Quốc hội nghe báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi)

Quốc hội nghe báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi)

Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công. Sau kỳ họp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Tài chính, Ngân sách phối hợp với Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.

Tập trung tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn quản lý vốn đầu tư công

Trình bày tóm tắt báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh sửa có 6 chương, 101 điều, giảm 5 điều so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, do phạm vi sửa đổi rộng, số lượng điều sửa đổi khá nhiều, dự án Luật “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công” đổi tên thành dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi). Dự thảo Luật được sửa đổi tập trung vào tháo gỡ những vấn đề khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn quản lý vốn đầu tư công; thúc đẩy, nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư công; tăng cường cải cách hành chính và đẩy mạnh phân cấp.

Giải trình các nội dung tiếp thu, chỉnh lý của dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, dự thảo Luật trình Quốc hội lần này tiếp thu nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội. Trong đó, không quy định công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành một đối tượng riêng, nhưng cho phép trong trường hợp cần thiết và chỉ được thực hiện đối với dự án quan trọng quốc gia và dự án nhóm A. Trường hợp dự án giải phóng mặt bằng là một dự án độc lập thì được quản lý theo quy định chung như các dự án khác.

Về thẩm quyền của Hội đồng nhân dân các cấp trong việc quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật quy định thẩm quyền của Hội đồng nhân dân các cấp quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án nhóm A, B và C (trừ các dự án đã quy định thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của dự thảo Luật). Bên cạnh đó, để có thể thực hiện phân cấp linh hoạt, phù hợp với điều kiện, yêu cầu thực tế của các địa phương, bổ sung thêm quy định: “Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng nhân dân quyết định việc giao cho Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án quy định tại khoản này phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, khả năng tài chính và đặc điểm cụ thể của địa phương”.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày báo cáo

Về thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật bổ sung quy định việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn là một nội dung thành phần trong thẩm định chủ trương đầu tư và các cơ quan thẩm định. Đồng thời, để bảo đảm chất lượng và hiệu quả của công tác lập, thẩm định quyết định chủ trương đầu tư, hạn chế tình trạng các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch quá cao so với khả năng đáp ứng của nguồn lực, dự thảo Luật cũng quy định về tổng mức vốn đầu tư công dự kiến của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để làm căn cứ thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn vào năm thứ tư của Kế hoạch đầu tư công trung hạn hiện hành.

Xin ý kiến đại biểu Quốc hội về thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục dự án Kế hoạch đầu tư công trung hạn

Về thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn là nội dung còn ý kiến khác nhau. Do đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội thể hiện 2 phương án và căn cứ vào ý kiến của đại biểu Quốc hội sẽ tiếp thu và chỉnh lý theo đa số.

Theo đó, phương án 1 quy định Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao gồm: tổng mức vốn, danh mục, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công và mức vốn cho nhiệm vụ quy hoạch, chuẩn bị đầu tư thuộc ngân sách trung ương. Trong trường hợp cần thiết, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, điều chỉnh danh mục, mức vốn của từng chương trình, dự án đầu tư công thuộc ngân sách trung ương trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn như đã thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải nêu rõ, quy định này vừa bảo đảm vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, vừa bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời trong tổ chức thực hiện Kế hoạch ĐTCTH; đồng thời, nhằm luật hóa và bảo đảm tính thống nhất với Nghị quyết số 26/2016/QH14 và Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội là hai nghị quyết Quốc hội đã giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định danh mục.

Phương án 2 quy định Quốc hội quyết định tổng mức, giao Chính phủ quyết định, điều chỉnh danh mục dự án theo Kế hoạch đầu tư công trung hạn được Quốc hội thông qua.

Lý giải về phương án này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, Chính phủ và một số đại biểu Quốc hội cho rằng việc quy định Quốc hội quyết định danh mục dự án và mức vốn bố trí cho từng dự án sẽ dẫn tới mất nhiều thời gian, phát sinh nhiều thủ tục hành chính. Mặt khác, danh mục dự án cần qua nhiều bước để xác định thông tin nên cần có thời gian, nếu có thay đổi sẽ phải thực hiện các thủ tục báo cáo Quốc hội tại kỳ họp; tính linh hoạt trong điều hành Kế hoạch đầu tư công trung hạn sẽ hạn chế. Vì vậy, để tăng cường phân cấp, đơn giản hóa thủ tục hành chính đề nghị giao Chính phủ thẩm quyền quyết định danh mục dự án, bảo đảm linh hoạt, sát thực tế trong điều hành Kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Đại biểu Quốc hội tại phiên họp

Xem xét quy định thời gian trình và phê duyệt Kế hoạch đầu tư công trung hạn hợp lý

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, có ý kiến đề nghị cần nghiên cứu thay đổi thời gian trình và phê duyệt Kế hoạch đầu tư công trung hạn để bảo đảm tính hợp lý, khả thi. Tuy nhiên do đây cũng là nội dung còn ý kiến khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin ý kiến đại biểu Quốc hội theo hai phương án và trên cở sở ý kiến của đại biểu Quốc hội sẽ chỉnh lý theo theo đa số.

Phương án 1 quy định Quốc hội khóa mới xem xét, quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn tại kỳ họp đầu của nhiệm kỳ Quốc hội mới.

Phương án này sẽ có thuận lợi là việc quy định Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn trong năm đầu tiên giai đoạn mới sẽ bảo đảm việc quyết định sau khi có Nghị quyết đại hội Đảng về phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn mới. Quốc hội khóa mới sẽ quyết định mục tiêu kinh tế - xã hội 5 năm, trên cơ sở đó xây dựng Kế hoạch đầu tư công trung hạn; Quốc hội khóa mới có thẩm quyền quyết định phân bổ nguồn lực đầu tư cho nhiệm kỳ Quốc hội đó.

Tuy nhiên, nếu thực hiện theo phương án này sẽ phải sửa đổi quy định tại nhiều văn bản pháp luật về việc lập, thẩm tra, quyết định kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia, kế hoạch đầu tư công trung hạn. Cùng với đó, năm đầu tiên của giai đoạn mới sẽ chưa có Kế hoạch đầu tư công trung hạn để triển khai thực hiện và nếu thực hiện phương án này sẽ cần thay đổi quy trình xây dựng, phê duyệt kế hoạch.

Phương án 2 giữ như quy định của Luật hiện hành và dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6, theo đó, Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn của giai đoạn sau tại kỳ họp cuối năm của năm thứ 5 Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn trước.

Quy định theo phương án này thì thời gian trình và phê duyệt Kế hoạch đầu tư công trung hạn thống nhất với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý nợ công về quy trình xây dựng Kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm, Kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm; bảo đảm tính liên tục giữa các giai đoạn Kế hoạch đầu tư công trung hạn. Phương án này bảo đảm việc quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau gắn việc tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện giai đoạn trước.

Tuy nhiên, nếu quy định theo phương án này có hạn chế khi việc quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn diễn ra trước thời điểm Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc về kinh tế - xã hội, chưa có căn cứ để xác định các mục tiêu, nhiệm vụ cho 5 năm, chưa xác định được Kế hoạch tài chính 5 năm và số vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho 5 năm, là cơ sở cho xây dựng Kế hoạch đầu tư công trung hạn và trên thực tế, Quốc hội khóa XIV đã quyết định Kế hoạch tài chính 5 năm và Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, quá trình thực hiện trên thực tế không có vướng mắc./.

Ngay sau khi nghe trình bày báo cáo, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật này.

Bảo Yến - Nhóm ảnh