêng là phù hợp với chủ trương tại Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Hơn nữa, thực tế hiện nay có nhiều dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện được đầu tư theo phương thức PPP.

Đại biểu cũng đồng tình quan điểm đối với nhà máy thủy điện, không khuyến khích thủy điện do vấn đề ảnh hưởng tác động đến tài nguyên, mức độ an toàn đối với đời sống của người dân; nhà máy thủy điện hiện nay đã thu hút được đầu tư tư nhân thuần túy qua mô hình IPP (nhà máy điện độc lập) mà không cần áp dụng phương thức PPP do chi phí đầu tư ban đầu không cao như các phương thức nguồn điện khác như nhiệt điện, điện tái tạo, điện khí. Hơn nữa, tiềm năng thủy điện tại nước ta đã được khai thác tương đối nhiều, nếu tiếp tục triển khai thủy điện thì có khả năng mất cân đối, trường hợp phụ thuộc quá nhiều vào thủy điện sẽ bị ảnh hưởng về tính thời vụ của loại điện năng này. Do vậy, theo đại biểu cần giữ quy định cho phép áp dụng phương thức PPP đối với các nhà máy điện (trừ nhà máy thủy điện).

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Tạ Văn Hạ- Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu cho rằng, những quy định về lĩnh vực đầu tư dự án PPP mục tiêu chính là nhằm huy động những nguồn lực to lớn đang tiềm ẩn trong dân khi nguồn ngân sách nhà nước còn eo hẹp. Do đó, không nên hạn chế đầu tư trong lĩnh vực đầu tư PPP, nhất là lĩnh vực nhà máy điện. Đại biểu phân tích chúng ta đang có cơ hội phát triển kinh tế lớn khi nhu cầu về điện tăng lên thì cần tận dụng cơ hội này, đồng thời việc huy động đầu tư lĩnh vực này sẽ đảm bảo được an ninh năng lượng. Bên cạnh đó, đối với vấn đề chia sẻ rủi ro, theo đại biểu cần áp dụng quy tắc của kinh tế thị trường, lãi cùng hưởng, lỗ cùng chịu, Tuy nhiên nhà nước cần tạo điều kiện thông thoáng để thu hút đầu tư tư nhân hơn.

Đại biểu Tạ Văn Hạ phát biểu

Cho ý kiến về các quy định liên quan đến hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), đại biểu Bùi Thanh Tùng- Đoàn ĐBQH Tp. Hải Phòng tán thành với phương án 1 của Dự án Luật rằng sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến dự án áp dụng loại hợp đồng BT theo phương thức mới theo hướng chặt chẽ hơn tại dự thảo Luật PPP, tạo lập cơ sở pháp lý thống nhất để điều chỉnh dự án áp dụng loại hợp đồng BT nhằm khắc phục những hạn chế, vướng mắc phát sinh trong thời gian qua và bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật về ngân sách nhà nước. Thực tiễn thời gian qua BT là phương thức thực hiện chủ yếu trong các phương thức PPP, hiện vẫn còn nhiều dự án đang triển khai.

Đại biểu tán thành với phân tích của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần giữ phương thức đầu tư này với những sửa đổi, bổ sung các quy định chặt chẽ, thủ tục công khai, minh bạch, cạnh tranh như quy định tại dự thảo Luật. Cụ thể sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 12, khoản 3 Điều 14, khoản 6 Điều 19, khoản 3 Điều 41 và khoản 3 Điều 45 của dự thảo Luật. Đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung các luật liên quan nhằm minh bạch hơn nữa, bảo đảm xử lý được các tiêu cực đối với việc triển khai thực hiện dự án áp dụng loại hợp đồng BT.

Đối với các quy định về hoạt động kiểm toán Nhà nước trong đầu tư theo phương thức PPP, nhiều đại biểu chỉ ra rằng bản chất dự án PPP là nhằm mục tiêu công nhưng có sự kết hợp công - tư trong đầu tư vốn, quản trị dự án, dự án đã trải qua quá trình lựa chọn nhà đầu tư với nhiều quy trình, thủ tục chặt chẽ. Cơ chế, chính sách pháp luật vừa phải bảo đảm chất lượng dịch vụ công nhưng đồng thời phải tạo điều kiện thu hút, huy động tối đa nguồn vốn từ khu vực tư nhân đầu tư vào các dự án PPP. Do đó các đại biểu cho rằng nếu quy định kiểm toán toàn bộ dự án, kể cả phần vốn đầu tư từ khu vực tư nhân sẽ khó thu hút, huy động được nguồn vốn từ khu vực tư nhân cho sự phát triển. Chính vì vậy, nhiều đại biểu tán thành như quy định về nội dung kiểm toán tại Điều 87 của Dự án Luật.

Kết luận Phiên làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, sau thời gian thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, tập trung vào các vấn đề cần làm rõ, các đại biểu Quốc hội cơ bản tán thành với nhiều nội dung của báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Đối với các nội dung còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiên cứu, cân nhắc kỹ và gửi xin ý kiến các đại biểu Quốc hội. Đề nghị Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra tiếp thu tối đa các ý kiến thảo luận, hoàn thiện Dự án Luật trình các đại biểu Quốc hội xem xét thông qua./.

Hồ Hương- Trọng Quỳnh