Quảng Nam: Lễ hội Bà Thu Bồn được công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia
Tối 23/3, tại Dinh Bà Thu Bồn, xã Quế Trung, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam đã diễn ra Lễ công bố quyết định và đón nhận Bằng công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia Lễ hội Bà Thu Bồn.
Theo đó, lễ hội Bà Thu Bồn là một lễ hội dân gian mang nhiều ý nghĩa, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu; thể hiện tinh thần đoàn kết của các dân tộc Kinh, Chăm, Cơ tu,… sinh sống ở vùng thượng lưu sông Thu Bồn.
Đón nhận Bằng công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia Lễ hội Bà Thu Bồn.
Tương truyền, Bà là một nữ tướng người Chăm, tài sắc vẹn toàn, được vua Nguyễn sắc phong là “Mỹ đức thục hạnh Bô Bô phu nhân Thượng đẳng thần”.
Bà đã từng chinh chiến nhiều trận mạc. Trong một trận thất thủ, Bà men theo hướng tây đến Phường Rạnh, xã Quế Trung, huyện Nông Sơn và xét thấy nơi đây địa hình hiểm trở, trước có sông sâu, sau có núi cao, ruộng đồng, rừng núi bao la, đảm bảo điều kiện cho việc ổn định quân tình, chờ cơ hội phản công. Do đó, Bà đã chọn nơi đây làm nơi sinh sống và là căn cứ đóng quân, đó là Dinh Bà hiện nay tại khu vực đèo Phường Rạnh, xã Quế Trung.
Tại đây, bên cạnh việc chiêu quân và tổ chức luyện binh, Bà còn cho quân lính đào giếng, đào ao, trồng lúa, chăn nuôi; dạy cho dân làng trồng dâu nuôi tằm, quay tơ, dệt vải, cách dùng thảo mộc trong rừng để chữa bệnh cho người và con vật nuôi...
Trong một lần giao tranh bị thất bại, trong lúc thế cùng, lực kiệt, Bà đã gieo mình xuống dòng sông Thu Bồn tự vẫn. Xác Bà trôi về dưới miền xuôi, được nhân dân làng Thu Bồn, xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên an táng, thờ phụng và xây dựng Lăng Bà ngày nay…
Tưởng nhớ công ơn của Bà, từ ngày 10 đến 12/2 âm lịch hằng năm, chính quyền và người dân địa phương sinh sống dọc sông Thu Bồn thuộc xã Quế Trung, huyện Nông Sơn và xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên lại nô nức tổ chức Lễ hội Bà Thu Bồn.
Ông Trần Văn Tân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam phát biểu tại buổi lễ.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Văn Tân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đánh giá, Lễ hội Bà Thu Bồn là một hình thái lễ hội dân gian được hình thành từ khi người Việt ở phía Bắc di cư đến khai phá vùng đất mới, lập làng xã vào thế kỷ XV, sau đó giao thoa tiếp biến với văn hóa Chămpa, văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số ở miền núi phía Tây Quảng Nam để tạo nên tín ngưỡng thờ mẫu Bà Thu Bồn với những giá trị văn hóa đặc sắc và được bảo tồn, phát huy cho đến ngày nay.
“Lễ hội Bà Thu Bồn còn là minh chứng tuyệt vời cho sợi dây cố kết cộng đồng, tinh thần quê hương đất nước mà trong đó vùng đất Nông Sơn là nơi hội tụ, giao thoa, tiếp biến văn hóa giữa miền núi với miền xuôi trong suốt chiều dài lịch sử hình thành và phát triển Quảng Nam. Chính vì lẽ đó, Lễ hội Bà Thu Bồn là một sự kiện rất quan trọng trong chuỗi các hoạt động Kỷ niệm 550 năm Danh xưng Quảng Nam (1471-2021)”, ông Trần Văn Tân nói.
