Quốc hội phê duyệt đề án 14.000 tỷ đồng đào tạo tiến sĩ

Chiều 14/11, với 434 đại biểu tán thành (88,39%), Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương (NSTƯ) năm 2018.

Trong đó, Quốc hội quyết định tiếp tục chi một phần tiền cho Đề án 911 về đào tạo tiến sĩ cho các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2010-2020.

Chiều 14/11, ông Nguyễn Đức Hải - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, đã báo cáo giải trình trước Quốc hội về vấn đề này như sau:

Phương án phân bổ NSTƯ năm 2018 Chính phủ báo cáo Quốc hội đã bố trí kinh phí cho các Đề án đào tạo của ngành giáo dục. Trong đó Đề án đào tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ cho các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2010 - 2020 (Đề án 911) dựa trên chỉ tiêu đào tạo theo kế hoạch, mức chi từ nguồn ngân sách theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức và khả năng triển khai thực tế.

Theo đó, năm 2018, mức bố trí cho Đề án 911 đã dự kiến giảm mạnh so với các năm trước, nhưng vẫn phải duy trì một phần để tiếp tục đảm bảo kinh phí đào tạo các lưu học sinh đã tham gia nhập học các kỳ tuyển sinh trước đây.

Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải.

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, UBTVQH đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các Đề án nói chung của ngành giáo dục và Đề án 911 nói riêng để đảm bảo việc sử dụng kinh phí được hiệu quả, tiết kiệm.

Về ý kiến một số đại biểu cho rằng, nên ưu tiên đầu tư cho giáo dục ở các vùng sâu, vùng xa và giáo viên phổ thông, UBTVQH nhận thấy, thời gian qua, Chính phủ đã triển khai thực hiện khá toàn diện nhiệm vụ này. Vì vậy, UBTVQH xin Quốc hội cho giữ phương án phân bổ như dự thảo Nghị quyết.

Đề án 911 được phê duyệt vào năm 2010, khởi động từ tháng 8/2011, chính thức tuyển sinh từ năm 2012, dừng tuyển sinh năm 2017.

Theo Bộ GD – ĐT, đề án 911 vạch ra lộ trình đến năm 2020 bổ sung được 23.000 tiến sĩ mới (gồm 10.000 tiến sĩ đào tạo trong nước, 10.000 tiến sĩ đào tạo nước ngoài và 3.000 tiến sĩ theo phương thức đào tạo phối hợp).

Đối với đào tạo trong nước, tính đến năm 2016, có 2.050 nghiên cứu sinh (NCS). Đối với đào tạo ở nước ngoài, đề án mới tuyển hơn 2.900 ứng viên/ 10.000 TS, chỉ đạt hơn 29% chỉ tiêu.

Đáng nói, trong số ứng viên đã trúng tuyển, đến hết năm 2016, đề án mới làm thủ tục cử đi học được gần 2.000 người. Còn hơn 900 ứng viên trúng tuyển chưa đi học sẽ chỉ có khoảng 400 người làm thủ tục đi học trong năm 2018.

Đào tạo tiến sĩ chưa được như kỳ vọng.

Đánh giá về đề án này, PGS-TS Nguyễn Hội Nghĩa, Phó Giám đốc ĐHQG TP. HCM nhấn mạnh, Bộ GD-ĐT cần tổng kết toàn diện về Đề án 911 và công bố tóm tắt những nét chính để làm công tác truyền thông, tránh những đánh giá chưa toàn diện, còn phiến diện trong xã hội trước khi công bố đề án mới.

Tuy nhiên, ông Nghĩa cho rằng: “Trong tương lai, ngành giáo dục - đào tạo cần quy hoạch nhu cầu từng loại trường, từng lĩnh vực, trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm năm năm qua, có những kế hoạch, biện pháp, giải pháp toàn diện, đồng bộ, đảm bảo điều kiện hơn nữa để mục tiêu của đề án được khả thi hơn”.

Theo PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP. HCM, cho biết trường nằm trong hệ công lập nên được thụ hưởng chương trình đào tạo tiến sĩ theo đề án mới Bộ GD-ĐT vừa công bố (Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ GV&CBQL các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2018-2025”- PV) và Đề án 911.

Ông Dũng lý giải về việc vì sao thời gian qua có nhiều chương trình đào tạo tiến sĩ nhưng chưa như kỳ vọng. Thực tế có ba kênh đào tạo tiến sĩ chính là đào tạo trong nước, nước ngoài và kết hợp trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, đa phần những người giỏi làm tiến sĩ nước ngoài như Úc, Mỹ thường có xu hướng ở lại, lý do khi về nước các trường chưa đủ lực để mở các phòng thí nghiệm đáp ứng năng lực nghiên cứu của những người này. Minh chứng rõ ràng những công trình nghiên cứu, các bài báo quốc tế của các tiến sĩ giỏi khi về nước không được áp dụng thực tiễn. Thứ hai là chính sách lương tiến sĩ ở các nước khi ra trường đạt tối thiểu 3.000 USD/tháng, còn trong nước dao động 5-6 triệu đồng/tháng, một số trường có điều kiện mới trả 10 triệu đồng/tháng.

Ông Dũng cũng nhìn nhận: Tiền để đào tạo ngần ấy tiến sĩ là cần thiết vì đầu tư cho giáo dục là đầu tư lâu dài. Vấn đề cần quan tâm là rà soát chúng ta cần tiến sĩ trong lĩnh vực nào, thiếu thừa các ngành ra sao để có phương án đầu tư hợp lý.

“Lâu nay các nguồn lực đổ vào để đào tạo tiến sĩ nhưng hậu đào tạo tiến sĩ vẫn chưa được quan tâm, đó là bố trí công việc, môi trường làm việc, chính sách lương để hút các tiến sĩ nghiên cứu nước ngoài về nước làm việc” - ông Dũng kiến nghị.

Nhật Hạ (Tổng hợp)

Pháp luật Net